Ο Δημήτρης Μεράντζας μετατρέπει την Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων σε εναλλακτικό πολυκατάστημα

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης παίζει έναν ρόλο ανάμεσα σε άλλους ρόλους που κινούνται μέσα στα έργα και στην ξενάγησή του θα απολαύσεις ένα σύμπαν φαντασίας και δημιουργικότητας μοναδικό και διαφορετικό. Σαν περφόρμανς. Γιατί ο Δημήτρης Μεράντζας αποδεικνύει με τον τρόπο του πως οι τέχνες δεν έχουν όρια και ούτε ορίζονται απολύτως. Ασε που μετά θα θες να έχεις, τουλάχιστον 5-6 έργα του στο σπίτι σου! Ασε που μπορεί να πάρεις ιδέες για να δημιουργήσεις και κάτι δικό σου με έναν σπασμένο καθρέφτη (προσοχή σε τραυματισμούς και γρουσουζιά) ή μια κρεμάστρα από ξύλινες τάβλες.

Ο Δημήτρης Μεράντζας, λοιπόν, μετατρέπει την Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων σε ένα εναλλακτικό πολυκατάστημα βγαλμένο από ένα δυστοπικό μέλλον, ανατρέποντας τον ρόλο του μουσείου και τις προσδοκίες του θεατή. Αυτό το πολυκατάστημα φιλοξενεί 120 έργα παρουσιασμένα ως «είδη σπιτιού», φτιαγμένα από απομεινάρια και ετερόκλητα υλικά. Τραπέζια, καρέκλες, καναπέδες, καλόγεροι, κρεβάτια, βιβλιοθήκες, φωτιστικά, κομοδίνα, καθρέφτες τοίχου και διάφορα χρηστικά μικροαντικείμενα συνθέτουν μια ενιαία εγκατάσταση, ένα ατμοσφαιρικό οικιακό περιβάλλον που καλείσαι να το περιηγηθείς αντλώντας έμπνευση από τα μοναδικά και πρωτότυπα εκθέματα.

Παραθέτω όμως εδώ ατόφιο το δικό του σημείωμα γιατί προτιμώ να δώσω σκυτάλη στον καλλιτέχνη να εξηγήσει παρά να εικάσω εγώ κάτι για όσα είδα. Αλλωστε, η ερμηνεία της τέχνης είναι προσωπική υπόθεση. Και ως τέτοια, είναι σεβαστή με κάθε τρόπο και σε κάθε περίσταση (για να μην ανακαλέσουμε πρόσφατες χουντικές πρακτικές). Όμως το τι νιώθει ένας καλλιτέχνης για όσα δημιουργεί, έχει το δικό του ενδιαφέρον.

«Θα εξυπηρετούσε -προκειμένου να κατανοήσουμε αλλά και να απολαύσουμε την συγκεκριμένη ενότητα έργων, η οποία και θα παρουσιαστεί συνολικά ως μία εγκατάσταση- να εμπλακούμε σε μία διανοητική περιπέτεια όπου τοποθετούμε τον εαυτό μας σε ένα υποθετικό περιβάλλον, δυστοπικό και δυσάρεστο.
Ύστερα από μία απολύτως ξαφνική και απρόβλεπτη σειρά τραγικών και επώδυνων γεγονότων βρισκόμαστε αντιμέτωποι με συνθήκες καθημερινής διαβίωσης όπου τα πάντα είναι δύσκολα και καθόλου αυτονόητα.
Εξηγούμαι με παραδείγματα για να προσδιορίσω το αφηγηματικό πλαίσιο.

Είμαστε ναυαγοί σε κάποιο ακατοίκητο νησί, «συνοδευόμενοι» με ό,τι έχει ξεβράσει η θάλασσα από το ναυάγιο. Το ευχάριστο είναι ότι έχουμε επιζήσει, τα πάντα όμως βρίσκονται σε μία πρωτόγονη αφετηρία και πρέπει να επαναπροσδιοριστούν από την αρχή με εφευρετικότητα και δίχως αισθητικές αναστολές.

Είμαστε αντιμέτωποι με μία παγκόσμια οικονομική κατάρρευση, αιφνίδια άστεγοι, ίσως αναγκασμένοι να φτιάξουμε το «σπιτικό μας» σε ένα εγκαταλειμμένο κτίσμα, κάτω από μία γέφυρα, σε κάποια άκρη της πόλης. Στο περιθώριο μίας πραγματικότητας…

Είμαστε, από την μια στιγμή στην άλλη, αναγκασμένοι να ζήσουμε μία ξαφνική πολεμική σύρραξη. Τα υλικά αγαθά δεν είναι σε καμία περίπτωση δεδομένα και τα πάντα επαναξιολογούνται. Η διατήρηση της ζωής αποτελεί προτεραιότητα, όμως οι επιθυμίες για μια στοιχειώδη απόλαυση, εκτός της τροφής, εξακολουθούν και υπάρχουν ως μια θεμελιώδης φιλοσοφική υπεραξία που γυρνάει την πλάτη στον θάνατο.

Πρέπει λοιπόν όλα τα απαραίτητα καθημερινά μας αντικείμενα να κατασκευαστούν με ό,τι υπάρχει διαθέσιμο. Ρετάλια, «σκουπίδια» ύλης, καταναλωτικά υπόλοιπα και απομεινάρια, κάθε είδους ετερόκλητα υλικά, όλα αποτελούν αναγκαστικά την πρώτη ύλη. Αργά, σταθερά, χωρίς ενδοιασμούς και με τις όποιες μας δεξιότητες ένας νέος κόσμος αντικειμένων διαμορφώνει τον χώρο μας.

Τραπέζια, καρέκλες, πολυθρόνες, καναπέδες, καλόγεροι, κρεβάτια, κομοδίνα, επιδαπέδια και επιτραπέζια φωτιστικά, παραβάν, βιβλιοθήκες, επίτοιχοι καθρέφτες, έργα τέχνης, μικρογλυπτά, οικιακά μανουάλια…
Η εγκατάσταση μέσα από την συμφορά αποπνέει και εκπέμπει την αισθητική της απελπισίας και της απόγνωσης.
Τα πάντα από την αρχή και με τα ίδια μας τα χέρια.
Η χειρωναξία ως μονόδρομος.

Η αντιφατικότητα, η ανομοιογένεια και η ποικιλομορφία, αποτελούν δημιουργική πρόθεση.
Είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό πως ο θεατής θα βρεθεί «αντιμέτωπος» με την αναπαράσταση της ατμόσφαιρας ενός πολυκαταστήματος, όπου τα προϊόντα του, εξ ανάγκης μοναδικά και πρωτότυπα, διατίθενται σε μία περίοδο ακραίας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Το τελικό αποτέλεσμα της παρουσίασης των έργων που συνθέτουν την εγκατάσταση οφείλει να εκπέμπει αυτή την ετερογένεια.

Ασφαλώς και περιγράφω μια σκηνοθετημένη πραγματικότητα μέσα στην οποία, μεθοδικά, κατακερματίζω τον εαυτό μου σε διαφορετικές προσωπικότητες, υποχρεώνοντάς με να δράσω δημιουργικά ως ανεξάρτητοι, διαφορετικοί και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι.

Υποκρίνομαι, δηλαδή, δέκα περίπου διαφορετικούς χαρακτήρες δημιουργούς-προμηθευτές του καταστήματος στο οποίο διατίθενται τα χειροποίητα αντικείμενα.
Το αισθητικό αποτύπωμα των αντικειμένων αντανακλά την έλλειψη αφθονίας.
Ένας υπόγειος και αλληγορικός ύμνος στην διαφορετικότητα και την συνύπαρξη.
Όταν η ειρήνη, η ευημερία και η ισορροπία είναι προς αναζήτηση».
~ Δημήτρης Μεράντζας