Εσύ θα πατούσες ποτέ ένα μαγικό κουμπί για να ξαναρχίσεις τη ζωή σου από την αρχή;

Επτά σύγχρονοι άνθρωποι σταματούν πάνω στις γραμμές ενός τρένου. Αναμένοντας τον επικείμενο θάνατό τους, επιδίδονται σε μια επείγουσα ενδοσκόπηση, καθώς –όπως συνηθίζουμε να λέμε– όλη η ζωή τους περνάει μπροστά από τα μάτια τους.

Με βάση τη δραματουργική αυτή συνθήκη, ο νεαρός σκηνοθέτης Σωτήρης Ρουμελιώτης μαζί με μια δυνατή ομάδα νέων ηθοποιών, δημιουργούν το “Δε φάιναλ θολούθιον” μια σουρεαλιστική σκηνική σύνθεση, βασισμένη στα ιδιαίτερα κείμενα των Κωστάκη Ανάν και Suyako.
Με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, οι ηθοποιοί αφηγούνται τραγελαφικές καταστάσεις, στις οποίες οι άνθρωποι βιώνουν τη ματαίωση, την απομυθοποίηση, τα ύψη και τα βάθη της ζωής τους.

Το Δε φάιναλ θολούθιον, που παίχτηκε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου τον περασμένο χειμώνα, επανέρχεται για λίγες παραστάσεις στο Θέατρο Πόρτα, για να μας δείξει και πάλι πώς μέσα από τον σουρεαλισμό της ζωής βρίσκουμε την τρυφερότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Εμείς μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς της παράστασης και τους θέσαμε κάποιες πολύ κρίσιμες ερωτήσεις…

Ξεκινώντας από την αρχή…

Αφού διαρκώς τρέχουμε, γιατί νιώθουμε τόσο ακινητοποιημένοι;

Σωτήρης Ρουμελιώτης: Το πρώτο έχει να κάνει με εξωτερικούς παράγοντες, ενώ το δεύτερο αφορά μια προσωπική αίσθηση. Τα πάντα γύρω μας τρέχουν με ασύλληπτους ρυθμούς: τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα, οι πληροφορίες, οι εργασιακές υποχρεώσεις και τόσα άλλα. Και αναγκαζόμαστε να τρέχουμε και εμείς, είτε κυριολεκτικά είτε καίγοντας το μυαλό μας προσπαθώντας να τα αφομοιώσουμε και να τα διαχειριστούμε, για να τα προλάβουμε, δημιουργώντας ουσιαστικά έναν φαύλο κύκλο.

Όλο αυτό το κυνήγι μας οδηγεί στο να ξεχνάμε να κάνουμε πράγματα που μας αρέσουν, να ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους που μας γεμίζουν ή, πολλές φορές, να μην έχουμε καν το χρόνο να ανακαλύψουμε τι μας αρέσει ή να γνωρίσουμε τα άλλα άτομα. Έτσι, συχνά, καταλήγουμε να αισθανόμαστε μια δυσβάσταχτη ψυχική κόπωση, ένα υπαρξιακό τέλμα, ένα αίσθημα ματαίωσης για τη ζωή συνολικά. Το σημαντικό, νομίζω, είναι να συνειδητοποιήσουμε αυτή την κατάσταση και να προσπαθήσουμε να βρούμε μια ισορροπία, ώστε να φροντίζουμε και τις εσωτερικές μας ανάγκες.

Φυσικά, δεν το παίζω γκουρού της ψυχικής υγείας, απλώς εμένα προσωπικά με βοηθάει πολύ να κάνω μερικές «στάσεις» που και που, και να αφουγκράζομαι λίγο «τα μέσα μου». Και το θέατρο εν γένει, θεωρώ και ελπίζω ότι είναι μια υπέροχη τέτοια στάση, μια σύντομη αλλά δυναμική φυγή από την τρέχουσα πραγματικότητα, όπου μπορείς να στοχαστείς για τη ζωή, βλέποντάς την με άλλη ματιά. Εύχομαι το ίδιο να καταφέρει και η παράστασή μας.

Αν υπήρχε ένα τηλεκοντρόλ που θα σου επέτρεπε να πατήσεις pause και να γυρίσεις πίσω τη ζωή σου με ένα rewind, τι θα έκανες διαφορετικά;

Αλέξανδρος Γιαγκούσης: Εύχομαι να είχα την ψυχραιμία να πάρω αυτό το τηλεκοντρόλ και να το στείλω από κει που ήρθε… Σίγουρα εγώ (και πιστεύω και αρκετός κόσμος) περνάμε πολύ καιρό να σκεφτόμαστε πράγματα που έγιναν κάποτε και πως και τι και να μπαίνουμε σε υποθετικά σενάρια να σκεφτόμαστε τι θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει αλλιώς και τι θα γινότανε μετά διαφορετικά κλπ κλπ και να χάνουμε το τι συμβαίνει εδώ και τώρα. Και την επόμενη στιγμή να μετανιώνουμε που κοιτούσαμε πίσω και όχι μπροστά μας. Για να αποφύγω λοιπόν όσο μπορώ κι άλλο χρόνο στο παρελθόν και όχι στο παρόν, μακάρι το τηλεκοντρόλ αυτό κι εγώ να μη συναντηθούμε.

Γιάννης Σαμψαλάκης: Οπωσδήποτε θα γύριζα πίσω στα σχολικά μου χρόνια και συγκεκριμένα στα χρόνια του λυκείου και θα τα ζούσα χωρίς κανένα άγχος για πανελλήνιες, χωρίς κανένα άγχος για το τι θα γίνω τι θα κάνω πως θα το κάνω, χωρίς κανένα άγχος για επιβεβαίωση, ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑ ΑΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΙΠΟΤΑ. Δυστυχώς αυτά τα χρόνια τα θυμάμαι θολά λόγω του άγχους που μας προκαλούσε ο κοινωνικός μας περίγυρος καθώς μας οδηγούσε να κυνηγάμε από τόσο μικρή ηλικία με μανία την επιτυχία.

Περιμένοντας την επανάσταση

Γιατί δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι την πραγματικότητα και περιμένουμε τους άλλους να ξεκινήσουν αυτήν την … επανάσταση;

Γκαλ Ρομπίσα: Είναι μέχρι να χτυπήσει την πόρτα σου. Να πλημμυρίσει το χωριό σου και να επιπλέουν οι συγγενείς σου. Να καεί το σπίτι σου και το σκυλί με το οποίο μεγάλωσες μαζί. Μέχρι κάποιος που έχει μια κάποια εξουσία να ρίξει τον κολλητό σου στη θάλασσα, σε κάποιο κενό μεταξύ συρμού και αποβάθρας ή μέχρι να πυροβοληθεί εν ψυχρώ ο πατέρας σου.

Υ.Γ. Ο καθένας κάνει το καλύτερο που μπορεί. Απλώς, ίσως χρειάζεται να πάρουμε μια παύση από τη ροή της καθημερινότητας και να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Και για να μην αδικήσω με την προηγούμενη τοποθέτηση, υπάρχουν κάποιες ομάδες που παλεύουν καθημερινά με μέσο την αλληλεγγύη και τη στήριξη στις μειονότητες. Που κατεβαίνουν στους δρόμους και μάχονται όπως μπορούν για ένα καλύτερο αύριο. Κι αυτές το εκάστοτε κράτος προσπαθεί να τις φιμώσει. Συνεχίζουν ομως!

Ερατώ Καραθανάση: Ένα βήμα πριν τη λογική της ανάθεσης που περιγράφετε στην ερώτηση σας, υπάρχει το ερώτημα του τι είναι επαναστατική πράξη. Στις δύσκολες μέρες που ζούμε η ερώτηση αυτή απευθύνεται σε όλ@ και στο καθέν@ ξεχωριστά! Ο κόσμος του αγώνα βέβαια της αυτοοργάνωσης και της αλληλεγγύης, της εν γένει ανθρωπιάς έχει ήδη απαντήσει σε αυτό! Τα παράδειγματα είναι πρόσφατα: από τις φωτιές στην Εύβοια και την Αλεξανδρουπολη, τις πλημμύρες σε Μαγνησία και Θεσσαλία φάνηκε για μια ακόμα φορά ότι μόνο ο λαός σώζει το λαό. Άρα όταν τα άτομα ιδιωτεύουν πλήρως εναρμονισμένα με τις ανάγκες του συστήματος το οποίο (εξ)υπηρετούν και δεν συλλογικοποιούνται δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε την όποια επανάσταση αλλά την αέναη υποδούλωση.

Ποιο είναι το πιο επαναστατικό πράγμα που έχεις κάνει στη ζωή σου;

Ιωάννης Καμπούρης: Το να επιτρέψω την έφοδο της παιδικότητας μέσα στην καθημερινή ζωή. Κι έτσι, να μπορώ να κυλιέμαι στην αμμουδιά σαν τετράχρονο, χωρίς τύψεις.

Ανδρομάχη Μπάρδη: Επανάσταση, λένε σημαίνει κάνω κάτι να σταθεί όρθιο, έχω παρουσία, είμαι υπαρκτός. Σκέφτομαι να απαντήσω πιο μεταφορικά στην ερώτηση αυτή, ποια ήταν η τελευταία φορά που στα αλήθεια ένιωσα ότι έχω παρουσία, είμαι υπαρκτή; Αλλά στο μυαλό μου είναι κολλημένη η εικόνα μιας 15χρονης Ανδρομάχης, μαζί με άλλους εφήβους στην πρώτη πορεία της ζωής μας, στην επέτειο της δολοφονίας του Αλέξη. Αφού μας περικύκλωσαν μάς περνούσαν έναν έναν από σωματικό έλεγχο.

Έχω λοιπόν πεισμώσει και θέλοντας να γίνω υπαρκτή – με ένα πάθος που δυστυχώς χάθηκε μαζί με τον έφηβο εαυτό μου και ακόμη το αναζητώ -κάθομαι οκλαδόν και κοιτάζω να τους ελέγχουν όλους, έχω μείνει μόνη με μια φίλη μου και ένας ματατζής μου λέει σήκω κορίτσι μου να περάσεις απ’ τον έλεγχο. «Όχι, αν θέλετε να με ελέγξετε θα με πάρετε σηκωτή». Και με αρπάζει από τους ώμους, με σηκώνει σαν κούκλα, και με παίρνει πράγματι σηκωτή. Μετά από ουρλιαχτά και τινάγματα, που θύμιζαν μικρό ψάρι έξω απ το νερό, δεν μας έψαξαν τις σχολικές τσάντες μας -τι νίκη ένιωσα εκείνη την στιγμή- να η πρώτη φορά που ένιωσα υπαρκτή.

Βάσια Τσιαούση: Ο φίλος μου ο Δημήτρης μού είπε πρόσφατα ότι αυτό που τον συγκινεί τελευταία είναι μια φράση που είχε δει γραμμένη κάπου: “Η μεγαλύτερη επανάσταση σήμερα, είναι η τρυφερότητα”. Κάθε μέρα φρικτές ειδήσεις και εικόνες εμφανίζονται στις οθόνες μας. Αντικρίζουμε τον πόνο συνεχώς σαν μια ακόμη πληροφορία. Ή περπατάμε ανάμεσα στον πόνο μαθαίνοντας να τον αγνοούμε. Όλα αυτά μας σπρώχνουν μακριά από το συναίσθημα, μας κάνουν πέτρινους.

Επομένως, σε μια εποχή σκληρότητας και ωμής βίας, το να προσφέρει κανείς χάδια και γλυκές κουβέντες είναι επανάσταση. Αγαπώ και νοιάζομαι τους δικούς μου ανθρώπους, σέβομαι και βοηθάω τους αγνώστους. Ας κάνουμε μια προσπάθεια να αντισταθούμε στην βαρβαρότητα που μας κάνει απάνθρωπους. Στην τελική, το μόνο που έχουμε είναι ο ένας τον άλλον.

Συντελεστές

Κείμενο: Βασισμένο σε κείμενα των Κωστάκη Ανάν και Suyako
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Σωτήρης Ρουμελιώτης
Σκηνογράφος, Ενδυματολόγος: Μαρία Καραδελόγλου
Μουσική: Γιώργος Χρυσικός
Σχεδιασμός φωτισμών: Ελευθερία Ντεκώ
Βίντεο: Διδώ Γκόγκου
Δραματολόγος παράστασης: Ασπασία-Μαρία Αλεξίου
Βοηθός φωτίστριας: Νάσια Λάζου
Βοηθός σκηνοθέτη: Νικόλας Λαμπάκης
Παίζουν: Αλέξανδρος Γιαγκούσης, Ερατώ Καραθανάση, Γκαλ Ρομπίσα, Γιάννης Σαμψαλάκης, Ανδρομάχη Μπάρδη, Βάσια Τσιαούση, Ιωάννης Καμπούρης