Γιάννης Λεάκος: “Η αλληλεγγύη είναι η λύση. Αλίμονο αν τη χάσουμε”

Ο Τζόζεφ Κόνραντ αφηγείται μια ιστορία όπου οι απλοί, συνηθισμένοι άνθρωποι γίνονται μεγάλοι στις κρίσιμες στιγμές. Η Γραμμή Σκιάς είναι το πέρασμα από τη νεότητα στην ωριμότητα, μια μεταβατική φάση όπου οι ήρωες καλούνται να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, ακόμα και όταν όλα μοιάζουν χαμένα.

Η θεατρική μεταφορά του έργου, σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία του Γιώργου Σίμωνα, αποδίδει αυτή τη σκληρή ναυτική περιπέτεια μέσα από μια σκηνική γλώσσα που συνδυάζει την κίνηση, τον ήχο και τα οπτικά μέσα, μετατρέποντας το ταξίδι επιβίωσης σε ένα υποβλητικό θεατρικό οδοιπορικό. Ο νεαρός καπετάνιος και το πλήρωμά του, καθηλωμένοι στη μέση του ωκεανού, βρίσκονται αντιμέτωποι με τη φύση, την ασθένεια και τον ίδιο τους τον εαυτό.

Ο Γιάννης Λεάκος, που ενσαρκώνει τον νεαρό υποπλοίαρχο, μιλά στο NEWS 24/7 για την πρόκληση του ρόλου, τη δύναμη της αλληλεγγύης, αλλά και το διαχρονικό μήνυμα του έργου, που αγγίζει ζητήματα ηγεσίας, συλλογικότητας και της μάχης απέναντι στην αβεβαιότητα. Πώς μεταφέρεται στη σκηνή μια τόσο έντονη εσωτερική και εξωτερική πάλη; Πώς η παράσταση συνδέεται με το σήμερα, σε έναν κόσμο που εξακολουθεί να παλεύει με κρίσεις και ανατροπές;

Ο Γιάννης Λεάκος αναφέρει στο NEWS 24/7 τι του κίνησε το ενδιαφέρον σε αυτό το έργο του Τζόζεφ Κόνραντ, λέγοντας: “Η Γραμμή Σκιάς είναι ένα καλογραμμένο βιβλίο, με μια συναρπαστική πλοκή και μια ιστορία που εκτυλίσσεται σχεδόν αποκλειστικά πάνω σε ένα καράβι. Μετά τον θάνατο του καπετάνιου, το πλοίο μένει στάσιμο και αναζητά τον τρόπο να επιστρέψει σε λιμάνι. Ένας νεαρός υποπλοίαρχος αναλαμβάνει να γίνει ο καπετάνιος και να “σώσει” τόσο το πλήρωμα όσο και το ίδιο το καράβι. Ο ίδιος και οι ναύτες του περνούν από πολλές δοκιμασίες, μέχρι να ενώσουν τελικά τις δυνάμεις τους για τον κοινό σκοπό. Μου άρεσε πολύ η ιστορία, αλλά κυρίως είδα μια μεγάλη πρόκληση: πώς μπορεί ένα τέτοιο λογοτεχνικό έργο να αποδοθεί στη θεατρική σκηνή.”

Και συνεχίζει: “Ο Τζόζεφ Κόνραντ δημιουργεί έναν χαρακτήρα για να μιλήσει για την ενηλικίωση και την αλληλεγγύη – δύο έννοιες που για μένα είναι κυρίαρχες στο έργο. Δεν έχει καν όνομα, αναφέρεται μόνο ως καπετάνιος. Θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε, ο καθένας μας. Το “καπετανίκι” συμβολίζει τη μετάβαση από την ανέμελη και ξέγνοιαστη νεότητα σε μια περίοδο αναγκαστικής ωρίμανσης, λόγω των ευθυνών που αναλαμβάνει. Αυτή είναι και η Γραμμή Σκιάς.

Τίποτα, όμως, δεν μπορεί να επιλυθεί αν οι άνθρωποι δεν συνεργαστούν πραγματικά μεταξύ τους. Έτσι και ο καπετάνιος μας πρέπει να βρει τον τρόπο να έρθει κοντά με το πλήρωμα και να βρουν όλοι μαζί τον δρόμο για το λιμάνι.

Βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα την πορεία αυτού του χαρακτήρα μέσα στο έργο. Πόσο απότομα αλλάζει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, εξαιτίας των συνθηκών και των γεγονότων που αντιμετωπίζει. Αυτή η ωρίμανση, η στιγμή που κάποιος περνάει τη Γραμμή Σκιάς και αρχίζει να ατενίζει τον νεότερο εαυτό του συνειδητά, είναι κάτι πολύ δυνατό. Και όπως λέει και ο ίδιος στο τέλος: ‘Εγώ πάντως δεν είμαι πια νέος. Δεν πειράζει, θα μου περάσει…’”

Η παράσταση βασίζεται πολύ στη σωματική έκφραση, στους ήχους και στα οπτικά μέσα. Πώς προσαρμόστηκε ο Γιάννης Λεάκος σε αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο αφήγησης; “Πριν ξεκινήσουν καν οι πρόβες, ο Γιώργος μας είχε αναλύσει πλήρως τη σκηνοθετική του προσέγγιση και τα μέσα που θα χρησιμοποιούσε για να την υλοποιήσει. Βρήκα αυτήν την ιδέα πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά και μια μεγάλη πρόκληση. Έπρεπε να δουλέψω πάνω σε έναν διαφορετικό τρόπο απόδοσης και να ενεργοποιήσω το σώμα μου προς αυτή την κατεύθυνση. Η συνεργασία μας ήταν – και παραμένει – εξαιρετική. Είναι πολύ σημαντικό να εμπιστεύεσαι απόλυτα την ιδέα ενός δημιουργού με τον οποίο επιλέγεις να δουλέψεις.”

Το έργο μιλά για την πάλη με την αβεβαιότητα και τις δυσκολίες ενός κόσμου που δεν προσφέρει εγγυήσεις. Αυτό αντικατοπτρίζει το αίσθημα μιας ολόκληρης γενιάς που προσπαθεί να βρει σταθερότητα σε έναν αβέβαιο κόσμο;
“Ο κόσμος και η ζωή ήταν, είναι και θα είναι πάντα αβέβαια, χωρίς καμία πραγματική εγγύηση. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να φύγεις, να χαθείς. Ούτε η σταθερότητα είναι ένας ρεαλιστικός όρος. Αυτό που πιστεύω ότι αναζητούν – και έχουν ανάγκη – οι άνθρωποι (αν και δυστυχώς όχι όλοι) είναι αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής και προστασία των βασικών δικαιωμάτων.

Το έργο μιλά περισσότερο για τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να επιλύσεις τα προβλήματα και τις δυσκολίες, παρά για το ίδιο το πρόβλημα. Τα εμπόδια και οι δυσκολίες θα υπάρχουν πάντα, είναι νομοτελειακό. Το ζήτημα είναι πώς τα αντιμετωπίζεις: ως άτομο, ως ομάδα, ως κοινωνία.

Γι’ αυτό και η πραγματική αλληλεγγύη είναι η λύση. Και αλίμονο μας αν χάσουμε την πίστη μας σε αυτή. Αυτό είναι και το βασικό μήνυμα της Γραμμής Σκιάς.”

Η Γραμμή Σκιάς είναι ένα έργο που εκτυλίσσεται στην καρδιά της θάλασσας. Μια χούφτα άνθρωποι, ανήμποροι να πιάσουν λιμάνι, μένουν εκτεθειμένοι απέναντι στις δυνάμεις της φύσης και στις κακουχίες. Έχουν μονάχα ο ένας τον άλλον. Θυμίζει αυτή η δυναμική τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία σήμερα;
“Το πλήρωμα γνωρίζεται ήδη, καθώς βρίσκονται μαζί στο καράβι, μέχρι που πεθαίνει ο καπετάνιος τους. Λόγω αυτής της απώλειας, ο νέος καπετάνιος καλείται να τους οδηγήσει στο λιμάνι. Και εδώ είναι που το έργο αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον: πώς ένας άνθρωπος σε θέση εξουσίας μπορεί να εμπνεύσει και να πείσει ένα σύνολο ανθρώπων να τον ακολουθήσουν – για το καλό όλων τους;

Το έργο και οι σχέσεις των χαρακτήρων έχουν απόλυτη συνάφεια με κάθε κοινωνία και κάθε κοινότητα που επιδιώκει να λειτουργήσει συλλογικά. Οι κοινωνίες όχι μόνο μπορούν, αλλά έχουν ανάγκη να κατανοήσουν ότι η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη είναι οι μόνες οδοί που οδηγούν σε λύσεις. Ιστορικά, οι μεγαλύτερες κοινωνικές αλλαγές και εξελίξεις έγιναν μέσα από αυτές τις δύο αρχές. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις των τελευταίων ημερών, τόσο στη χώρα μας όσο και στη Σερβία, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.”

Το θέμα της ηγεσίας και της ανάληψης ευθύνης είναι κεντρικό στο έργο. Υπάρχουν ηγέτες σήμερα που τολμούν να πάρουν δύσκολες αποφάσεις, όπως ο ήρωάς σας;
“Η ύπαρξη “ηγέτη” ή αρχηγού σε ένα σύνολο είναι σημαντικό, δεν μπορούν όλοι να αναλάβουν αυτό τον ρόλο. Αλλά για να γλιτώνουμε από τα προβλήματα της κατάχρησης της εξουσίας αυτός ο ρόλος θα πρέπει να έχει πάντα τον παράγοντα ανάκλησης ενεργό. Οι πολλοί πρέπει να παίρνουν τις αποφάσεις και όχι ο ένας. Και για να απαντήσω στην ερώτηση σας, δεν θεωρώ ότι οι ηγέτες σήμερα παίρνουν δύσκολες αποφάσεις, παίρνουν αποφάσεις που έχουν δύσκολα, επιζήμια αποτελέσματα για τους πολλούς και ευνοούν τους λίγους. Στο έργο μας ο καπετάνιος καλείται να πάρει αποφάσεις για το σύνολο με τον εαυτό του ως μέρος αυτού του συνόλου και όχι εκτός” αναφέρει ο Γ. Λεάκος.

Το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο κοινωνικού διαλόγου και αφύπνισης;
“Θέλω να πιστεύω πως ναι. Επικουρικά βέβαια. Είναι πολλοί άλλοι παράγοντες επίσης που θα πρέπει να ενεργοποιούν τον κοινωνικό διάλογο. Σίγουρα όμως το γεγονός ότι μετά από μια θεατρική παράσταση που κατάφερε να κινήσει κάτι μέσα σου σε πολιτικό, ιδεολογικό, κοινωνιολογικό επίπεδο σου δημιουργεί την ανάγκη να το μοιραστείς ή να να το ψάξεις σε μεγαλύτερο βάθος, είναι κέρδος” καταλήγει.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Συγγραφέας: Τζόζεφ Κόνραντ
Μετάφραση: Ξενοφών Κομνηνός
Σκηνοθεσία / Διασκευή / Δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Σίμωνας
Μουσική Σύνθεση / Πιάνο: Τώνια Ράλλη (Here, Dragon)
Κινησιολογία / Βοηθός σκηνοθέτη / Βοηθός δραματουργού: Άννα Ανουσάκη
Ενδυματολογία: Γκέλυ Γκότση
Σκηνογραφία: Γιώργος Σίμωνας, Socos
Φωτισμοί: Γιώργος Βλαχονικολός, Ελεάννα Γιασεμή
Ηχογραφήσεις / Sound Design: Γιάννης Σκανδάμης
Video / Mapping / Σχεδιασμός Υπέρτιτλων: Παναγιώτης Λαμπής
Φωτογραφίες: Μαρία Τούλτσα
Trailer: Γιώργος Βλαχονικολός
Γραφιστικά: Ηλίας Πανταλέων
Κατασκευή Σκηνικού: SICKMYDUCK.LAB
Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Χρύσα Ματσαγκάνη
Social Media: Χρύσα Παριανού, Κατερίνα Γεωργοπούλου
Φροντιστήριο / Βοηθοί Παραγωγής: Ηώς Αντωνοπούλου, Ιωάννα Μακαβέι
Τιμόνι πλώρης / καραβιού: Χλόη Α.
Παραγωγή: Ομάδα Νοσταλγία & Rabbithole

Ερμηνεία: Γιάννης Λεάκος, Δημήτρης Ντάσκας, Γιώργος Τζαβάρας, Μιχάλης Ζαχαρίας, Γεωργία Σωτηριανάκου, Ιωάννα Σίσκου