Είδαμε τον “Κωλόκαιρο” – Παράσταση γροθιά για την κοινωνία που ζέχνει εκ των έσω

Στο θέατρο Τζένη Καρέζη τα Δευτερότριτα βρέχει συνέχεια. Βρέχει καταρρακτωδώς στις ψυχές των ηρώων και της κοινωνίας. Και έχει υγρασία, μία υγρασία διαπεραστική που σε κάνει να κρυώνεις διαρκώς, χειμώνα καλοκαίρι, όσα ρούχα κι αν φορέσεις. Ο ήλιος βγαίνει, αλλά για λίγο. Γιατί αυτός ο “Κωλόκαιρος” νικά διαρκώς και δεν τον αφήνει να στεγνώσει λίγο ψυχές και συνειδήσεις από το μίσος, τη ζήλια, το ψέμα και την υποκρισία.

Ο Σοφοκλής, ένας άνθρωπος εξαφανισμένος για πέντε ολόκληρα χρόνια επιστρέφει τη μέρα της κηδείας της μάνας του στην Ελευσίνα στο ξενυχτάδικο “Διυλιστήριο” που ήταν ιδιοκτήτης κάποτε, και εκεί συναντάει τον αδελφό του, τη γυναίκα του, τον κουμπάρο του και τους υπαλλήλους του. Η επιστροφή του όμως αυτή δεν είναι ούτε η δέουσα ούτε η πρέπουσα. Ο ίδιος έρχεται αλλαγμένος, με τελείως άλλη κοσμοθεωρία και οπτική για τη ζωή. Είναι πλέον ασύμβατος με αυτούς που κάποτε θεωρούσε δικούς τους ανθρώπους του. Και εκεί είναι που ξεκινά το πρόβλημα και το σκληρό ξεκαθάρισμα. Αυτό που βγάζει βαθιά κρυμμένα μυστικά κάτω από το χαλί και ο καθένας παίρνει τη θέση του και τις ευθύνες του.

Έξω λιακάδα, μέσα κωλόκαιρος…

Ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος στον “Κωλόκαιρο“, το νέο αυτό νεοελληνικό έργο κάνει μία ανατομία στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Της αφαιρεί το λαμπερό της περιτύλιγμα, αυτό της φαινομενικής εξωτερικής τελειότητας, σκάβει και βγάζει στην επιφάνεια την πραγματικότητα, αυτό που ζούμε κάτω από ένα πρίσμα άκρατα ρεαλιστικό.

Μία κοινωνία διυλιστηριο. Που προσπαθεί να διυλίσει ακόμη και τον… κώνωπα προκειμένου να φανεί σωστή. Που συνθλίβει προσωπικότητες, όνειρα και επιθυμίες στον βωμό του “φαίνεσθαι”. Έξω λιακάδα, μέσα κωλόκαιρος. Έξω πολιτική ορθότητα και φιλία, οικογένεια, συντροφικότητα και μέσα απληστία, εγωισμός, συντηρητισμός και άσβεστο μίσος σε κάθε τι διαφορετικό. Μια κοινωνία που βρωμά και ζέχνει από μέσα.

Ανεβάζει στο σανίδι ήρωες που μοιάζουν λούμπεν, που χρησιμοποιούν γλώσσα σκληρή και βρίζουν ακατάσχετα, βουτηγμένοι στο αλκοόλ και νοτισμένοι με τη μυρωδιά του καπνισμένου τσιγάρου και του ξενυχτιού. Ήρωες που σταδιακά γίνονται στα μάτια μας οικείοι, καθημερινοί, άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Και τους βάζει να περπατήσουν στην καταιγίδα χωρίς ομπρέλα, τους πιέζει να ανοίξουν την κολλημένη από τον συντηρητισμό πόρτα της ζωής τους και να δουν την αλήθεια. Τον άνθρωπο και την τραγική του γελοιότητα.

Αντώνης Τσιοτσιόπουλος και Γιώργος Παλούμπης είναι γνώριμοι από παλιά και ξέρουν πολύ καλά πώς να γράψουν (ο πρώτος) και να σκηνοθετήσουν (ο δεύτερος) τέτοια έργα, βγαλμένα από τα σπλάχνα της κοινωνίας. Ξέρουν πολύ καλά και πως να “πετάξουν” στα μούτρα των θεατών την αλήθεια, ωμή και ανεπιτήδευτη.

Η σκηνοθετική ματιά του Γιώργου Παλούμπη διεισδύει στη ραχοκοκκαλιά του “Κωλόκαιρου” και δεν του “χαμογελά”. Δεν ωραιοποιεί καταστάσεις, δεν προσπαθεί να απλώσει ένα πέπλο προστασίας σε ό,τι λέγεται και ακούγεται. Κρατά ανεβασμένη την ένταση στο maximum, αλλά ταυτόχρονα μπορεί και χειρίζεται άριστα τις απαιτούμενες ισορροπίες. Όλα φαίνονται υπερβολικά και την ίδια στιγμή ρεαλιστικά. Όλα φαίνονται υπερμεγεθυμένα και την ίδια στιγμή συνειδητοποιείς πως έτσι είναι και η ζωή σου η ίδια. Έτοιμη να εκραγεί, αν βγουν στη φόρα τα καλά κρυμμένα μυστικά σου, αν κάποια στιγμή το παρελθόν σου, επισκεφθεί βίαια το παρόν.

Οι ερμηνείες

Μέσα στο εξαιρετικό σκηνικό του ξενυχτάδικου, το Διυλιστήριο, της Νατάσσας Παπαστεργίου, η υποκριτική ομάδα των πέντε ηθοποιών (Στάθης Σταμουλακάτος, Θάνος Αλεξίου, Βασιλική Διαλυνά, Στέλιος Δημόπουλος, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος) έδωσε τον καλύτερο της εαυτό, καθώς κατάφερε να ισορροπήσει σε ρόλους απαιτητικούς και με πολλές γωνίες. Ο Στάθης Σταμουλακάτος στον ρόλο του εξαφανισμένου Σοφοκλή σε μία από τις καλύτερες υποκριτικά στιγμές του και σε έναν από τους πιο απαιτητικούς του ρόλους, εκπλήσσει με τον εκπληκτικό χειρισμό των εντάσεών του. Ο Στέλιος Δημόπουλος στον ρόλο του αδελφού του Μίμη, δίνει μία στιβαρή ερμηνεία που αποδεικνύει πόσο πολύ του πηγαίνουν αυτά τα ρεαλιστικά έργα. Ερμηνεία έκπληξη από τον Θάνο Αλεξίου, καθώς είναι αυτός που λειτουργεί ο καταλύτης και εμποτίζει τη δράση με ισορροπημένες δόσεις εκρηκτικού χιούμορ. Η Βασιλική Διαλυνά καταφέρνει και ανταπεξέρχεται στον δύσκολο ρόλο της Μαρίας, της γυναίκας του Σοφοκλή, μίας γυναίκας κακοποιημένης από τη ζωή την ίδια και τις τραγικές της συγκυρίες. Τέλος, ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος που εκτός από τον ρόλο του συγγραφέα, κρατά και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Στέλιου, του κουμπάρου του Σοφοκλή ή αλλιώς του ενδιάμεσου. Του ανθρώπου που ξέρει όλα τα μυστικά και τα χώνει όλα βαθιά μέσα του προκειμένου να μη δημιουργήσει φασαρίες. Του ανθρώπου που έχει τσακιστεί από τον πόνο της απώλειας και έχει μάθει να ξεχωρίζει την ουσία και να αγαπά. Και σε αυτόν τον ρόλο, δίνει μία ρεαλιστικά ανθρώπινη ερμηνεία.

Συμπέρασμα

Και τι μένει τελικά; Μία κομμένη στα δύο σπανακόπιτα από τα χέρια της νεκρής μάνας και δύο αδέλφια απέναντι το ένα στο άλλο. Αυτή είναι η απόδειξη του πόσο δύσκολο είναι οι ψυχές δύο ανθρώπων να έρθουν κοντά, να μονιάσουν, να αγαπηθούν, ακόμη και όταν ζητούμενο είναι απλώς το δικαίωμα της ύπαρξής τους όπως ακριβώς θέλουν αυτοί.