1η Μπιενάλε Σύγχρονης Κεραμικής Τέχνης και “Πηλού Αντηχήσεις” στη Σαντορίνη

«Πηλού Αντηχήσεις: Μέσα Aπό Kρυμμένες Αφηγήσεις» είναι η ευρύτερη θεματική πάνω στην οποία κινηθούν τα πρωτότυπα έργα είκοσι καλλιτεχνών που θα παρουσιαστούν την 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Κεραμικής Τέχνης (Biennale of Contemporary Keramics – BCK) έρχεται στη Σαντορίνη από 7 Ιουνίου έως 26 Οκτωβρίου 2024.

Στη γη της Θήρας, από τη γη της Προϊστορικής Θήρας. Κάθε κεραμικό αντικείμενο αφηγείται μια ιστορία, την ιστορία του δημιουργού του, των υλικών του, του τόπου του. Είναι η ιστορία των ανθρώπινων χεριών που έρχονται σε επαφή με το ταπεινό υλικό, μια επαφή προσωπική, χέρια που καθοδηγούν τον πηλό με προσεκτικές κινήσεις σε απρόσμενες μεταμορφώσεις. Είναι η ιστορία των ματιών που μετρούν, υπολογίζουν και χαϊδεύουν τον πηλό.

Είναι η ιστορία ενός προσώπου που σκύβει τρυφερά πάνω στο χώμα που πλάθει, που του μιλά, συχνά μονολογεί, που κοντοστέκεται να σκεφτεί, να απολαύσει, να θαυμάσει. Να ακούσει την ιστορία και μαζί με το υλικό του να δημιουργήσουν μια νέα ιστορία. Μαζί.

Μπιενάλε Κεραμικής – Μια τέχνη γήινη, σιωπηλή αλλά και αποκαλυπτική

Εν αρχή ην το χώμα, η γη. Όλα τα κεραμικά αντικείμενα από ‘κει προέρχονται κι εκεί καταλήγουν.
Η γη που τα γεννά, η γη που τα κρύβει και τα προστατεύει, η γη που τα αποκαλύπτει ξανά. Άλλοτε ακέραια κι άλλοτε σε σπαράγματα. Από τα δικά της βάθη ακούγονται οι αντηχήσεις μιας τέχνης τόσο παλιάς που ξεπερνά και την ιστορία του ανθρώπου.

Πρώτοι δάσκαλοι μιας πανάρχαιας τεχνικής, τα πουλιά και τα ζώα που κατασκευάζουν με πηλό τις φωλιές τους. Χώμα και νερό. Γη και ύδωρ. Τα θεϊκά στοιχεία των πρωτόπλαστων. Φωτιά. Η δύναμη που δίνει ανθεκτικότητα και διάρκεια στα αντικείμενα, που νικά το χρόνο. Ο Εμπεδοκλής θεωρούσε αρχή όλων τα τέσσερα στοιχεία της φύσης: τη γη, το νερό, τον αέρα και τη φωτιά.

Η κεραμική πλάθει με τα τέσσερα αρχέγονα κοσμικά στοιχεία και τα μεταπλάθει σε σχήμα και μορφή. Είναι μια τέχνη γήινη, σιωπηλή αλλά και αποκαλυπτική. Σήμερα, η τέχνη της κεραμικής γνωρίζει διεθνώς μεγάλη ανάπτυξη, γεγονός που καταδεικνύεται από τις εκθέσεις και Μπιενάλε σύγχρονης κεραμικής, οι οποίες διοργανώνονται με μεγάλη επιτυχία σε όλο τον κόσμο.

Η BCK 2024, η πρώτη Μπιενάλε Σύγχρονης Κεραμικής στην Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να παραλείψει από την ονομασία της τη χώρα η οποία αποτελεί ορόσημο πολιτισμού, την Ελλάδα. Έτσι, το Ceramics έρχεται να ακουμπήσει στην ιστορία, να αγγίξει τις ρίζες του και να αντικατοπτρίσει τον «Κέραμο», δανείζοντας το αρχικό του «Κ» στο θεσμό Biennale of Contemporary Keramics (BCK).

Η διοργάνωση αναδεικνύει μια διπλή ανάγκη. Αφενός την ανάγκη της υποστήριξης της ελληνικής κεραμικής και αφετέρου την ανάδειξή της σε ευρύτερο κοινό. Στοχεύει στη δημιουργία ερεθισμάτων για νέες αισθητικές τάσεις, στην προώθηση της έρευνας και στην ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ δημιουργών και κοινού.

Λίγα λόγια για την Μπιενάλε Σύγχρονης Κεραμικής Τέχνης

Με κύριο γνώμονα την ανάδειξη και αναγνώριση της σύγχρονης ελληνικής κεραμικής τέχνης και των κεραμιστών σε παγκόσμιο επίπεδο, η BCK οραματίζεται να αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα, το οποίο θα διεξάγεται κάθε δύο χρόνια στην Ελλάδα.

Η Biennale of Contemporary Keramics είναι εκ πεποιθήσεως περιπλανώμενη και αποκεντρωμένη. Σαν μια μπλε κουκίδα που ταξιδεύει, δεν έχει κέντρο την αθηναϊκή μητρόπολη αλλά διεξάγεται κάθε φορά σε ένα διαφορετικό νησί, αντλώντας έμπνευση από τον κάθε τόπο, το μυθολογικό και ιστορικό παρελθόν του, τα αρχαιολογικά του τοπόσημα, παρουσιάζοντας μια έκθεση και ένα πρόγραμμα με παράλληλες δράσεις, πρότζεκτ, εκθέσεις και εργαστήρια τόσο για καλλιτέχνες όσο και για την τοπική κοινωνία.

H περιπλάνηση της BCK οδηγεί σε μια νέα αφήγηση, η κεραμική είναι κάθε φορά ο αφηγητής της πολιτιστικής κληρονομιάς του εκάστοτε τόπου.

Η BCK διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα προσφέροντας γνώσεις, νέες εμπειρίες και ερεθίσματα στις τοπικές κοινότητες, συμβάλλει στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού και ενισχύει την τοπική οικονομία και τέχνη. Η Οργανωτική Ομάδα σε συνεργασία με καλλιτεχνικούς φορείς και ομάδες, ινστιτούτα, μουσεία και εκπαιδευτικούς οργανισμούς ερευνά και σχεδιάζει νέους τρόπους ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσα από τη σύγχρονη κεραμική τέχνη.

Κάθε δύο χρόνια η διοργάνωση θα έχει νέο, ανανεωμένο πρόσωπο, αναδεικνύοντας και ενδυναμώνοντας πολιτιστικά ένα καινούργιο κομμάτι της Ελλάδας και της ιστορίας μας.

Αφετηρία για την 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Κεραμικής 2024 είναι η Σαντορίνη

Τόπος συνάντησης, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, το οποίο, έχοντας ως σημείο αναφοράς τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου, παρουσιάζει τη ζωή και τον πολιτισμό της Θήρας κατά την προϊστορική περίοδο, όπως απεικονίζεται μέσα από ποικίλα εκθέματα, κυρίως πήλινα αγγεία και τοιχογραφίες.

Το Ακρωτήρι υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου κατά τη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού (2000-1700 π.Χ.). Ήταν μια πολυπληθής πόλη με αξιοθαύμαστη κοινωνική οργάνωση, δημόσιους δρόμους και πολυώροφα κτίρια. Εντυπωσιακές τοιχογραφίες, τα παλαιότερα δείγματα μνημειακής ζωγραφικής στην Ελλάδα, διακοσμούσαν σχεδόν όλα τα κτιριακά συγκροτήματα, παρέχοντας μέσα από τον αφηγηματικό τους χαρακτήρα πολύτιμες πληροφορίες για την κοινωνία του Ακρωτηρίου. Εισαγόμενα αντικείμενα αποδεικνύουν τις σχέσεις και την επικοινωνία των κατοίκων του Ακρωτηρίου με τα Δωδεκάνησα, την Κύπρο, την ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και την Αίγυπτο, και τη Συρία.

Στην περιοχή ανακαλύφθηκαν 5.000 κεραμικά αγγεία διαφόρων τύπων και μεγεθών, εργαλεία, ειδώλια, τελετουργικά αντικείμενα και έπιπλα, τα οποία μαρτυρούν τη μεγάλη ανάπτυξη του οικισμού. Η γη φύλαξε μέσα της κατάλοιπα τα οποία αποκαλύφθηκαν, και τώρα μας αφηγούνται πτυχές του καθημερινού βίου των ανθρώπων της κυκλαδικής Θήρας.

Επιπλέον, σήμερα η παγκόσμια επιρροή της Σαντορίνης την καθιστά ιδανικό πρώτο προορισμό για την BCK και εξαιρετικό μέσο για τη διάδοση της τοπικής καλλιτεχνικής δραστηριότητας παγκοσμίως. Το νησί διαθέτει ήδη την απαραίτητη υποδομή για τη μεταφορά των έργων και τη φιλοξενία επισκεπτών και καλλιτεχνών και είναι εύκολα προσβάσιμο με πλοίο και αεροπλάνο.Με διάρκεια πέντε μηνών, από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο 2024, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να θαυμάσουν την κεντρική έκθεση, να παρακολουθήσουν workshops, ομιλίες και να επισκεφθούν παράλληλες εκθέσεις στο Εργοστάσιο Τεχνών Σαντορίνης (SAF).

Έκθεση και Καλλιτέχνες

Με έμπνευση από τον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου στα νότια του νησιού, όπου έχουν αποκαλυφθεί τα ερείπια μιας προϊστορικής πόλης μεγάλης πολιτιστικής σημασίας, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας θα φιλοξενήσει είκοσι πρωτότυπα έργα, είκοσι καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μέσω ανοικτής πρόσκλησης, οι καλλιτέχνες κλήθηκαν να εμπνευστούν από τα ευρήματα του προϊστορικού Ακρωτηρίου, να ερευνήσουν και να παρουσιάσουν τα έργα τους, με τον πηλό ως κυρίαρχο υλικό. Τα έργα επιλέχθηκαν από διεθνή επιτροπή ειδικών και θα εκτεθούν στον τόπο που αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης.

Η ανταπόκριση των καλλιτεχνών και οι προτάσεις που λάβαμε από κάθε γωνιά του πλανήτη ήταν εκπληκτικές. Κάθε καλλιτέχνης δημιούργησε μια μοναδική αφήγηση. Η Διεθνής Κριτική Επιτροπή επέλεξε είκοσι, οι οποίοι μοιράστηκαν το όραμά τους με την BCK, και μέσα από τη δουλειά τους γιορτάζουν την ομορφιά της κεραμικής.

Οι καλλιτέχνες που επιλέχθηκαν

Γιώργος Βαβάτσης | Helena Boddenberg | Μίρκα Δραπανιώτου | Ule Ewelt | Ion Fukazawa | Amyel Garnaoui | em irvin | Ιωσηφίνα Κοσμά | Κωνσταντίνος Λαδιανός | Simon Manoha | Ναταλία Μαντά | Στέλλα Μπαρακλιανού | Aylin Önen | Αγγελική Παπαδοπούλου | Desa Philippi | Yoav Reches |  Νίκος Σεπετζόγλου | Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης | Χρήστος Τσουμπλέκας | Yena Young.

Διεθνής Κριτική Επιτροπή

• Φραγκούλα Γεώρμα (Αρχαιολόγος, Υπουργείο Πολιτισμού)
• Κωνσταντίνα Δασκαλαντωνάκη (Επιμελήτρια)
• Λουκία Θωμοπούλου (Καλλιτεχνική διευθύντρια BCK)
• Μαρέβα Γκραμπόφσκι – Μητσοτάκη (Καλλιτεχνική σύμβουλος)
• Μαρίνα Φωκίδη (Επιμελήτρια, Συγγραφέας, Εκπαιδευτικός)
• Θεοδώρα Χωραφά (Κεραμίστρια)
• Florian Daguet-Bresson (Επιμελητής σύγχρονης τέχνης, Ιδιοκτήτης γκαλερί)
• Dr. David Jones (Κεραμίστας, Θεωρητικός)

Επιμέλεια Έκθεσης: Κωνσταντίνα Δασκαλαντωνάκη | Λουκία Θωμοπούλου | Μαρίνα Φωκίδη | Σε συνεπιμέλεια με τη Μάγια Ευσταθίου, Έφορο Αρχαιοτήτων Σαντορίνης και Αρχαιολόγο του Μουσείου Προϊστορικής Θήρας

Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός έκθεσης: Άρις Πέτρου, Αρχιτέκτων / Σήμανση έκθεσης και έργων: DpS Athens.

Βραβεία: 1o βραβείο: 3.000 ευρώ και ατομική έκθεση/ 2ο βραβείο: 2.000 ευρώ και ατομική έκθεση / 3ο βραβείο: 1.000 ευρώ και συμμετοχή σε ομαδική έκθεση.

Εκθεσιακοί χώροι BCK

• Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, Σαντορίνη
  Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων
  Φηρά, Τ.Κ. 84700, Θήρα
  Τ: (+30) 22860 25405 / E: [email protected]
• Εργοστάσιο Τεχνών Σαντορίνης (SAF)
  Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας, «Δ. ΝΟΜΙΚΟΣ»
  Βλυχάδα, Σαντορίνη
  Τ: (+30) 22860 85141 / E: [email protected]