Είδαμε τη “Μηχανή του Τούρινγκ” με τον Ορφέα Αυγουστίδη – Και μπήκαμε στο μυαλό μιας ιδιοφυίας

Άλαν Τούρινγκ, ο άνθρωπος που έσπασε τον κώδικα των Ναζί. Αυτός που άλλαξε την πορεία του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, συμβάλλοντας καθοριστικά στην λήξη του το 1945. Οι ιστορικοί υπολογίζουν πως η συνεισφορά του βοήθησε να αποτραπούν εκατομμύρια θάνατοι. Είναι επίσης ο άνθρωπος που συνέβαλε καθοριστικά στην επιστήμη των υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά και ο άνθρωπος που δεν μπόρεσε να ζήσει όπως ήθελε. Ελεύθερος από τις συμβάσεις και τα πρέπει της κοινωνίας αναφορικά με τη σεξουαλική του ταυτότητα.

Στις 7 Ιουνίου 1954, ο Άλαν Τούρινγκ βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι του. Στο κομοδίνο υπήρχε ακουμπισμένο ένα μισοφαγωμένο μήλο, βουτηγμένο στο κυάνιο. Φημολογείται μάλιστα ότι η Apple διάλεξε ως λογότυπό της ένα μισοφαγωμένο μήλο για να αποτίσει φόρο τιμής σε αυτή τη διάνοια της πρώιμης επιστήμης της Πληροφορικής.

Το παράδοξο με τον Τούρινγκ είναι πως οι περισσότεροι τον γνωρίσαμε μέσα από την ταινία “The Imitation Game” με τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς να τον ενσαρκώνει μοναδικά. Ο λόγος που άργησε τόσο να αναγνωριστεί η μοναδική του συμβολή και μόλις το 2013 η βασίλισσα Ελισάβετ αναγνώρισε επίσημα τις υπηρεσίες του; Η ομοφυλοφιλία του, η οποία το 1952 θεωρούταν έγκλημα στη Μεγάλη Βρετανία και εξαιτίας της διαπομπεύτηκε δικάστηκε και βρέθηκε ένοχος. Δε φυλακίστηκε, αλλά υποχρεώθηκε να υποβληθεί σε σειρά ενέσιμων θεραπειών με οιστρογόνα, που σκόπευαν να «καταστείλουν» τις επιθυμίες του και να τον ευνουχίσουν χημικά. Η κατάθλιψη και οι αυτοκτονικές τάσεις ήταν σχεδόν μοιραίες. Ο θάνατός του ήταν σχεδόν σίγουρα αυτοκτονία, και πιθανόν και μια αναπαράσταση σκηνής από την αγαπημένη του ταινία, τη «Χιονάτη».

Πώς μπορεί να μεταφερθεί στο θεατρικό σανίδι η ζωή μίας τέτοιας προσωπικότητας, που πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του υπό άκρα μυστικότητα; Αυτό από μόνο του συνιστά ένα ρίσκο, το οποίο ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος δε δίστασε να πάρει. Έτσι, ανέλαβε όχι μόνο τη σκηνοθεσία, αλλά και την ελληνική διασκευή του έργου του Benoit Soles, που παίζεται με μεγάλη επιτυχία στη Γαλλία. Το εν λόγω θεατρικό είναι εμπνευσμένο από το έργο του Hugh Whitemore «Breaking the Code» και βασισμένο στο βιβλίο του Andrew Hodges «Alan Turing: The Enigma». Η σκηνοθετική του οπτική ανέδειξε όχι μόνο το ιδιοφυές του μυαλού του Τούρινγκ, αλλά και την πιο ανθρώπινη πλευρά του: τη λαχτάρα και την ανάγκη της επικοινωνίας με τον έξω κόσμο και τον φόβο της μοναξιάς που τον έκανε ακόμη και να μαγνητοφωνεί και να ακούει τη φωνή του. Αν και λίγο βαρυφορτωμένο, λειτουργικό το -σε δύο επίπεδα- σκηνικό της Όλγας Μπρούμα, δημιουργούσε την αίσθηση πως ο ήρωας περιφέρεται μέσα στο ίδιο του το μυαλό, στις θραυσματικές του μνήμες.

Ο Ορφέας Αυγουστίδης έδωσε μία συγκλονιστική ερμηνεία ως Άλαν Τούρινγκ. Ήταν παρών, διαρκώς μέσα στο παραλήρημα και στην ψυχή του ήρωά του. Σωματικά, εκφραστικά, κινησιολογικά και πνευματικά. Επί μιάμιση ώρα με μία εσωτερικής δυναμικής ερμηνεία απεικόνισε με κάθε λεπτομέρεια την διαφορετικότητα του ήρωά του. Η ιδιοσυγκρασια του Τούρινγκ, το δράμα, η βαθιά του επιθυμία να ζήσει έξω από συμβάσεις, αλλά και η γενναία του απόφαση να δώσει τέλος στη ζωή του, άγγιξαν βαθιά τον ταλαντούχο ηθοποιό, γι΄ αυτό και τον υπερασπίστηκε έτσι υποκριτικά.

Η μουσική της Μαρίζας Ρίζου εκπλήσσει ευχάριστα. Υποβλητική, χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις, συνάδει απόλυτα με την ατμόσφαιρα της παράστασης, αλλά και τον εύθραυστο ψυχισμό του ήρωα. Εξαιρετικοί και οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου έδεναν που αρμονικά με το σύνολο και έριχναν διακριτικά τον βασικό προβολέα πάνω στον ήρωα.

Ωστόσο μολονότι η παράσταση είναι σχεδόν άρτια σκηνοθετικά, τεχνικά και ερμηνευτικά, το ίδιο το κείμενο τής στέρησε την απόλυτη απογείωση. Η διασκευή του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου – που στηρίχθηκε στη μετάφραση του Αντώνη Γαλέου- μοιάζει ψυχρή και “κολλημένη” σ΄ένα πρώτο, πιο επιφανειακό, επίπεδο. Παρόλο που ρέει αβίαστα από τα χείλη του Ορφέα Αυγουστίδη βομβαρδίζοντάς μας με πληροφορίες για τον Άλαν Τούρινγκ, συντηρεί μία αποστασιοποίηση που εμποδίζει σημαντικά την συναισθηματική κινητοποίηση και την ουσιαστική συγκίνηση του θεατή.

Συμπέρασμα: Μια πολύ αξιόλογη παράσταση και μία συγκλονιστική ερμηνεία που, ωστόσο, “χάνει” στα σημεία από το αδύναμο κείμενο.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις