Susan Daboll: “Διερευνώ τη γυναικεία φιγούρα, γιατί έχω αισθανθεί άβολα στο ‘πολύ ψηλό’ σώμα μου”

Την ατομική έκθεση της Susan Daboll στον χώρο της γκαλερί του ιστορικού Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσού στην Αθήνα παρουσιάζει ο επιμελητής Κώστας Πράπογλου υπό τον ενδιαφέροντα τίτλο “whose history is it anyway?

Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αμερική, η εικαστική διαδρομή της Daboll έχει επηρεαστεί βαθιά από το περιβάλλον και την οικογενειακή της ιστορία, με αποτέλεσμα την παραγωγή ενός τεράστιου έργου που αντικατοπτρίζει τόσο τη γοητεία όσο και την πολλαπλότητα της πραγματικότητάς μας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Daboll έλαβε μεγάλη αναγνώριση για τις μεγάλης κλίμακας φωτογραφίες γυναικείας μορφής με θέμα τη σεξουαλικότητα, τη μυθολογία και τη θρησκεία. Αυτά παρουσιάστηκαν στην πρόσοψη ενός νεοκλασικού κτιρίου και συμπεριλήφθησαν σε έκθεση στο Μουσείο Τέχνης του Μπρούκλιν. Το 1995, άρχισε να χρησιμοποιεί έγχρωμο φιλμ για να εξερευνήσει τη φύση και το ανθρωπογενές τοπίο. Η τεχνική αυτή έπαιξε ρόλο στην πρώτη της έκθεση φωτογραφιών που τραβήχτηκαν στη φύση, με ήπια εστίαση και ιμπρεσιονιστικό ύφος. Το 2007, ολοκλήρωσε το πρώτο της πλήρως ψηφιακό έργο φωτογράφισης στα χωράφια της Πάρου. Η Daboll πάντα ενστερνιζόταν τον τεχνικό πειραματισμό και τα απροσδόκητα αποτελέσματα στη δουλειά της.

“whose history is it anyway?”

Η οπτική γλώσσα της εικαστικού γίνεται αισθητή μέσα από τη διερεύνηση της ανθρώπινης εμπειρίας και της αντίληψης της ύπαρξης. Η έκθεση “whose history is it anyway?” δανείζεται τον τίτλο της από το ομώνυμο σώμα δουλειάς που δημιούργησε η Daboll το 1986.

Αποπνέοντας μια αίσθηση απολεσθέντων τοπίων, η σειρά των εγκαταστάσεών της που έρχονται στην επιφάνεια σαν δείγματα ψυχολογικής βιογραφίας, εναγκαλιάζει την καθολικότητα του συναισθήματος και μιας εγγενούς αξιοπρέπειας.
Στην καρδιά της καλλιτεχνικής πρακτικής της Daboll, έγκειται μια βαθιά ενσυναίσθηση και κοινωνική συνείδηση.

Σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο από την τεχνολογική πρόοδο και την κοινωνική αναταραχή, το έργο της παρουσιάζεται ως αιχμηρή υπενθύμιση της διαρκούς δύναμης της ψυχής και των περιπετειών της σε άγνωστες περιοχές.

Εκπέμποντας πολύ πέρα από μια απλή αισθητική, η καλλιτεχνική και οπτική ευελιξία της Daboll είναι εμφανής στην ικανότητά της να διαχειρίζεται τα χρώματα, καθώς και στα ποικίλα μέσα και τεχνικές. Ασπρόμαυρες αργυροτυπίες (gelatin silver prints), διάφορα είδη φιλμ, κολάζ, έγχρωμα polaroids, φωτογραφίες μηχανής Diana, τυπωμένα υφάσματα και άλλες ψηφιακές εκτυπώσεις είναι όλα αριστοτεχνικά ενορχηστρωμένα και σε διάλογο με έπιπλα και άλλα ευρεθέντα αντικείμενα που όλα έχουν ιδιαίτερη σημασία για αυτήν.

Susan Daboll: Το “ψηλό” της σώμα και η διερεύνηση της γυναικείας φιγούρας

“Το κεντρικό θέμα αυτής της έκθεσης αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια πολλών ετών. Ξεκίνησα να διερευνώ τη γυναικεία φιγούρα το 1983, έχοντας πάντα αισθανθεί άβολα στο «πολύ ψηλό» σώμα μου.

Αυτό με οδήγησε να εξετάσω το σώμα μέσα από την ιστορία της τέχνης, ξεκινώντας από τις πρώτες μορφές του. Η έρευνα αυτή με οδήγησε σε σπουδές στη μυθολογία, τη θρησκεία, αλλά και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το ερώτημα whose history is it anyway? (=ποιανού ιστορία είναι τελικά;) προέκυψε πληρέστερα το 1987, όταν έκανα ένα ταξίδι στην Ιταλία και φωτογράφισα ερείπια αρχαίων ελληνικών ναών και αγαλμάτων στη Σικελία.

Πολλά χρόνια αργότερα, παντρεύτηκα έναν Έλληνα και ζω σε ένα σπίτι γεμάτο ιστορία. Από το θάνατό του το 2020, ξεσκαρτάρω και ταξινομώ τι άφησε πίσω του καθώς καταλαβαίνω σιγά σιγά με τι από όλα αυτά θέλω να πορεύτώ στην παρούσα ζωή μου” αναφέρει η Daboll στο NEWS 24/7 σκιαγραφώντας με τα δικά της λόγια την έκθεση αυτή και την πηγή έμπνευσής της.

Πόσες ιστορίες έχουμε τελικά; Whose history is it anyway?

Κάθε άνθρωπος έχει τόσες πολλές ιστορίες να πει για αυτούς που συναντά στην πορεία της ζωής του, την οικογένεια, τον πολιτισμό και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, μεταξύ άλλων. Το προσωπικό μου μέλημα ήταν να κατανοήσω, να αφομοιώσω και να αλλάξω τις δικές μου ιστορίες, και να εξελιχθώ, να αναπτύξω μια πληρέστερη αίσθηση ανθρωπιάς και να πορευθώ με αυτήν.

Σε αυτή την έκθεση συγκεντρώνω θραύσματα της οικογενειακής μου ιστορίας, διασταυρώνοντάς τα με την ιστορία του αείμνηστου συζύγου μου, καθώς και τη δική μου προσωπική ιστορία βρίσκοντας συνάμα τη φωνή μου μέσω της τέχνης.

Παρατηρώ και ερευνώ την ελληνική ιστορία μέσα από τη γυναικεία μορφή και την εικόνα του σώματός μου. Κοιτάζω την προσωπική ιστορία του συζύγου μου μέσα από τα αντικείμενα που άφησε πίσω του, τα ρούχα που φορούσε και το σπίτι που κληρονόμησε από τον παππού του. Με τον καιρό συνειδητοποιώ τη δική μου ιστορία και όπως αυτή ξεδιπλώνεται πλέον δίχως αυτόν, αποκτώντας νέο νόημα και περιεχόμενο.

Πώς συνδέεται αλήθεια η ιστορία με την τέχνη;
Όλοι έχουμε μάθει ή ακούσει για την παγκόσμια ιστορία μέσα από τα αντικείμενα και τα γραπτά κατάλοιπα ενός πολιτισμού. Ενώ τα αντικείμενα που έχουν βρεθεί μπορεί να μην έχουν δημιουργηθεί αμιγώς ως έργα τέχνης, διαφορετικά στυλιστικά σχέδια και διακοσμητικά μοτίβα απεικονίζονται τόσο στα χρηστικά όσο και στα τελετουργικά αντικείμενα, δείχνοντάς μας ότι υπήρξαν αισθητικές προσεγγίσεις σε όλη την πορεία της ιστορίας.

Στη δική μου ιστορία, η τέχνη είναι η δομή μέσω της οποίας κατανοώ τα ευρύτερα θέματα της ζωής και των καθημερινών συνθηκών που μπορεί να συναντήσω. Δημιουργεί μια σφαίρα στοχασμού και διαφορετικές προσεγγίσεις που πρέπει να λάβω υπόψη, και έτσι μπορεί ίσως να μεταβληθεί η έκβαση μιας δυνητικά δύσκολης κατάστασης.

Ποια μέσα και υλικά χρησιμοποιήσατε για αυτή την έκθεση και πώς τα επιλέξατε;
Όταν μετακόμισα στο σπίτι του συζύγου μου Τάκη, συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε περιθώριο αλλαγών σε ορισμένους χώρους του σπιτιού. Ονόμασα τον μεγάλο χώρο στον επάνω όροφο ως «αίθουσα μουσείου».

Ήθελα να χρησιμοποιήσω μερικά από τα ιδιόμορφα αντικείμενα και έπιπλα από εκείνο το δωμάτιο, καθώς και τυχαία αντικείμενα που είχε αποθηκεύσει ο Τάκης για να δημιουργήσω κάποιες εγκαταστάσεις που είχαν νόημα για μένα. Δημιούργησα επίσης φωτογραφικούς κανάβους από ορισμένα από αυτά τα αντικείμενα και τα ρούχα του.

Ψάχνοντας σε φακέλους, βρήκα λεπτομερείς περιγραφές ταξιδιών που κάναμε μαζί. Με κάποιο τρόπο το να πετάξω τα σχολαστικά αποθηκευμένα αρχεία μου φάνηκε λάθος, αλλά παράλληλα δεν ήθελα να κρατήσω όλα αυτά τα “πράγματα”. Αποφάσισα να φτιάξω βιβλία με τα αντικείμενα που είχαν απήχηση σε μένα για κάθε ταξίδι.

Κάποια από αυτά περιλαμβάνονται σε αυτήν την έκθεση. Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης είναι η φωτογραφία καθώς αυτό ήταν το πρώτο μου μέσο. Για τη δημιουργία των έργων έχουν χρησιμοποιηθεί διαφορετικοί τύποι φιλμ, διαφορετικά μοντέλα φωτογραφικών μηχανών, συμπεριλαμβανομένης μιας πλαστικής μηχανής diana, μιας polaroid και μιας τύπου pinhole.

Πώς συνομιλεί η τέχνη σας με το παρόν σας;
Αυτή η έκθεση έχει μεγάλη σημασία για μένα. Νιώθω σαν να στέκομαι μπροστά από μια είσοδο και είμαι έτοιμη να εισέλθω σε μια νέα πραγματικότητα, να ξεκινήσω από την αρχή, αφήνοντας πίσω σχεδόν τα πάντα, την ιστορία δύο εποχών, του συζύγου μου, των γονιών μου και της δικής μου, καθώς και τις προσωπικές ιστορίες τρωτών σημείων και άλλων ανεπαρκειών.

Μπορώ να προχωρήσω με ασφάλεια από τα ερείπια και τα συντρίμμια αυτού που έχει προηγηθεί και μπορώ πλέον να σταθώ δυνατή μέσα από την αυτογνωσία μου. Αφήνω πίσω μου το βάρος όλων αυτών των ιστοριών του παρελθόντος για να ζήσω κάθε νέα μέρα στο παρόν.