Εγκαίνια για το Μουσείο Γιάννη Γαΐτη και Γαβριέλλας Σίμωσι στην Ίο

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Γαΐτη – Σίμωσι, ο Δήμος Ιητών και η Λορέττα Γαΐτη διοργανώνουν τα εγκαίνια του Μουσείου Γιάννη Γαΐτη -Γαβριέλλας Σίμωσι στην Ίο, τα οποία θα γίνουν το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2024, και ώρα 19:00.

Το Μουσείο θα εγκαινιάσει η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου, παρουσία και της Υπουργού Πολιτισμού Κας Λίνας Μενδώνη.

Πριν από την τελετή των εγκαινίων θα λάβει χώρα η ημερίδα «Γιάννης Γαΐτης – Πλουραλισμός και Πολυέργεια» με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ζωγράφου με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, και με τη συμμετοχή της Διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου Συραγώς Τσιάρα, του Iστορικού και Kριτικού Tέχνης Ντένη Ζαχαρόπουλου, του Ζωγράφου Δημήτρη Αληθεινού και του Ιστορικού Τέχνης Γιάννη Μπόλη.

Ιστορικό της δημιουργίας του Μουσείου Γαΐτη – Σίμωσι

Το Μουσείο Γαΐτη – Σίμωσι δημιουργήθηκε μέσα από τη σύμπραξη του Δήμου Ιητών – με Δήμαρχο τον Γκίκα Γκίκα – και της Λορέττας Γαΐτη, μοναδικής κληρονόμου του Γιάννη Γαΐτη και της Γαβριέλλας Σίμωσι.

Μετά από συλλογικές προσπάθειες ετών, η κατασκευή του κτιριακού συγκροτήματος του Μουσείου ολοκληρώθηκε το 2009, επί Δημαρχίας Γεωργίου Πουσσαίου. Το έργο μελετήθηκε και κατασκευάστηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Ιητών, με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». Πρόσθετες εργασίες συντήρησης έγιναν πρόσφατα (2022-2023) από τον Δήμο Ιητών με χρηματοδότηση από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού Ν. Αιγαίου.

Το κτιριακό συγκρότημα του Μουσείου ανήκει, κατά κυριότητα, στον Δήμο Ιητών, ο οποίος το έχει παραχωρήσει, κατά χρήση, στην Εταιρεία του Μουσείου. Τα έργα της μόνιμης συλλογής, αποτελούν μακροχρόνια παραχώρηση της Λορέττας Γαΐτη. Το Μουσείο λειτουργεί με τη μορφή Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, η οποία ιδρύθηκε το 2017 και χρηματοδοτείται, για τα λειτουργικά του έξοδα, από τον Δήμο Ιητών.

Το κτίριο και η συλλογή έργων του Γαΐτη

Το Μουσείο Γαΐτη-Σίμωσι στεγάζεται σε ένα κτίριο επιφανείας 1.600 τ.μ., που σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Λορέττα Γαΐτη και Jacques Charrat προκειμένου να στεγάσει τη μόνιμη έκθεση του Μουσείου αλλά και παράλληλες, περιοδικές εκθέσεις και εκδηλώσεις.

Είναι κτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, στη θέση «Τσουκαλαριά», με πανοραμική θέα στη Χώρα και το λιμάνι της Ίου και τα νησιά Σίκινο, Πάρο και Νάξο, με φόντο το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. Οι εκθεσιακοί χώροι αρθρώνονται εκατέρωθεν ενός υπαίθριου «δρόμου» που ξεκινά από τον φυσικό άξονα αυτής της μαγευτικής θέας και μοιάζει να αποτελεί προέκταση των στενών δρόμων που καταλήγουν στο Μουσείο, ξεκινώντας από το λιμάνι του νησιού και διασχίζοντας τη Χώρα.

Μια σειρά υπερμεγέθη κεφάλια από «ανθρωπάκια» σηματοδοτούν την είσοδο στον «δρόμο» και προσκαλούν τον επισκέπτη στο Μουσείο.

Η μόνιμη συλλογή διαρθρώνεται σε δύο βασικά κτίρια. Στην αριστερή πλευρά συναντούμε το διώροφο «Κτίριο Γαΐτη», στο ισόγειο του οποίου βρίσκεται η υποδοχή του Μουσείου. Η συλλογή εξελίσσεται χρονολογικά από τον κάτω όροφο, όπου παρουσιάζονται οι παλαιότερες περίοδοι του ζωγράφου, προς τον επάνω όροφο, ο οποίος είναι αφιερωμένος στους πίνακες, τις εγκαταστάσεις και τις κατασκευές γύρω από τα περίφημα «ανθρωπάκια».

Αυτά συνεχίζουν να είναι παρόντα και στην αρχιτεκτονική του κτιρίου αφού, η καμπυλότητα της οροφής του Κτιρίου Γαΐτη βασίζεται στο σχέδιο των καπέλων τους, ενώ η πόρτα της εισόδου του στο σχέδιο ενός κεφαλιού ιδωμένου από μπροστά.

Εξερχόμενοι από την πτέρυγα του Γαΐτη, μας περιμένει ένα υπερυψωμένο προαύλιο με μια ελιά, απ’ όπου μπαίνουμε στο «Κτίριο Σίμωσι». Στη Σίμωσι άρεσε το λευκό Τα γλυπτά είναι λευκά, οι τοίχοι είναι ασβεστωμένοι και λευκό μάρμαρο διατρέχει το δάπεδο και τα βάθρα. Παρουσιάζονται δώδεκα μνημειώδη γλυπτά από λευκή ρητίνη σε βάθρα, γύψινα γλυπτά παλαιότερων περιόδων, καθώς και κολάζ.

Πέραν της μόνιμης συλλογής, το συγκρότημα του Μουσείου ολοκληρώνεται με μια αίθουσα περιοδικών εκθέσεων και ανεξάρτητα κτίρια για το καφέ και τη διοίκηση του Μουσείου. Στο τέλος του εσωτερικού «δρόμου» του Μουσείου, ένα μικρό ημικυκλικό θέατρο επιτρέπει στους επισκέπτες να κάθονται και να ατενίζουν τη μοναδική θέα του νησιού της Ίου.

Όραμα

Η Λορέττα Γαΐτη αναφέρει: “Έχοντας ως θεμελιώδη στόχο τη συγκρότηση και λειτουργία ενός μόνιμου μουσείου όπου θα εκτίθεται μέρος της πολυσχιδούς εικαστικής παραγωγής των Γιάννη Γαΐτη και Γαβριέλλας Σίμωσι, το Μουσείο Γαΐτη-Σίμωσι εστιάζει στην προώθηση και ανάδειξη του έργου των δύο καλλιτεχνών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Περαιτέρω, το Μουσείο Γαΐτη-Σίμωσι, φιλοδοξεί να είναι ένας σύγχρονος, αειφόρος οργανισμός, συντεταγμένος με τον διευρυμένο ρόλο των Μουσείων. συμπεριλαμβάνοντας στη δραστηριότητά του την κοινότητα χωρίς αποκλεισμούς, και προσφέροντας ένα σύνολο δράσεων και εμπειριών όπως περιοδικές εκθέσεις και εκδηλώσεις, αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα.”

Γιατί το Μουσείο Γιάννη Γαΐτη και Γαβριέλλας Σίμωσι στην Ίο;

Η Λορέττα Γαΐτη εξηγεί: “Ο Γιάννης και η Γαβριέλλα, κατάγονται και οι δύο από το Αιγαίο: ο πατέρας μου από την Τήνο, εύφορη γη για πολλούς καλλιτέχνες, η μητέρα μου από τη Μήλο και την Εύβοια.

Ωστόσο, όταν έπρεπε να επιλέξω τον τόπο ανάπαυσης του πατέρα μου, ο οποίος πέθανε νέος, σε ηλικία 61 ετών, διάλεξα την Ίο. Εδώ έχτισα ένα μικρό λευκό εκκλησάκι κοντά στο σπίτι του, όπου και οι δύο αναπαύονται σήμερα.

Ο Γιάννης Γαΐτης, ο Αθηναίος, ανακάλυψε την Ίο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του με τον φίλο του Jean-Marie Drot. Και οι δύο αγάπησαν τον τόπο και αποφάσισαν να «κάνουν ένα σύμφωνο με το νησί και να ριζώσουν σε αυτό το βραχώδες έδαφος». Πολύ σύντομα, το 1964, ο Γαΐτης σχεδίασε και επέβλεψε την κατασκευή του σπιτιού του Jean-Marie Drot στην Ίο, ενώ η Γαβριέλλα Σίμωσι κατασκεύασε επιβλητικά γλυπτά, μέσα στο σπίτι και έξω στις ταράτσες που βλέπουν στη θάλασσα.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Γιάννης Γαΐτης ξεκίνησε την κατασκευή του δικού του σπιτιού, στην άλλη πλευρά του ίδιου μικρού όρμου. Τα δύο σπίτια στέκουν ακόμα και σήμερα αντικριστά, χαράζοντας σε αυτόν τον αξιοθαύμαστο χώρο μια αιώνια συνύπαρξη.

Ο Γιάννης έχτιζε υπομονετικά το σπίτι του για σχεδόν δέκα χρόνια, έργο ευτυχίας και  ελευθερίας. Εκεί δούλεψε τους πίνακές του μέχρι το θάνατό του στις 22 Ιουλίου 1984, λίγες μέρες μετά τα εγκαίνια της μεγάλης αναδρομικής έκθεσής του στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας. Η Μελίνα Μερκούρη, τότε υπουργός Πολιτισμού, τον τίμησε όπως τιμούσαν στην αρχαία Ελλάδα τους πολίτες που είχαν δοξάσει την πόλη τους.

Η θέληση να κρατήσω ζωντανό το έργο των γονιών μου ήταν επιβεβλημένη για μένα και το νησί της Ίου ήταν μια προφανής και πιστή επιλογή.

Το 1997, ξεκινήσαμε μαζί με τον συνεργάτη μου Jacques Charrat τα πρώτα σκίτσα για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του μουσείου. Η χαρά μου ήταν μεγάλη που η μητέρα μου πρόλαβε να δει τη μακέτα του μελλοντικού μουσείου πριν από το θάνατό της, στις 27 Μαΐου 1999, λίγο πριν από τα εγκαίνια της αναδρομικής της έκθεσης στο Παρίσι, στο Couvent des Cordeliers.

Χάρη στην αμέριστη στήριξη του Δήμου Ιητών σε κάθε βήμα, και με την πολύτιμη βοήθεια του Υπουργείου Πολιτισμού, αυτό το βαθύ όνειρό μου έγινε πραγματικότητα, αφού το 2009 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του Μουσείου. Με τον Γιώργο Πουσσαίο που ξεκινήσαμε μαζί, στη συνέχεια με τον Μιχάλη Πετρόπουλο, και τέλος με τον Γκίκα Γκίκα, που με τις συνεχείς προσπάθειές του, έκανε δυνατή την ολοκλήρωση.

Χωρίς αμφιβολία, ο Γαΐτης και η Σίμωσι, οι αγαπημένοι μου γονείς, με δίδαξαν ότι ήταν απαραίτητο, κάθε μέρα, ακούραστα, με αποφασιστικότητα, και μερικές φορές μέχρι εξαντλήσεως, να επαναλαμβάνουμε τις ίδιες χειρονομίες στην υπηρεσία ενός έργου και ενός ευγενούς σκοπού, γνωρίζοντας ότι τελικά αυτή είναι η μόνη στάση ζωής.

Αυτές οι χειρονομίες όλων, αυτή η σύγκλιση τόσης ενέργειας και καλής θέλησης, αποτελούν την απαρχή αυτού του Μουσείου, το οποίο θα σηματοδοτήσει, ελπίζω, την ένταξη του Γαΐτη και της Σίμωσι στην εθνική κληρονομιά του ελληνικού λαού και θα επιτρέψει στους λάτρεις της Τέχνης να κατανοήσουν καλύτερα την ποικιλομορφία, τον πλούτο και τον νεωτερισμό του έργου τους.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 2024 εγκαινιάζεται επίσημα το Μουσείο Γαΐτη-Σίμωσι, σχεδόν 27 χρόνια μετά την αρχική σύλληψη της ιδέας και της αρχιτεκτονικής μελέτης. Ελπίζω ότι η συνεισφορά των παιδιών μου και εμού, αλλά και του Δήμου και του Δημάρχου Γκίκα Γκίκα, θα επιτρέψει σε επισκέπτες από όλο τον κόσμο να ανακαλύψουν αυτό το μοναδικό σε όλη την Ελλάδα μουσείο. Παραδίδουμε στους Νιώτες αυτή την ιερή παρακαταθήκη ώστε και αυτοί στη συνέχεια με τη σειρά τους και για το μέλλον, να την αγαπήσουν, να την εκτιμήσουν και να την τιμήσουν.

Όλοι εδώ, που μοιραζόμαστε αυτό το φως,
Σας ευχαριστούμε θερμά.”

INFO: Πρακτικές Πληροφορίες: Μουσείο Γαΐτη – Σίμωσι, 84001, Χώρα -Ίος/ fb: Gaïtis Simossi Museum / insta: gaitis_simossi_museum.