Μετά τη ροζ σημαία – Τι είδαμε στην performance της Γεωργίας Λαλέ στο Bios

Το πάτωμα στην αίθουσα του BIOS φαίνεται παγωμένο και τραχύ. Ξυπόλυτη, η εικαστικός Γεωργία Λαλέ, με ένα λιτό λευκό νυχτικό-φόρεμα περπατάει αγγίζοντας, απλώνοντας και τινάζοντας σεντόνια.

Με κινήσεις τόσο φυσικές – που τελικά γίνονται μέρος μιας ιερής τελετουργίας – η καλλιτέχνις μετακινείται στην αίθουσα, περπατάει, δημιουργώντας και νοηματοδοτώντας ένα νέο σύμπαν.

Το τίναγμα των σεντονιών, μια κίνηση που έχουμε κάνει πολλές φορές όλοι, γίνεται ξαφνικά μια κίνηση απελευθερωτική. Κάποιες φορές απότομη και γεμάτη βία. Προκαλεί αναμνήσεις από τη μυρωδιά σαπουνιού, αθώα παιδικά παιχνίδια ή – το χειρότερο – θυμίζει με τρόπο διεστραμμένο κάποια κακοποιητική συμπεριφορά.

Η performance της εικαστικού Γεωργίας Λαλέ με τίτλο “Αλκυονίδες Μέρες”, που παρουσιάστηκε στο Bios (03/2), ξεκίνησε στις 12 το μεσημέρι και έφτασε στην ολοκλήρωσή της μετά από 5 ώρες.

Η λογοκρισία που υπέστη η ροζ σημαία της, το έργο που αποσύρθηκε με εντολή Γεραπετρίτη από έκθεση στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη δεν πτόησε την εικαστικό. Κάθε άλλο μάλιστα.

Η καλλιτέχνις -στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την performance – είχε κάνει εδώ και μέρες έκκληση στο κοινό να φέρει μαζί του σεντόνια καθαρά, αναφέροντας ότι: “όλα τα μεγέθη, χρώματα και μοτίβα σεντονιών είναι δεκτά. Η μόνη προϋπόθεση είναι να τα έχουν χρησιμοποιήσει οι γυναίκες για την ανάπαυσή τους και να έχουν ονειρευτεί πάνω σε αυτά έναν κόσμο ισότητας και δικαιοσύνης“.

Μετά τις “Αλκυονίδες” η εικαστικός θα πάρει αυτά τα σεντόνια στη Νέα Υόρκη, όπου εδρεύει, ώστε να τα χρησιμοποιήσει για τη δημιουργία έργων κατά της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Ένα από τα γνωστά πρόσωπα στο κοινό ήταν η Ελληνίδα πολιτικός Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Γεωργία Λαλέ – Τινάζοντας ένα σεντόνι και φτιάχνοντας την Ελλάδα από την αρχή

Η είσοδος και έξοδος στο κοινό το Σάββατο στην αίθουσα του Bios επιτρεπόταν καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Μπήκαμε στον χώρο στη φάση κατά την οποία κάποια από τα σεντόνια ήδη κρέμονταν περιμετρικά στους τοίχους – σαν σημαίες ή σαν τα ασπρόρουχα των γιαγιάδων μας που στέγνωναν στα σχοινιά.

Κάτω, απλωμένα σε πλήρη ανάπτυξη, κάποια άλλα σεντόνια. Χρώματα, σχέδια και διαφορετικές υφές μάς θυμίζουν ότι όλοι είμαστε τόσο διαφορετικοί, αλλά φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό. Κάθε θεατής που φέρνει το σεντόνι του, της το δίνει χέρι με χέρι. Ακούγονται μόνο οι ήχοι του Bios και η κίνηση των υφασμάτων στον αέρα.

Μια κοπέλα φέρνει το σεντόνι της κλαίγοντας. Το τινάζουν μαζί και το απλώνουν τρυφερά στο έδαφος. Ζητάει ευγενικά συγγνώμη που κλαίει, η Γεωργία την αγκαλιάζει και μένει να πλανάται σε όλους μας η σκέψη: τι να της έχει άραγε συμβεί; Ένα κοριτσάκι δημοτικού φέρνει άλλο ένα σεντόνι, τυλιγμένο όμορφα με φιόγκο και κάρτα με αφιέρωση.

Αμέσως μετά η Λαλέ παίρνει ένα πάκο σεντόνια, το τοποθετεί στο κεφάλι της, και περπατάει ισορροπώντας σε νοητές γραμμές και ευθυγραμμίσεις στο έδαφος. Είναι καλλίγραμμο μοντέλο σε πασαρέλα; Είναι ΑΙ ρομπότ; Είναι … Καρυάτιδα; Μήπως είναι απλώς μια γυναίκα με όλα τα βάρη του κόσμου πάνω στο κεφάλι της;

Ένα σημειωματάριο παίζει κομβικό ρόλο για τη συνέχεια. Το συμβουλεύεται και τα σεντόνια αίφνης αλλάζουν θέση. Τα τσαλακώνει, τα πατάει, τα στριφογυρνάει και φτιάχνει σχέδια στο πάτωμα. Δεν περνάει πολλή ώρα για να καταλάβουμε ότι με τα σεντόνια αυτά έφτιαχνε τον χάρτη της Ελλάδας. 

Κι έτσι τα “φορτωμένα” μνήμες υφάσματα γίνονται ελληνικοί νομοί και σύνορα και ακρογραμμές. Λίγο πριν το τέλος ξαπλώνει πάνω στην Ελλάδα και ξεκουράζεται. Δεν περνάει πολλή ώρα πριν η εύθραυστη φιγούρα της να χαθεί πίσω από ένα σεντόνι ανεβαίνοντας τη σκάλα της αίθουσας.

“Το νυχτικό που φοράω” – μας εξηγεί η καλλιτέχνις μετά το τέλος της performance – “είναι  κεντημένο στο χέρι. Το έφτιαξε η προγιαγιά μου, η γιαγιά της μαμάς μου, η Σοφία, όταν ήταν μικρό κοριτσάκι στη Μικρά Ασία. Στα νυχτέρια, που  μαζεύονταν οι γυναίκες και έφτιαχναν την προίκα τους. Είναι ένα νυχτικό για την πρώτη νύχτα του γάμου.”