78 πίνακες ζωγραφικής μάς μεταφέρουν σε σκηνές μουσικών έργων, σε θέατρα και μύθους

Ένα αφιέρωμα στη διακεκριμένη Ελληνίδα εικαστικό Σοφία Καλογεροπούλου με μια μεγάλη έκθεση ζωγραφικής για το πλούσιο καλλιτεχνικό της έργο παρουσιάζεται Αίθριο του 4ου ορόφου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Η έκθεση έχει τίτλο “Παναρμόνια”, αποτελεί οργάνωση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) και πραγματοποιείται με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Οι 78 πίνακες ζωγραφικής που συνθέτουν το παραμυθένιο, φωτεινό και αισιόδοξο σύμπαν της έκθεσης “Παναρμόνια” αφηγούνται ιστορίες εμπνευσμένες από μουσικά έργα και από λήμματα του Λεξικού της Ελληνικής Μουσικής του συζύγου της Τάκη Καλογερόπουλου. Πίσω από τα έντονα χρώματα ζωντανεύουν «λήμματα» από μια λεπτομερέστατη καταγραφή της ελληνικής μουσικής δημιουργίας, από τα οποία επιλέχθηκαν να παρουσιαστούν αυτά που ανήκουν πιθανόν «όχι στο πιο δημοφιλές κομμάτι της» αλλά ίσως «στο πιο πολύτιμο», όπως αναφέρει η ζωγράφος. Οι πίνακες μεταφέρουν τους θεατές σε σκηνές μουσικών έργων, σε θέατρα και σε μύθους. Μέσα απ’ όλη αυτή τη χρωματική και μουσική «γιορτή», τα έργα περνούν ένα μήνυμα για τον δικό μας πολιτισμό.

“Ο τίτλος «Παναρμόνια» ήταν το όνομα της ορχήστρας που ίδρυσε ο Τάκης Καλογερόπουλος μαζί με άλλους σπουδαστές του Ωδείου Αθηνών τα χρόνια της δικτατορίας, γιατί πίστευε ότι η μεγαλύτερη αντίσταση είναι η παιδεία και ο πολιτισμός. Το όνομα προέρχεται από το ποίημα του Παλαμά «Ύμνος των Αιώνων» όπου τελειώνει με το στίχο «ἡ νέα τρανὴ Πατρίδα ἡ παναρμόνια!»”, αναφέρει η Σοφία Καλογεροπούλου στο NEWS 24/7 εξηγώντας τον τίτλο της έκθεσης. Να σημειωθεί πως πριν λίγους μήνες η εικαστικός δώρισε το σύνολο του πολύτιμου αρχείου του συνθέτη και μουσικού Τάκη Καλογερόπουλου, καθώς και το δικό της στο Ιστορικό Αρχείο της ΕΛΣ.

“Τα έργα της παρούσας έκθεσης βασίζονται σε λήμματα από το Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής του Τάκη Καλογερόπουλου (όπως όπερες Ελλήνων συνθετών, μουσικές μυθολογικές ιστορίες, θέατρα, κλπ.). Η μουσική υπήρξε πάντα κομμάτι της ζωής μου, οπότε ήταν φυσικό να εκφράζεται μέσα από τη δημιουργία μου. Σπούδασα στο Ωδείο Αθηνών, στο Στούντιο της όπερας της Βιέννης και εμφανίστηκα ως σολίστ στην Κρατική όπερα της Βιέννης την περίοδο 1976-77 με το πατρικό μου όνομα Σοφία Μαζαράκη”, συνεχίζει η Σοφία Καλογεροπούλου.

Ποιος όμως είναι ο στόχος της με την έκθεση αυτή και πώς αυτή επικοινωνεί με το δύσκολο σήμερα; ”Επειδή πιστεύω ότι η τέχνη μπορεί να μην σώσει, αλλά σίγουρα παρηγορεί και βοηθά τους ανθρώπους να ξεπερνούν τις καθημερινές δυσκολίες, προσπαθώ κι εγώ όπως όλοι οι φιλότεχνοι και καλλιτέχνες να παλέψουμε με τα δικά μας μέσα, τα οποία είναι η τέχνη του καθενός σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η σειρά έργων είναι αφιερωμένη στις δημιουργίες Ελλήνων συνθετών (κυρίως των 2 τελευταίων αιώνων) με σκοπό να γνωρίσει το κοινό τη μουσική του κληρονομιά, ίσως όχι το πιο δημοφιλές κομμάτι της αλλά σίγουρα το πλέον πολύτιμο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το ζωγραφικό έργο Ρέα του Σαμάρα, το οποίο βασίζεται στην ομώνυμη όπερα του Σπύρου Σαμάρα και ο γνωστός ολυμπιακός ύμνος «Αρχαίο πνεύμα αθάνατο», ο οποίο παίζεται σε όλο τον κόσμο και είναι σε στίχους Παλαμά δεν είναι τόσο γνωστό ότι είναι κομμάτι αυτής της όπερας”.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν μουσικές εκδηλώσεις και εικαστικά εργαστήρια για παιδιά από τις Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις της ΕΛΣ. Μπορεί η Τέχνη να αγγίξει τα παιδιά; “Οι Εκπαιδευτικές Δράσεις είναι κάτι που γίνεται σε πολλές εκθέσεις μου και με χαροποιεί ιδιαιτέρως, διότι θεωρώ ότι η ναΐφ ζωγραφική είναι ο καταλληλότερος δίαυλος επικοινωνίας με τα παιδιά, διότι όπως και η ζωγραφική των παιδιών, είναι βαθιά ψυχαναλυτική”.

Μελλοντικά σχέδια-οράματα… “Τα τωρινά μου όνειρα αφορούν στην υγεία και την ειρήνη σε όλο τον κόσμο, διότι και τα δύο τώρα τελευταία έχουν πληγεί. Στα επόμενα σχέδια περιλαμβάνονται εκθέσεις στη Γενεύη, τη Θεσσαλονίκη και τη Λεμεσό”.

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης σημειώνει: «Με μεγάλη χαρά η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει την έκθεση της διακεκριμένης ζωγράφου Σοφίας Καλογεροπούλου, έργα της οποίας έχουν παρουσιαστεί σε πλήθος εκθέσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δεν είναι μόνο ότι η Σοφία Καλογεροπούλου έχει σπουδάσει μουσική και μάλιστα έχει εμφανιστεί ως σολίστ στην Κρατική Όπερα της Βιέννης. Είναι ότι οι συγκεκριμένοι πίνακες, γεμάτοι λαμπερά χρώματα, αφηγούνται ιστορίες εμπνευσμένες από μουσικά έργα και από λήμματα του Λεξικού της Ελληνικής Μουσικής του συζύγου της Τάκη Καλογερόπουλου. Η Εθνική Λυρική Σκηνή, χάρη στη σημαντική δωρεά της κ. Καλογεροπούλου, απέκτησε πριν από λίγους μήνες το αρχείο του συνθέτη και μουσικού Τάκη Καλογερόπουλου και της Σοφίας Καλογεροπούλου, ένα αρχείο εξαιρετικά σημαντικό και πλούσιο σε υλικό. Περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό πολύτιμων τεκμηρίων, που μπορούν να αποτελέσουν σπουδαία πρώτη ύλη για μελλοντικές εργασίες ερευνητών και ερμηνείες μουσικών. Ανάμεσα σε άλλα, διαθέτει περίπου 250 εκδόσεις μουσικών και μουσικολογικών βιβλίων, μεγάλο αριθμό μουσικών εκδόσεων έργων Ελλήνων και ξένων συνθετών, πλήθος δημοσιευμάτων και καλλιτεχνικών προγραμμάτων και περισσότερες από 250 φωτογραφίες, κάποιες εκ των οποίων είναι εντελώς άγνωστες στην ελληνική μουσική και μουσικολογική κοινότητα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι κατά τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι συλλέκτες και καλλιτέχνες εμπιστεύονται στην Εθνική Λυρική Σκηνή τις πολύτιμες συλλογές και τα αρχεία τους, δείχνοντας έμπρακτα πόσο εκτιμούν τον οργανισμό και τη δουλειά που γίνεται σε αυτόν. Η έκθεση της Σοφίας Καλογεροπούλου με πίνακες εμπνευσμένους από μουσικές συνθέσεις αλλά και με τεκμήρια από το αρχείο του Τάκη Καλογερόπουλου αποτελεί μια πρώτη χειρονομία ανάδειξης του μοναδικού αρχείου που πρόσφατα περιήλθε στην κατοχή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και εύχομαι να ενθαρρύνει και άλλους συλλέκτες να εμπιστευτούν στον οργανισμό τα πολύτιμα τεκμήριά τους».

Η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στην κόρη της ζωγράφου Διώνη Καλογεροπούλου, αρχιτέκτων μηχανικός. «Η κυριολεκτική σημασία του όρου “επιμέλεια” αποδίδεται ως “η φροντίδα και το ενδιαφέρον για κάτι”. Με αυτή ακριβώς τη βάση, ως ουσιαστική έννοια και όχι τόσο ως τον κυριολεκτικό όρο του “επιμελητή” ως επαγγελματία του είδους, δέχθηκα να αναλάβω το πολύπλοκο αυτό ταξίδι της οργάνωσης μιας έκθεσης ζωγραφικής η οποία θα ήταν παράλληλα και τόσο προσωπική υπόθεση. Η ιδιαίτερη δυσκολία του εγχειρήματος αυτού και η σκέψη εξαρχής ήταν το ποια θα ήταν η σωστότερη απόδοση μιας παράλληλης παρουσίασης του σημαντικού έργου δύο ανθρώπων που είχαν και κοινή πορεία στη ζωή, και μάλιστα σε έναν τόσο εμβληματικό –τόσο αρχιτεκτονικά όσο και ως πολιτιστικού ιδρύματος– χώρο όπως το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η απάντηση ήρθε με τη λέξη “απλότητα”. Το μουσικό και συγγραφικό έργο του πατέρα μου Τάκη Καλογερόπουλου –με αποκορύφωμα το Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής, πάνω στο οποίο βασίζεται η παρούσα έκθεση ζωγραφικής– όσο και τα γεμάτα και φωτεινά έργα της μητέρας μου Σοφίας Καλογεροπούλου δεν χρειάζονταν ειδικές συστάσεις ούτε ιδιαίτερες επεμβάσεις. Η έκθεση τιτλοφορείται Παναρμόνια διότι φιλοδοξεί να αποτελέσει μια ενιαία γλώσσα “αρμονίας”, έννοια τελικά τόσο σημαντική για τον άνθρωπο και την ψυχή του», σημειώνει η Διώνη Καλογεροπούλου.

Εικαστικό εργαστήριο για παιδιά: Ποπ όπερες

Οι Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε συνεργασία με την εικαστικό και παιδαγωγό Αγγελική Μπόζου υλοποιούν το εικαστικό εργαστήριο Ποπ όπερες, στο πλαίσιο της έκθεσης Παναρμόνια της Σοφίας Καλογεροπούλου. Το εργαστήριο απευθύνεται σε παιδιά 6 έως 10 ετών και θα πραγματοποιηθεί τις Κυριακές 13, 20, 27 Μαρτίου & 3 Απριλίου 2022 στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ), στο ΚΠΙΣΝ.

Το εργαστήριο Ποπ όπερες στοχεύει στη γνωριμία των παιδιών με τη ζωγραφική της Σοφίας Καλογεροπούλου και τη μουσική θεματολογία των έργων της. Το ναΐφ στιλ της αυτοδίδακτης ζωγράφου θα αποτελέσει μια ευκαιρία προκειμένου τα παιδιά να αισθανθούν ότι η σύγχρονη τέχνη δεν είναι απαραίτητα δυσνόητη ή απόλυτα άρτια, αλλά και ένας τρόπος έκφρασης που μπορεί να τα αγγίξει. Στο πλαίσιο του εργαστηρίου τα παιδιά θα δημιουργήσουν το δικό τους αφηγηματικό sketchbook, συλλέγοντας και ανασκευάζοντας στοιχεία από τους πίνακες της ζωγράφου. Μέσα στις σελίδες ενός χειροποίητου τετραδίου οι συμμετέχοντες θα δοκιμάσουν τρόπους κατασκευής χάρτινων μηχανισμών, δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο περιβάλλον που θα φιλοξενήσει τα κτίρια και τα πλάσματα του κόσμου των έργων της ζωγράφου.

Παράλληλα, οι μαθητές-επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να αποκτήσουν ένα έντυπο με δημιουργικές δραστηριότητες και κοπτικά για pop-up κατασκευές έχοντας ως αφετηρία το έργο της Σοφίας Καλογεροπούλου και κεντρικό στόχο την παρατήρηση μέσω μιας δημιουργικής περιήγησης στην έκθεση.

Ιnfo έκθεσης: Αίθριο 4ου ορόφου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ)/Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)/8 Μαρτίου – 5 Απριλίου 2022 /Επίσημα εγκαίνια: Τρίτη 8 Μαρτίου στις 17.00/Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 09.00-21.00/Είσοδος ελεύθερη

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις