Η δίκη των Έξι: Το σύμπτωμα και η πολιτική ασθένεια μιας ολόκληρης χώρας

Στις 31 Οκτωβρίου 1922 ξεκίνησε «η δίκη των έξι»: πέντε Έλληνες πολιτικοί και ένας στρατιωτικός παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ως οι κύριοι υπαίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής. Το πρωί της 15ης Νοεμβρίου 1922 καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες την ίδια μέρα στο Γουδί. Εκείνο το πρωί, ο Πρόεδρος του Έκτακτου Στρατοδικείου, διαβάζει την ετυμηγορία και, όντας τρομερά ταραγμένος, ξεχνάει να τηρήσει το πρωτόκολλο και αποχωρεί από την αίθουσα χωρίς να πει «λύεται η συνεδρίασις».

Η δίκη των έξι τυπικά δεν λύθηκε ποτέ. Εξακολούθησε σιωπηλά να συντελείται σε όλο τον 20ο αιώνα. Και τα ερωτήματα του τότε παρέμειναν αναλοίωτα: ήταν μια δίκαιη ή μια άδικη δίκη; Ήταν αθώοι ή ένοχοι; Η εκτέλεση των έξι έδωσε ένα οριστικό τέλος στον Εθνικό Διχασμό ή βάθυνε την πληγή του, γέννησε τον Εμφύλιο και μόλυνε εσαεί την εθνική συνείδηση;

Ακριβώς 100 χρόνια μετά, η «Θέρος» με την παράσταση «Ελευθερία εις Θάνατον» επιχειρεί να δώσει ένα τέλος σε αυτή τη δίκη που δεν ήταν παρά «εν είδος θεατρικής παραστάσεως δια να πεισθή η κοινή γνώμη ότι οι νόμιμοι τύποι ετηρήθησαν». Η καινούρια θεατρική αυτή παραγωγή θα παρουσιαστεί σε σκηνοθεσία Ηλέκτρας Ελληνικιώτη -η πρεμιέρα της πραγματοποιήθηκε στις 19 & 20 Αυγούστου 2022 στο Επταπύργιο Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός»- θα παρουσιαστεί στην Κάμιρο για 14 παραστάσεις από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 22 Νοεμβρίου.

Σήμερα άραγε, πόσα και τι μορφής δικαστήρια στήνονται «για να πεισθεί η κοινή γνώμη»; Πόσα πραγματικά γεγονότα μεταμφιέζονται σε φανταστικά και αντίστροφα; Πόσες ανθρώπινες καταστροφές κρύβουν οι εθνικοί θρίαμβοι; Πόσο δημοκρατικό είναι ένα πολιτικό σύστημα που είναι ικανό να κάνει τα πάντα για να σώσει τον εαυτό του- ακόμα και φόνο; Και τελικά, ο καθένας από εμάς, πώς βλέπει, αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τον κόσμο που τον περιβάλλει;

“Η δίκη των έξι είναι ένα σύμπτωμα, δεν είναι η ασθένεια”

Η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη αναφέρει στο NEWS 24/7 τι ήταν αυτό που την παρακίνησε να γράψει το έργο αυτό “ακριβώς το ότι συνδέεται με το σήμερα, όχι με όρους επικαιρότητας, αλλά με την πραγματική σύνδεση που έχουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον στην ιστορία και τις ανθρώπινες κοινωνίες. Είναι συναρπαστικό να αλλάζεις τα ονόματα σε μια φράση και να αντιλαμβάνεσαι ότι στέκει απολύτως και στο σήμερα. Κι είναι ακόμα πιο συναρπαστικό να αφαιρείς τα ονόματα από μια φράση και να αντιλαμβάνεσαι ότι ο καθένας θα σκεφτεί αυτό που μπορεί και αντέχει να δει ανάλογα την εποχή και το πλαίσιο στο οποίο ζει.

Η δίκη των έξι δεν είναι το μοναδικό γεγονός εξιλαστήριων θυμάτων στην ελληνική ιστορία. Και δεν είναι ούτε το μοναδικό γεγονός εθνικοπατριωτικής εργαλειοποίησης της ελληνικής ιστορίας. Δεν είναι καν η μοναδική στημένη δίκη. Η δίκη των έξι είναι ένα σύμπτωμα, δεν είναι η ασθένεια. Και ως σύμπτωμα το προσεγγίζουμε και εμείς για να μπορέσουμε να καταλάβουμε ποια είναι η ασθένεια. Αν η χώρα ασθενεί πολιτικά από τότε έως σήμερα και έχει εμφανίσει συμπτώματα, όπως η δίκη των έξι (που την υλοποιήσαν φιλοβενιζελικοί στρατιωτικοί κύκλοι), η δικτατορία Μεταξά (που ήταν βασιλικό παιδί), η χούντα των συνταγματαρχών και άλλα, τότε πρέπει να δούμε την ασθένεια.

Κι αυτή είναι στο ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα, που προτιμά να καλλιεργεί δεξιόστροφα μικροβία για να μην συμπεριλάβει και αναγνωρίσει ποτέ τις αριστερές θεωρήσεις για τη δημοκρατία. Γιατί αν το κάνει αυτό, γνωρίζει πως θα χρειαστεί να επανεφεύρει πυρηνικά τον εαυτό της. Αυτό δεν έχει αλλάξει από τότε έως σήμερα. Όπως δεν έχει αλλάξει και η ανάγκη του πολίτη, του ανθρώπου γενικά, να βλέπει πως λαμβάνεται υπόψιν η ζωή του και η αξία της στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Να προσμετράται το μέγεθος του ανθρώπινου πόνου στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας”.

Ελευθερίαν εις Θάνατον

Η Μαρία Μαμούρη παίρνει τον λόγο αναφερόμενη στο τι συμβολίζει ο τίτλος του έργου: “Στην παράστασή μας χρησιμοποιούμε την Δίκη των Έξι ως μια αφορμή για να μιλήσουμε για το ιστορικό αποτύπωμά μας τα τελευταία 100 χρόνια και να μιλήσουμε για την δημιουργία μιας ασφυκτικής συνθήκης που η ανάγκη για επίρριψη ευθυνών και η μόνιμη αναζήτηση «υπαιτίων» προκαλούν στο νεοελληνικό κράτος από την ίδρυσή του. Βασικό μας υλικό υπήρξε το βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη «Εις Θάνατον!» και, συνδυάζοντας αυτόν τον τίτλο με την εθνική μας φράση Ελευθερία ή Θάνατος, προέκυψε ο τίτλος της παράστασης μας.

Παρόλα αυτά, η απάντησή μας σε αυτό το ερώτημα δίνεται στο τέλος της παράστασης, οπότε μάλλον θα πρέπει να την παρακολουθήσετε αν θέλετε να την μάθετε”.

Το κοινό θα μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε δύο εκδοχές της παράστασης: την ζωντανή και την ψηφιακή.

Σε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί το κλίμα της τότε εποχής, η ψηφιακή εκδοχή της παράστασης έρχεται να πάρει τη θέση των λογοκριμένων πρακτικών που δημοσιεύονταν στις εφημερίδες. Έτσι, κάθε Κυριακή η παράσταση θα προβάλλεται και σε live streaming μέσω του καναλιού της Θέρος στο Youtube.

Η Άννα Μαρία Παπαϊωάννου, τέλος, μάς μιλά για την ψηφιακή αυτή εκδοχή της παράστασης λέγοντας “Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί, πόση από “την αλήθεια” γνωρίζουμε. Κάθε πλευρά έχει διαφορετική οπτική. Ειδικά σε ένα τόσο ρευστό θέμα, όπως είναι η πολιτική ιστορία.Είναι δύο κόσμοι που τρέχουν παράλληλα. Κάπως έτσι μας ήρθε η ιδέα να έχουμε και ψηφιακή εκδοχή της παράστασης. Ακόμα κι αν είναι η ίδια παράσταση λοιπόν ,αυτό που βλέπει το ζωντανό κοινό είναι διαφορετικό από αυτό που παρακολουθούν οι θεατές ψηφιακά. Κι αυτό συμβαίνει γενικά. Ο τρόπος που επικοινωνείται η πληροφορία είναι ανάλογα ποια πλευρά “παρακολουθείς”.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη/Μελέτη σκηνικού χώρου – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα/Μουσική – Σχεδιασμός Ήχου: Γρηγόρης Ελευθερίου/Φωτισμοί: Ισμήνη Σταρίδα/Συνεργάτις Σκηνοθέτις: Τέρψη Κονταργύρη/Επιστημονικός Συνεργάτης: Μάνος Λαμπράκης/Φωτογραφίες: Φάνης Παυλόπουλος, Αναστασία Γιαννάκη/Τrailer: Τέρψη Κονταργύρη/Ερμηνεύουν: Μαρία Μαμούρη, Άννα Μαρία Παπαϊωάννου, Ηλέκτρα Ελληνικιώτη

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: 31 Οκτωβρίου – 22 Νοεμβρίου 2022, Σάββατο – Κυριακή – Δευτέρα – Τρίτη | 21:00/Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά/Τιμές Εισιτηρίων: 15 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (μειωμένο), 5 ευρώ (ατέλεια), 5 ευρώ (live streaming, μόνο κάθε Κυριακή στις 21:00)/Πληροφορίες – Κρατήσεις: 2117251384, 6989945228/

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις