Ιωάννα Πορτόλου: “Δεν ξέρω αν μας τιθασεύει ο χορός, όμως έστω και λίγο μας σώζει”

Με αφετηρία το περίφημο παραμύθι «Χάνσελ και Γκρέτελ» των αδελφών Γκριμ, η ομάδα χορού Griffón και η Ιωάννα Πορτόλου δημιουργoύν ένα ανατρεπτικό έργο, σχολιάζοντας με οργιαστικό τρόπο τις αντιθέσεις του ανθρώπινου είδους, που, όσο κι αν εξελίσσεται, παραμένει βίαιο και αδηφάγο.
Μέσα από ένα ντελίριο αδρεναλίνης, έντονων εικόνων, αφηγήσεων και καταιγιστικής μουσικής, η παράσταση “Amazing” μας κάνει να αναρωτιόμαστε, πώς μπορούμε να είμαστε ταυτόχρονα ανθρωποφάγοι και δημιουργοί.

Η Ιωάννα Πορτόλου εξηγεί στο NEWS 24/7 τι ήταν αυτό που την ενέπνευσε στην παράσταση αυτή: “Στη παράσταση υπάρχουν διάφορες αναφορές. Άλλες από το παραμύθι και άλλες από πηγές και έρευνα προσωπική του κάθε ερμηνευτή:
«Αυτή είναι η ωραιότερη ιστορία του κόσμου».
“This could be Heaven, or this could be Hell…”
«Και όταν έπεσε πείνα σε ολόκληρη την χώρα, πείνασαν και αυτοί…»
«Τι θα απογίνουμε;»
«Τα πράγματα είναι σε τόσο τρομερή κατάσταση που κανείς δε ξέρει με ποιόν να μιλήσει.»
«Ό,τι μυρίζει είναι προϊόν γέννησης και θανάτου»
«Έχω δει την γη της Επαγγελίας. Μπορεί να μην φτάσω εκεί μαζί σας»
« Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος της μανίας, της καταστροφής και της ανοησίας»
«Αφού κάναμε την αρχή πρέπει να συνεχίσουμε…»
Και πράγματι, η ανθρωπότητα είναι βυθισμένη και σήμερα στον πόλεμο, την πείνα, τις κοινωνικές ανισότητες και ένα επικοινωνιακό χάος, που ίσως να εξυπηρετεί με έναν τρόπο την χειραγώγηση και τον φόβο.
Αυτό είναι μόνο ένα μέρος της ανθρώπινης φύσης”.

Το αδηφάγο της ανθρώπινης φύσης μας

Τι είναι αυτό που είναι τόσο… Αmazing και πώς συνδέεται με το σήμερα;
Τώρα, τη στιγμή που μιλάμε, άντρες, γυναίκες, παιδιά, υπερήλικες και άρρωστοι, πεινάνε και σκοτώνονται, όπως ακριβώς συνέβαινε πάντα. Παράλληλα, στέλνουμε διαστημόπλοια σε άλλους κόσμους και ετοιμαζόμαστε να τους αποικίσουμε. Ένα τηλεσκόπιο στον ουρανό, στέλνει πληροφορίες που μας βοηθούν να κατανοήσουμε το σύμπαν τη στιγμή της γέννησης του. Τη στιγμή της δικής μας γέννησης. Είμαστε, λοιπόν, ως είδος ικανοί για τα σπουδαιότερα και τα χειρότερα. Και όλα τα κάνουμε με πάθος. Αυτό είναι καταπληκτικό.

Πώς συνδέονται όλα αυτά με το παραμύθι «Χάνσελ και Γκρέτελ» των αδελφών Γκριμ;
Το παραμύθι λειτουργεί ως σπονδυλική στήλη της αφήγησης. Μέσα σε αυτό, αν το αναλύσει κανείς με απλοϊκά νοητικά εργαλεία θα βρει όλα τα δεινά της ανθρώπινης φύσης, καθώς είναι εκεί για να μας μαθαίνουν από την αρχή της ζωής μας, πως έτσι είναι αυτός ο κόσμος. Σκληρός και υπέροχος.

Πόσο μέσα στα παραμύθια κρύβεται αυτό το αδηφάγο της ανθρώπινης φύσης; Γιατί τα παιδιά τα ακούν και τους αρέσουν, ενώ εμείς οι μεγάλοι φρίττουμε με τη σκληρότητά τους;
Τα παραμύθια λειτουργούν στη περιοχή του συμβολικού. Aυτός είναι και ο λόγος που σύμφωνα με κάποιους ψυχαναλυτές είναι σημαντικά για τα παιδιά. Μέσα από αυτά σχηματίζουν την εικόνα του κόσμου και διαπραγματεύονται την πολυπλοκότητά του.

Μέσα σε αυτόν το κόσμο συχνά συναντούν αυτή την αδηφαγία του ανθρώπινου είδους και, ναι, πράγματι τους αρέσουν γιατί όλα αυτά τα τρομερά στο περιεχόμενο τους εκτυλίσσονται, καθώς αυτά είναι ασφαλή μπροστά από ένα βιβλίο ή στην αγκαλιά του γονιού τους. Επίσης, είναι γεγονός πως σε εμάς τους ανθρώπους αρέσουν οι ιστορίες. Να τις φτιάχνουμε και να τις ακούμε. Αυτή η ικανότητα μάς χαρακτηρίζει.
Η διαφορά της πρόσληψης του περιεχομένου τους από τους ενήλικες έχει να κάνει με το γεγονός του ορθολογισμού τους. Δεν θέλουμε ίσως να δούμε πως έχουμε και εμείς οι ίδιοι κάποιες από αυτές τις ποιότητες μέσα μας.

Πώς μπορούμε άραγε να τιθασεύσουμε τη φύση μας; Ο χορός είναι ένας τρόπος;
Δεν ξέρω αν μπορούμε ως άνθρωποι να τιθασεύσουμε τη φύση μας, ξέρω όμως κάποιους τρόπους να μεταμορφώσουμε τα πιο σκοτεινά σημεία μας επενδύοντας σε περισσότερη ενσυναίσθηση, κατανόηση και προσαρμοστικότητα προς τον εαυτό μας και τον κόσμο. Μόνο εφόσον αποδεχθούμε ότι τα δικά μας καταστροφικά ή αυτοκαταστροφικά κομμάτια δεν είναι προϊόν κακίας, αλλά μέρος της φύσης μας που κοιτάει να έρθει στην επιφάνεια.

Να πάρουμε την ευθύνη του. Όπως λέει και η Θεανώ Ξυδιά στην παράσταση: «Μαμά; Ήμουν εκεί, εγώ το έκανα. Θα μπορούσα να έχω κάνει στροφή και να φύγω, αλλά είχα πάρει την απόφασή μου. Εγώ το έκανα.»
Ο χορός είναι ένα από τα μαγικά πράγματα που έχει επινοήσει ο άνθρωπος. Και πάλι δεν ξέρω αν τιθασεύει, οπωσδήποτε όμως, έστω και λίγο μας σώζει, όπως όλες οι τέχνες.

Μιλήστε μας για τα σχέδια και το όραμα της ομάδας χορού Griffón…
Θα αποφύγω να αναφερθώ στις δυσκολίες του να είναι κανείς καλλιτέχνης στην Ελλάδα και θα πάω κατευθείαν στην επιθυμία μου να μπορέσω να συνεχίσω να κάνω αυτή τη δουλειά. Όσον αφορά τη Griffόn, θα ήθελα να σταθώ στο γεγονός πως μπορούμε να μιλήσουμε για αυτήν, πραγματικά με όρους ομάδας.

Οι συνεργάτες σε αυτήν είμαστε μαζί, λίγο πολύ σχεδόν 23 χρόνια, με μερικές θαυμάσιες προσαρτήσεις νέων συνοδοιπόρων. Κοινό μας όραμα, είναι να αποκτήσουμε περισσότερη πρόσβαση σε κοινό στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς επίσης και να καταφέρουμε κάποια στιγμή να πάψουμε να δημιουργούμε παραγωγές που θα τελειώνουν μετά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων μας ως προς τον οργανισμό που μας επιχορηγεί. Να έχουμε περισσότερο χρόνο για έρευνα και κυρίως την στήριξη ώστε να μπορούμε εμείς να παίρνουμε ρίσκα στην δουλειά μας. Γιατί η τέχνη είναι να παίρνεις ρίσκο ατομικά και ομαδικά!
«Έχω δει πράγματα που εσείς οι άνθρωποι δεν θα μπορούσατε να πιστέψετε. Όλες αυτές οι στιγμές θα χαθούν μέσα στο χρόνο όπως τα δάκρυα στη βροχή. Είναι ώρα για να πεθάνει κανείς.»
Αυτά λέει ο Ρόη στην ταινία «Blade Runner» λίγο πριν πεθάνει στην βροχή. Και αυτή είναι η ωραιότερη στιγμή στην ιστορία του κινηματογράφου.