Η συγκλονιστική ιστορία της Δήμητρας της Λέσβου ανεβαίνει στο θέατρο

Ο Παντελής Δεντάκης σκηνοθετεί το έργο της Κατερίνας Λούβαρη Φασόη “Το ρόδο είναι ρόδο” που αναφέρεται στη ζωή της Δήμητρας της Λέσβου.

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
28 Ιουνίου 2023 06:35

Μια φορά κι έναν καιρό πριν από 65 περίπου χρόνια στη Συκαμιά Λέσβου, γεννήθηκε η Δήμητρα Από μικρή ένιωθε ότι ήταν διαφορετική. Από την ηλικία των 14 αισθανόταν και ομολόγησε στους γονείς της ότι είναι γυναίκα, οι οποίοι αντέδρασαν κλείνοντάς την σε ίδρυμα.

Η ίδια δραπέτευσε στην Αθήνα όπου έζησε για κάποια χρόνια ως άστεγη. Τελικά επέστρεψε στο νησί για να φροντίσει την άρρωστη μητέρα της για 25 χρόνια. Γιατί η Δήμητρα δεν κράταγε κακία σε κανέναν.

Το 2015, όταν εκατοντάδες βάρκες έβγαιναν στις ακτές της Σκάλας Συκαμιάς και το νησί είχε γεμίσει δημοσιογράφους από όλο τον πλανήτη, τριγύριζε φορώντας με το αγαπημένο της ροζ φόρεμα. Κάποιοι δημοσιογράφοι την είδαν και ενδιαφέρθηκαν να μάθουν την ιστορία της.

Η Καναδή Rory Aurora Richards που είχε επισκεφτεί την Λέσβο για να βοηθήσει τους πρόσφυγες, εντυπωσιάστηκε από αυτή την ιστορία και όταν τυχαία γνώρισε έναν Σουηδό, τον Torbjörn Stenberg που είχε φωτογραφική μηχανή, αποφάσισαν να μιλήσουν μαζί της και να φωτογραφήσουν. Πήγαν για ρεβεγιόν Χριστουγέννων στο σπίτι της και κατέγραψαν την κουβέντα τους, η οποία δημοσιεύτηκε στα αγγλικά, στο Pappas Post.

«Νιώθεις άντρας ή γυναίκα;» ρώτησαν αρχικά για να ξέρουν πώς να την αποκαλούν από κει και πέρα. «Γυναίκα» ήταν απάντηση, «και το όνομά μου είναι Δημήτρης».

Η Δήμητρα άφησε την τελευταία της πνοή στην άσφαλτο, τον Απρίλιο του 2021. Χτυπήθηκε από ένα διερχόμενο αμάξι που εγκατάλειψε αιμόφυρτη. Η σορός της μπήκε για λίγο στα αζήτητα και ταυτοποιήθηκε πολύ αργότερα. Η Δήμητρα δεν πέθανε τον Απρίλιο του 2021. Η σορός της ταυτοποιήθηκε στις 14 Ιουνίου. Πέθαινε και πριν, όταν όλοι τη θεωρούσαν τρελή, πέθανε και όταν μία παρέα εφήβων από το χωριό παραβίασε το παράθυρο του σπιτιού της και την κακοποίησαν σωματικά και σεξουαλικά, καταγράφοντας τα πάντα στο κινητό τους. Και συνεχίζει να πεθαίνει μετά θάνατον, όσο ο κόσμος δεν μπορεί να αποδεχτεί το δικαίωμα στη διαφορετικότητα.

“Μπορείς να με λες Δημήτρη ή Δήμητρα. Δεν έχω πρόβλημα. Το ρόδο, όπως και να το πεις, ρόδο παραμένει” είχε πει στο ντοκιμαντέρ της Τζέλης Χατζηδημητρίου.

Η Δήμητρα της Λέσβου ανεβαίνει στο σανίδι…

Από τη φράση της αυτή εμπνεύστηκε η Κατερίνα Λούβαρη Φασόη και έγραψε το πρωτότυπο έργο “Το ρόδο είναι ρόδο”. Το έργο αυτό, εμπνευσμένο από την ιστορία της Δήμητρας της Λέσβου σκηνοθετεί ο Παντελής Δεντάκης στην Πειραιώς 260 από τις 30 Ιουνίου έως τις 3 Ιουλίου. Μήπως και κάποτε πάψει αυτή η βαρβαρότητα και η τυφλότητα των ανθρώπων. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Δήμητρας θα ερμηνεύσει ο Χρήστος Στέργιογλου.

Στο δελτίο Τύπου της παράστασης διαβάζουμε χαρακτηριστικά: Άραγε πόσο εύκολο είναι να είσαι διαφορετικός; Να σκέφτεσαι διαφορετικά; Πότε τα όρια της διαφορετικότητας συγκρούονται με τα όρια της ανοχής και της κοινωνικής συνοχής;

Η Διονυσία, η ηρωίδα του έργου ζει σε ένα παλιό σπίτι με μόνη συντροφιά τις γάτες της αυλής. Τραγουδάει και ονειρεύεται, φοράει πολύχρωμα ρούχα, ανοίγει το σπίτι της σε ξένους και ντόπιους και δέχεται το μίσος και τον χλευασμό τους.

Με οδηγό το βιβλίο του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Η δύναμη της αγάπης, το έργο της Κατερίνας Λούβαρη Φασόη μιλάει για ζητήματα σύγχρονα που πληγώνουν ακόμη και σήμερα την ελληνική κοινωνία.

Όπως δίδαξε ο Χριστός επάνω στον σταυρό, που είπε «Πατέρα, συγχώρεσέ τους, δεν ξέρουν τι κάνουν», έτσι και η Διονυσία προσεύχεται στο νεκροκρέβατό της για τη σωτηρία της ψυχής της και των ψυχών των έφηβων παιδιών που έγιναν δήμιοί της. Θα καλωσορίσει, ανακουφισμένη σχεδόν, τον θάνατό της, πιστεύοντας στη δύναμη της συγχώρεσης και στην αιώνια καλοσύνη των ανθρώπων.

Η Κατερίνα Λούβαρη Φασόη αναφέρει χαρακτηριστικά:

“Ήταν ένα πλάσμα. Κάποτε.

Ζητούσε να το αγγίξουν, να του δώσουν ένα χάδι, να το αγκαλιάσουν, να το αγαπήσουν. Κοίταζε τους ανθρώπους με τα μάτια της ψυχής, τους τραγουδούσε την δύναμη της αγάπης. Ήθελε να γευτεί την καθημερινή ομορφιά, να κολυμπήσει στο ποτάμι, να αγγίξει την θάλασσα. Πρόσφερε λίγο νερό στον διψασμένο διαβάτη, ένα ζεστό πιάτο φαΐ στον πεινασμένο επαίτη.

Ήταν ένα πλάσμα. Κάποτε.

Οι άνθρωποι το κοίταζαν καχύποπτα, το περιφρονούσαν, το χλεύαζαν. Του έλεγαν να φύγει μακριά γιατί χαλούσε την ησυχία τους. Το απόδιωχναν απ’ την γιορτή τους. Το φοβόντουσαν. Ήταν αλλόκοτα ντυμένο και χόρευε ασταμάτητα. Το έδιωξαν, αφού πρώτα το δηλητηρίασαν· σταγόνα-σταγόνα μέσα στο φαγητό του, μέρα τη μέρα, χρόνο τον χρόνο. Κι εκείνο έφυγε, μα δεν σταμάτησε να χορεύει. Χόρευε στο δρόμο, ασταμάτητα. Κάποιοι είπαν πως το είδαν να χορεύει ακόμα και μέσα στο καταχείμωνο, είχε πάψει να νιώθει το κρύο. Χόρευε για να διώξει τον πόνο, τον πόνο των ανθρώπων. Μα εκείνοι ήθελαν να είναι λυπημένοι, τους άρεσε ο πόνος, είχαν εθιστεί, είχαν βουλιάξει μέσα σ’ αυτόν. Και φθονούσαν την χαρά του και ολοένα και θύμωναν περισσότερο με τον χορό του. Και το χτύπησαν, του έσπασαν τα πόδια, το βίασαν. Και ξανά· πάλι το χτύπησαν, του έσπασαν τα πόδια, το βίασαν. Και ξανά, και ξανά…

Ήταν ένα πλάσμα, κάποτε. Δεν είναι πια.

Το έλεγαν Διονυσία ή Διονύση. Δεν θυμάμαι καλά. Δεν έχει σημασία. Έτσι κι αλλιώς, το ρόδο, όπως και να το ονομάσεις, είναι ρόδο”.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία Παντελής Δεντάκης
Κίνηση Σεσίλ Μικρούτσικου
Κοστούμια Κική Γραμματικοπούλου
Σκηνικά Νίκος Δεντάκης, Κατερίνα Μόσχου
Σχεδιασμός φωτισμού – Βίντεο – Φωτογραφίες Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Μουσική Νίκος Κυπουργός
Σχεδιασμός ήχου Κώστας Λώλος
Βοηθός σκηνοθέτη Κατερίνα Λούβαρη Φασόη
Εκτέλεση παραγωγής Νέος Κόσμος Ε.Ε. / Μαρίνα Γαβριηλίδου, Νίκος Συμεωνάκης
Παίζουν Χρήστος Στέργιογλου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Θανάσης Κρομλίδης, Βασίλης Ντάρμας, Γιάννης Σέρρης
Ηχογράφηση μουσικής Μιλτιάδης Παπαστάμου βιολί, Κώστας Λώλος βιολοντσέλο, κρουστά, Νίκος Κυπουργός πιάνο