Σπάνια βιβλία και χάρτες σκιαγραφούν τις πολιτισμικές διαδρομές του μικρασιατικού ελληνισμού στη Γεννάδειο

Η έκθεση “Βιβλία της Μικρασίας, Πολιτισμικές διαδρομές του μικρασιατικού ελληνισμού μέσα από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, 1764-1922” παρουσιάζει τη σπουδαία συλλογή μικρασιατικών εκδόσεων, χειρογράφων και τεκμηρίων της Γενναδείου Βιβλιοθήκης από το 1764 έως το 1922, εστιάζοντας στη γεωγραφική διασπορά των ελληνικών τυπογραφείων με επίκεντρο τη Σμύρνη (η «Σμυρναϊκή Βιβλιογραφία» καταγράφει πάνω από 2.000 εκδόσεις), καθώς επίσης τις Κυδωνιές και την Τραπεζούντα.

Tο βιβλίο άλλωστε, σαν πολιτισμικό αγαθό, συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την πολιτική και θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας.

Η Ειρήνη Σολομωνίδη, Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, επιμελήθηκε την έκθεση αυτή και μας ξεναγεί νοερά σε αυτή

“Η έκθεση παρουσιάζει πάνω από 70 τεκμήρια από τη σπουδαία συλλογή μικρασιατικών εκδόσεων, χειρογράφων και χαρτών της Γενναδείου Βιβλιοθήκης από το 1764 έως το 1922, εστιάζοντας στη γεωγραφική διασπορά των ελληνικών τυπογραφείων με επίκεντρο τη Σμύρνη, καθώς επίσης τις Κυδωνιές, την Τραπεζούντα και την Αμισό.

Χτίζεται πάνω στην ιδέα ότι το βιβλίο, σαν πολιτισμικό αγαθό, συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την πολιτική και θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας.

Ξεκινάει με την παρουσίαση του χώρου και των ανθρώπων της πολυπολιτισμικής Μικράς Ασίας, μέσα από χάρτες, ιστορικά και γεωγραφικά βιβλία του 19ου αιώνα, σπανιότατες καραμανλίδικες και φραγκοχιώτικες εκδόσεις, καθώς και λεξικά.

Εκδόσεις από τις Σχολές των Κυδωνιών και της Σμύρνης και σχολικά εγχειρίδια τεκμηριώνουν τις πολλαπλές εκπαιδευτικές δράσεις. Λειτουργικά και θεολογικά βιβλία μαρτυρούν την έντονη θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας, ενώ μια ευρεία γκάμα μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων, ελληνικών ή μεταφρασμένων κυρίως από τα γαλλικά, σηματοδοτούν ένα έντονο λογοτεχνικό ενδιαφέρον.

Το πλούσιο υλικό που αφορά στην εκπαίδευση, ηθικοπλαστική και μη, των γυναικών, αλλά και ο περιοδικός τύπος στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, που δείχνει την εξέλιξη της θέσης της γυναίκας και την πορεία προς τη νεωτερικότητα, αποτελούν μια ξεχωριστή ενότητα στην έκθεση.

Από τις εκδόσεις που εκτίθενται ξεχωρίζουν η Ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Συμεὼν, το πρώτο γνωστό ελληνικό βιβλίο που τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1764, και δύο εκδόσεις του 1820 από το τυπογραφείο της Ακαδημίας των Κυδωνιών: Γραμματικῆς Βιβλίον Πρῶτον του Γρηγόριου Σαράφη που δίδαξε στην Ακαδημία την ίδια περίοδο με τον διευθυντή της Θεόφιλο Καΐρη και το Συμβουλαὶ πρὸς τὴν Θυγατέρα μου μετάφραση του έργου Conseils à ma fille του Jean Nicolas Bouilly από τη σημαντική λογία Ευανθία Ν. Καΐρη αδελφή και μαθήτρια του Θεόφιλου Καΐρη. Από τις πολλές λογοτεχνικές εκδόσεις, , ξεχωρίζει η συλλογή Τραγουδάκια Κωνσταντινουπολίτικα, Σμυρναϊκὰ καὶ Ἑλληνικά του 1838 στην οποία υπάρχει ίσως η πρωιμότερη αναφορά στον όρο Σμυρνα(ι)ϊκά.

Το πανόραμα συμπληρώνουν σπάνιοι χάρτες, όπως ο Πῖναξ χωρογραφικὸς τῆς μεγάλης ἀρχισατραπίας Ἰκονίου του 1812 από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο, καθώς και μοναδικά ιστορικά τεκμήρια που φέρουν τον απόηχο ταραγμένων εποχών: το χειρόγραφο σημειωματάριο ενός δασκάλου που μαθήτευσε στη Σχολή των Κυδωνιών, το λεύκωμα ενός Σμυρνιού εφήβου, το ημερολόγιο ενός στρατιώτη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και ένα λεύκωμα με φωτογραφίες από την Καταστροφή της Σμύρνης του σκηνοθέτη Ελία Καζάν”.

Η έκθεση ξεδιπλώνεται μέσα στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, με αφετηρία την παρουσίαση του χώρου και των ανθρώπων της πολυπολιτισμικής Μικράς Ασίας, μέσα από χάρτες, ιστορικά και γεωγραφικά βιβλία του 19ου αιώνα, σπανιότατες καραμανλίδικες και φραγκοχιώτικες εκδόσεις, καθώς και λεξικά. Εκδόσεις από τη Σχολή των Κυδωνιών, κανονισμοί των σχολών της Σμύρνης, αλφαβητάρια και σχολικά εγχειρίδια τεκμηριώνουν τις πολλαπλές εκπαιδευτικές δράσεις. Λειτουργικά και θεολογικά βιβλία με κορυφαία την Ακολουθία του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Συμεών, το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1764, μαρτυρούν την έντονη θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας.

Μοναδικά ιστορικά τεκμήρια της εποχής που αποκτήθηκαν πρόσφατα συμπληρώνουν το πανόραμα της εποχής: το χειρόγραφο σημειωματάριο ενός δάσκαλου που μαθήτευσε στη Σχολή των Κυδωνιών, το λεύκωμα ενός Σμυρνιού εφήβου, το ημερολόγιο ενός στρατιώτη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και ένα λεύκωμα με φωτογραφίες από την Καταστροφή της Σμύρνης του σκηνοθέτη Ελία Καζάν.

Την έκθεση έχει επιμεληθεί η Ειρήνη Σολομωνίδη, Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.

Info

Χώρος: Κεντρικό Αναγνωστήριο Γενναδείου Βιβλιοθήκης (Σουηδίας 61, Αθήνα)/Διάρκεια έκθεσης: 14.12.2022-28.02.2023/Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη & Παρασκευή: 9:00 – 16:30/ Πέμπτη: 9:00 – 19:30/ Σάββατο: 9:00 – 13:30/Ξεναγήσεις σε γκρουπ (κατόπιν συνεννόησης): [email protected]/Είσοδος ελεύθερη (συνιστάται η χρήση προστατευτικής μάσκας)

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις