Δέσποινα Αχλαδιώτη: Μόνη σε μια βραχονησίδα μάς καλεί να ξαναπιστέψουμε στη ζωή

Με αφορμή τη ζωή της Κυράς της Ρω, της κατά κόσμον Δέσποινας Αχλαδιώτη, ο διεθνώς βραβευμένος συγγραφέας Γιάννης Σκαραγκάς γράφει ένα συγκινητικό και βαθιά ανθρώπινο κείμενο με αφορμή τη γυναίκα που έγινε σύμβολο γενναιότητας, πατριωτισμού και γυναικείας χειραφέτησης.

Ο εμβληματικός μονόλογος “Η Κυρά της Ρω” ξεκίνησε το ταξίδι του στις θεατρικές σκηνές το 2017, “γύρισε” τον κόσμο σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία όπου και αν παρουσιάστηκε και από τις 23 Μαρτίου επιστρέφει στο θέατρο ΓΚΛΟΡΙΑ προσκαλώντας το κοινό να γνωρίσει τη μοναχική ηρωική ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη.

Μείξη ιστορικού και μυθιστορηματικού στοιχείου

Ο Γιάννης Σκαράγκας αναφέρει στο NEWS 24/7 αναφορικά με το πώς συνδυάστηκε το ιστορικό με το μυθιστορηματικό στοιχείο “εστίασα στις προφορικές μαρτυρίες των ανθρώπων της Δέσποινας Αχλαδιώτη. Το βιβλίο και το έργο είναι πολύ συνεπές στα ιστορικά στοιχεία, αναδεικνύοντας όμως τη δύναμη της γυναίκας να επιβιώνει στις πιο απελπιστικές συνθήκες, χωρίς να χάνει τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και συναισθήματα”.

Τι τον γοήτευσε κυρίως στη ζωή αυτής της Γυναίκας;
“Η προσπάθεια του απομονωμένου ανθρώπου να επενδύει νόημα στη ζωή ακόμα κι όταν ο κόσμος γύρω του διαλύεται παράλογα και βίαια. Είναι ένα πολύ επίκαιρο σύμβολο για τον ελληνικό χαρακτήρα από την οικονομική κρίση κι έπειτα. Είναι η δύναμη του ανίσχυρου να αλλάζει τη ζωή των άλλων με το περίσσευμα της ανθρωπιάς που του απέμεινε σε έναν σκοτεινό και διαρκώς απειλητικό κόσμο” απαντά ο συγγραφέας.

Μείνε και πάλεψε για αυτό που πιστεύεις. Μην εγκαταλείπεις.

Η λυρική σκηνοθετική ματιά του Σταύρου Λίτινα και η καθηλωτική ερμηνεία της Φωτεινής Μπαξεβάνη θα δώσουν εκ νέου σάρκα και οστά στην τρυφερή ιστορία μιας απομονωμένης, αλλά ελεύθερης και ασυμβίβαστης γυναίκας που “κουβαλάει” τα όνειρα και τη φωνή όλων μας και ανεβοκατεβάζει για χρόνια τη σημαία της μνήμης και της ζωής, για να εξιστορήσει τα πάθη των ανθρώπων που αγάπησε, τα λάθη και τις πληγές τους.

Γιατί επιστρέφει η Κυρά της Ρω στις θεατρικές αίθουσες; Και γιατί εξακολουθεί να γοητεύει τον κόσμο και γιατί πρέπει να τη «μάθει»;
“Είναι μια παράσταση που αποκτά φανατικούς θεατές όπου παίζεται. Ο κόσμος έρχεται και ξανάρχεται, παρακινώντας γνωστούς και φίλους, για να ακούσει τον τρυφερό λόγο του Γιάννη Σκαραγκά, να ταυτιστεί με την υπέροχη Φωτεινή Μπαξεβάνη στον ρόλο της Δέσποινας Αχλαδιώτη. Να κλάψει και να γελάσει, ανακαλύπτοντας κάθε φορά μια μικρή ακόμη απόχρωση της ύπαρξής του. Γοητεύεται παρακολουθώντας αυτή τη γυναίκα που δίνοντας αξία στα «μικρά» γιγαντώνει το ανάστημά της. Γίνεται κοινωνός του πανανθρώπινου και διαχρονικού της μηνύματος: «Μείνε και πάλεψε για αυτό που πιστεύεις. Μην εγκαταλείπεις.» απαντά ο Σταύρος Λίτινας.

Και συνεχίζει μιλώντας για το πόσο λείπουν σήμερα προσωπικότητες όπως η Δέσποινα Αχλαδιώτη: “Δυστυχώς λείπουν σήμερα τέτοιες προσωπικότητες γιατί απουσιάζουν οι μεγάλες ιδέες. Ο άνθρωπος έχει προσαρμοστεί σε μια μικροκλίμακα θεωρώντας ότι είναι ανίκανος να διαχειριστεί τα «σπουδαία» είτε ως άτομο είτε ως μέλος μιας κοινότητας. Κατακλύζεται από ματαιότητα καθώς ο χρόνος που διαθέτει για τα κοινά συρρικνώνεται στο ελάχιστο. Αδυνατεί να λειτουργήσει ως μεταλλάκτης του δικού του καλού σε κοινό καλό και αντίστροφα”.

Πώς είναι μια γυναίκα μόνη της σε μια βραχονησίδα;

Μέσα από την αφήγησή της, η Κυρά της Ρω αποδεικνύει πως η ανθρωπιά δεν είναι υπόθεση των πολλών, αλλά του καθένα μας χωριστά και αποτυπώνει με τρόπο ποιητικό πως ακόμη και μέσα από την σκληρή πραγματικότητα μπορεί κάποιος να οδηγηθεί στην προσωπική λύτρωση.

Η Φωτεινή Μπαξεβάνη που την υποδύεται αναφέρει πως στη Δέσποινα Αχλαδιώτη περισσότερο θαυμάζει “τη δύναμή της για ζωή, για αισθήματα, τη διάθεσή της να αγαπήσει τον άνθρωπο και να γιορτάσει τη ζωή.

Πώς είναι μια γυναίκα μόνη της σε μια βραχονησίδα; Τι συμβολίζει αυτή της η επιλογή; Η Φ. Μπαξεβάνη λέει πως “αυτή είναι η μαγεία με το κείμενο του Σκαραγκά και την παράστασή μας. Το αίσθημα ότι ένα ασήμαντο κομματάκι γης στην άκρη του πουθενά μπορεί να γίνει το επίκεντρο ενός κόσμου που ξεχειλίζει από συναισθήματα, χρώματα και εντάσεις, από φωνές και σιωπή, από ευτυχία και πένθος. Αυτό είναι το αίσθημα της ανακούφισης που αφήνει ως γεύση η παράσταση. Τη διάθεση να συνδέσουμε τον κόσμο των μικρών μας βραχονησίδων και να ασχοληθούμε ο ένας με τον άλλο, να ξαναπιστέψουμε στη ζωή”.

Η παράσταση ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, Γερμανία και στην Κύπρο σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία και αγγίζοντας ένα μεγάλο διεθνές κοινό εκτός από τις ελληνικές κοινότητες. Αξίζει να σημειωθεί πως πρόκειται για το πρώτο ελληνικό έργο που έλαβε επίσημη πρόσκληση από το διάσημο Center for the Art of Performance του UCLA στο Λος Άντζελες, όπου και παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία το 2020.

ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΑΧΛΑΔΙΩΤΗ

Η Δέσποινα Αχλαδιώτη γεννήθηκε το 1890 στο Καστελλόριζο. Από το 1927 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην ακριτική νησίδα Ρω με τον άντρα που ερωτεύτηκε, κι έζησε μόνη της μετά το θάνατο της μητέρας της και του Κώστα. Πρώτη φορά ύψωσε την ελληνική σημαία το 1929 αλλά από την περίοδο της Κατοχής, ως μέλος της Αντίστασης, άρχισε να υψώνει την ελληνική σημαία κάθε μέρα μέχρι και τον θάνατό της. Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, η Δέσποινα Αχλαδιώτη έγινε το σύμβολο μια ηρωικής φυσιογνωμίας.

Τα τραγούδια της παράστασης “Καστελλόριζό μου” & “Ερημοπούλι (για την Κυρά της Ρω)” σε στίχους Γ. Σκαραγκά και μουσική Φ. Μπαξεβάνη τραγουδάει η Βιολέτα Ίκαρη και κυκλοφορούν ψηφιακά από την Walnut Entertainment Greece. ΟΛΑ ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ διατίθενται για την καλλιτεχνική εκπαίδευση των παιδιών αλλά και για την καταγραφή και διάσωση ιστοριών και παραδόσεων του νησιού, μέσω του Μουσείου Γρίφων του Καστελλόριζου.

Το ομώνυμο βιβλίο «Η Κυρά της Ρω» του Γιάννη Σκαραγκά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική.