Ποια είναι η εικαστικός Γεωργία Λαλέ – Πριν τη ροζ σημαία φορούσε πορτοκαλί σωσίβιο για τους πρόσφυγες

“Λυπάμαι που η δουλειά μου παρερμηνεύτηκε. Τα θύματα γυναικοκτονιών είναι ήρωες του αγώνα για ελευθερία και ζωή στην Ελλάδα και διεθνώς”. Τη λιτή και περιεκτική αυτή απάντηση έδωσε μέσω της σελίδας της στο Instagram η νεαρή εικαστικός Γεωργία Λαλέ στην εντολή Γεραπετρίτη να απομακρυνθεί άμεσα το έργο τέχνης της για την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες από έκθεση στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.

Το έργο της εικαστικού, που είναι μία έμπειρη καλλιτέχνις και ακτιβίστρια, λέγεται “Ενοχή της Γειτονιάς” (Neighborhood Guilt), και πραγματεύεται τα φαινόμενα της γυναικοκτονίας και της ενδοοικογενειακής βίας.

Πιο συγκεκριμένα το έργο είναι μία ροζ ελληνική σημαία που έχει δημιουργηθεί από σεντόνια, τα οποία έκαναν δωρεά γυναίκες που ζουν στην Ελλάδα. «Αυτές οι γυναίκες έχουν φαινομενικά λίγα κοινά πράγματα, αλλά όλες έχουν ξαπλώσει σε αυτά τα σεντόνια απελπισμένες και φοβισμένες» έγραφαν οι διοργανωτές της έκθεσης.

Και πρόσθεσαν: «Το σπίτι δεν είναι καταφύγιο για ανθρώπους που ζουν σε ένα καταχρηστικό περιβάλλον. Αντίθετα, εδώ είναι πιο ευάλωτοι, μόνοι και εκτεθειμένοι. Η πλειονότητα των θυμάτων γυναικοκτονίας δολοφονούνται στα σπίτια τους και στα κρεβάτια τους. Η ζωή τους τελειώνει στο κρεβάτι που στρώνουν κάθε πρωί. Τα σεντόνια τους απορροφούν το αίμα τους. Παρόμοια σεντόνια με αυτά που απορροφούν τα δάκρυά μας, που απορροφούν τα όνειρά μας».

Ποια είναι η Γεωργία Λαλέ

Η 33χρονη καλλιτέχνις, που έχει γεννηθεί στο Χαϊδάρι, ζει και εργάζεται στο Μπρούκλιν. Είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στις εικαστικές τέχνες στη σχολή School of Visual Arts στην Νέα Υόρκη. Είναι αποδέκτης της υποτροφίας του Ιδρύματος Γουλανδρή και του βραβείου Paula Rhodes Memorial Award της Σχολής Εικαστικών Τεχνών για εξαιρετικές επιδόσεις στις σπουδές MFA Fine Arts. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε σημαντικούς διεθνείς χώρους, όπως το Nuit Blanche Festival στις Βρυξέλλες και η Διεθνής Εβδομάδα Performance Art Week της Βενετίας. Έχει συμμετάσχει σε πάνελ ακαδημαϊκών συνεδρίων που διοργανώθηκαν από το Ίδρυμα Dedalus, το MoMA Archives, το Yale History of Art Modernist Forum και το Yale School of Management.

Η performance της #OrangeVest είχε κάνει αίσθηση στο ελληνικό περίπτερο της 15ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (2016) και πολλά ελληνικά Μέσα είχαν τότε φιλοξενήσει συνεντεύξεις της.

Στην Ελλάδα εκπροσωπείται από την A.Antonopoulou Art Gallery, στον επίσημο ιστότοπο της οποίας διαβάζουμε κάποιες σκέψεις για το κόνσεπτ που διαπερνά τα έργα της:

“Αντιλαμβάνομαι την τέχνη μου ως μια ιστορική αναφορά που καταγράφει την προσωπική μου ζωή και την εποχή μας μέσα από εικόνες. Το έργο μου εξερευνά αφηγήσεις για τη χρόνια ασθένεια και την αναγκαστική μετανάστευση μέσα από μια διαπροσωπική προοπτική. Μέσα από το έργο μου, στοχεύω να αποκαταστήσω ποιητικά τα χαμένα κομμάτια της πολιτισμικής σύγχυσης της οικογένειάς μου που συνέβη το 1922, με την αναγκαστική μετανάστευση και τον εκτοπισμό από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα.

Από τότε που διαγνώστηκα με καρκίνο (θυρεοειδούς), παράγω ένα σύνολο έργων που αφορούν την κοινωνική αορατότητα, το στίγμα, τον εξοστρακισμό και το τραύμα που βιώνουν οι ασθενείς κατά τη διάρκεια της διάγνωσης, της θεραπείας και της ανάρρωσής τους. Η παλέτα των μέσων μου χαρακτηρίζεται από την εννοιολογική μινιμαλιστική χρήση συναισθηματικά φορτισμένων αντικειμένων, όπως σωσίβια, θερμικές κουβέρτες έκτακτης ανάγκης και νοσοκομειακές ρόμπες. […] Χρησιμοποιώ περφόρμανς, δημόσιες παρεμβάσεις, γλυπτική και τη γλώσσα προκειμένου να υποστηρίξω την κοινωνική δικαιοσύνη και το δικαίωμα στην καθολική υγειονομική περίθαλψη.”

Μέσω της τέχνης και του ακτιβισμού η καλλιτέχνις εξερευνά το αποτύπωμα του ανθρώπινου σώματος στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο της σύγχρονης κοινωνίας μας. Ως καρκινοπαθής, έχει εκτεθεί σε διάφορες οικονομικές, κοινωνικές, σωματικές και ψυχολογικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι χρόνια πάσχοντες στην Αμερική.

Μέρος του έργου της είναι να χρησιμοποιεί παραστάσεις, δημόσιες παρεμβάσεις, εγκαταστάσεις και υφάσματα προκειμένου να υποστηρίξει την προσιτή και ολοκληρωμένη υγειονομική περίθαλψη ως θεμελιώδεις προϋποθέσεις για τη “Ζωή, την Ελευθερία και την Επιδίωξη της Ευτυχίας”.

Όταν φορούσε πορτοκαλί σωσίβιο στη Νέα Υόρκη

Πριν από λίγα χρόνια, η Ελληνίδα καλλιτέχνις θέλησε να ευαισθητοποιήσει την αμερικανική κοινή γνώμη για το προσφυγικό δράμα της Ευρώπης, που επικεντρωνόταν στην πατρίδα της, την Ελλάδα. Τότε έκανε το μεταπτυχιακό της στο School of Visual Art με υποτροφία του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Παρακολουθώντας με έντονο ενδιαφέρον όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και την Ελλάδα με τους Σύρους πρόσφυγες, ένιωσε την ανάγκη να συμβάλει, με τον δικό της τρόπο, στην αντιμετώπιση τoυ προσφυγικού. Σε συνέντευξή της στο Έθνος της Κυριακής είχε πει:

«Ολα ξεκίνησαν το καλοκαίρι καθώς παρακολουθούσα τα αμερικάνικα δίκτυα ενημέρωσης να καλύπτουν τη σωρεία των προσφύγων στα ελληνικά νησιά. Τα συναισθήματα ήταν ανάμεικτα. Ημουν σοκαρισμένη από τις δύσκολες, απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες οι πρόσφυγες προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τον τρόμο και συγκινημένη από το θάρρος, την τόλμη και την αυτοθυσία των κατοίκων των νησιών που προσπαθούσαν να βοηθήσουν και να σώσουν τις ζωές τόσων ανθρώπων. Ενιωσα ντροπή που, λόγω της απόστασης και των ακαδημαϊκών μου υποχρεώσεων, δεν μπορούσα να έρθω στην Ελλάδα και να προσφέρω κι εγώ σε αυτό το δύσκολο έργο των συμπατριωτών μου».

Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα της δράσης με τον χαρακτηριστικό τίτλο #OrangeVest, δηλαδή Πορτοκαλί Σωσίβιο. Φορώντας μαύρα ρούχα στη μνήμη των ανθρώπων και των παιδιών που έχασαν τις ζωές τους στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο – και από πάνω ένα πορτοκαλί σωσίβιο – περπάτησε στο Μητροπολιτικό Μουσείο διασχίζοντας την απόσταση από την πτέρυγα με τη Συριακή Τέχνη σε αυτήν με την Ελληνική Τέχνη. Και αργότερα στην Times Square. Μετά από τις δύο αυτές δράσεις, περισσότεροι άνθρωποι εξέφρασαν την επιθυμία τους να περπατήσουν μαζί της και να υποστηρίξουν με τη συμμετοχή τους την άποψη ότι το προσφυγικό είναι ένα θέμα που αφορά τον καθέναν μας. Οι πόλεμοι που έχουν ξεσπάσει από τότε την επιβεβαίωσαν, δυστυχώς.

Η ευαισθητοποίησή της στο θέμα των προσφύγων έχει σχέση με την ιστορία της οικογένειάς της, καθώς ο παππούς της ήρθε σαν πρόσφυγας στην Ελλάδα, το 1922, σε ηλικία 5 χρόνων. Ήταν από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας και η οικογένειά του ταξίδεψε κάτω από παρόμοιες συνθήκες με αυτές που οι πρόσφυγες διασχίζουν σήμερα το Αιγαίο. “Η προγιαγιά μου, της οποίας και πήρα το όνομα, ταξίδεψε μόνη της μαζί με τα οχτώ παιδιά της ενώ γέννησε το ένα από αυτά πάνω στην προκυμαία, καθώς περίμεναν την επιβίβαση στις βάρκες” είχε δηλώσει σε συνέντευξή της.

Στο παλαιότερο έργο της με τίτλο “At The End Of The Day” είχε φτιάξει μία σημαία με το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης από θερμικές κουβέρτες έκτακτης ανάγκης. Στην περφόρμανς “Fragile Monuments” στη Βενετία έδειξε το πόσο ευάλωτο είναι το ανθρώπινο σώμα, φορώντας μόνο μία νοσοκομειακή ρόμπα. Ακολούθησε η περφόρμανς “Shelter” στην Antonopoulou το 2019, για τη θέση της γυναίκας μέσα στην οικογένεια και την καταπίεση από την πατριαρχία.

Στην πιο πρόσφατη περμόρμανς της Λαλέ με τίτλο “DEFENSE” πρωταγωνιστής ήταν μία αμερικανική σημαία κατασκευασμένη από νοσοκομειακές ρόμπες. Θραύσματα από τις ρόμπες, όπως μανίκια, τσέπες και κορδόνια, σχημάτισαν τη σημαία των ΗΠΑ, ενώ το έργο αποτελεί σχόλιο για το ανεπαρκές σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και την κυβερνητική αντίδραση κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Εντωμεταξύ στην Ελλάδα – Το ιστορικό της… ροζ ελληνικής σημαίας

Η ροζ ελληνική σημαία της ενόχλησε Δημήτρη Νατσιό της «Νίκης», ο οποίος ζήτησε από το βήμα της Βουλής την απόσυρσή του. Με τον Δημήτρη Νατσιό συντάχθηκε απόλυτα ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.

Αντίθετα, στο πλευρό της εικαστικού τάχθηκε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Στέφανος Κασσελάκης, που με ανάρτησή του υπογράμμισε: «Η τέχνη επιτρέπεται να “παίζει” ακόμη και με τα χρώματα των εθνικών συμβόλων, όταν θέλει να μεταφέρει ένα μήνυμα -από την αντίθεσή της στον ρατσισμό μέχρι την ενδοοικογενειακή βία». «Αντίθετα, η εξωτερική πολιτική της χώρας μας δεν επιτρέπεται να παίζει με τα εθνικά θέματα «υποκλινόμενη» -κυριολεκτικά και μεταφορικά- διότι αυτό είναι που προσβάλλει στην πράξη τα εθνικά μας χρώματα» υπογράμμισε με νόημα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Παράλληλα η επιμελήτρια Νιόβη Ζαραμπούκα-Χατζημάνου έκανε σχετική ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πριν ωστόσο δοθεί εντολή να κατέβει το έργο, περιγράφοντας όσα συνέβησαν με την περίφημη ροζ ελληνική σημαία. Όπως αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα ακροδεξιά στοιχεία πέρα από το ότι ζητούσαν να κατέβει, προχώρησαν και ένα βήμα πιο πέρα, με υβριστικά μηνύματα στην ίδια την εικαστικό αλλά και τους επιμελητές της έκθεσης.

«Το θέμα είχε προκύψει Εδώ και κανά δυο 24ωρα, η έκθεση της Γεωργίας Λαλέ στο Ελληνικό Προξενείο της Νέας Υόρκης δέχεται επιθέσεις από ακροδεξιούς εντός και εκτός ΗΠΑ, επειδή «μαγάρισε» το εθνικό σύμβολο. Πρόκειται για τη συμμετοχή της στο Carte Blanche Project με το έργο «Ενοχές της γειτονιάς» με το οποίο πραγματεύεται τα εγκλήματα της γυναικοκτονίας και της ενδοοικογενειακής βίας.

Χτες ο Πρόεδρος της Νίκης βγήκε στη Βουλή και είπε ότι η σημαία μας βάφεται κόκκινη μόνο με το αίμα των ηρώων (είπε ο φασίστας γελάω), η εικαστικός και οι επιμελητές δέχονται υβριστικά και απειλητικά μηνύματα και χτες κάποιος/α έκαψε τους θάμνους του προξενείου με βενζίνη. Πριν λίγο ήρθε στα αυτιά μου ότι τους ζητήθηκε να κατέβει το έργο. Ελπίζω να πρόκειται για αστείο. Εννοείται στέλνω την αμέριστη στήριξη μου στη Georgia Lale, και στη συμβουλευτική επιτροπή τεχνών, που αποτελείται από την Ειρήνη Λιναρδάκη, τη Νατάσα Κατερινοπούλου, τη Λολίτα Κουτούδη και τον Πάνο Τσαγκάρη. Φυσικά δεν συζητάμε το να κατέβει…»

Σε ανάρτησή του, μετά την εντολή απόσυρσης του έργου τέχνης, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς, Νάσος Ηλιόπουλος, αναφέρει:

«Η έκθεση της Γεωργίας Λαλέ στο προξενείο στην Νέα Υόρκη έγινε στόχος επιθέσεων από ακροδεξιούς. Ένα έργο που έχει ως στόχο τον σχολιασμό των γυναικοκτονιών και της έμφυλης βίας συγκεντρώνει τα πυρά διαφόρων σκοταδιστικών κύκλων.

Ο πρόεδρος της “Νίκης” καταφέρθηκε εναντίον του συγκεκριμένου έργου και ο κ. Γεραπετρίτης δεν έχασε την ευκαιρία να ζητήσει να αποσυρθεί από την έκθεση.

Η κυβέρνηση της ΝΔ κάνει τα πάντα για νομιμοποιήσει την ακροδεξιά λογική και έρχεται να λειτουργήσει ως ιεροεξεταστές. Προφανώς και δηλώνουμε την αλληλεγγύη μας στους συντελεστές της έκθεσης, απαιτείται μια ουσιαστική κινητοποίηση ενάντια σε αυτές τις ακροδεξιές πρακτικές που καλύπτει και κανονικοποιεί η κυβέρνηση της ΝΔ.

Καλό θα ήταν αντί να κυνηγάει ένα έργο τέχνης να κάνει κάτι ουσιαστικό για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας».