Κάνε Focus: H Δήμητρα Δρακοπούλου αναρωτιέται Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;

Η Δήμητρα Δρακοπούλου είναι μια νέα, σκηνοθέτις και ηθοποιός που επιχειρεί να αναδείξει τις σύγχρονες πτυχές του θεάτρου μέσα από μια τολμηρή, αλλά ευαίσθητη ματιά. Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αθήνα, αρχικά σπούδασε Νοσηλευτική, αλλά η αγάπη της για την τέχνη την οδήγησε στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή “Δήλος” της Δήμητρας Χατούπη, όπου σπούδασε υποκριτική.

Στη νέα της σκηνοθετική δουλειά στο Θέατρο Αλκμήνη, η Δήμητρα Δρακοπούλου καταπιάνεται με το πολυβραβευμένο έργο της Χρύσας Σπηλιώτη, “Ποιος ανακάλυψε την Αμερική“, το οποίο έχει μεταφραστεί σε επτά γλώσσες. Με την προσωπική της ματιά επιχειρεί να υπερβεί τις συμβάσεις, μεταφέροντας την ουσία του έργου στη σημερινή πραγματικότητα.

Η δουλειά της Δρακοπούλου δεν περιορίζεται απλώς στην αναβίωση ενός σημαντικού κειμένου, αλλά στοχεύει στην εμβάθυνση των ερωτημάτων που αυτό θέτει. Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα και πάντα; Πώς οι κοινωνικές δομές διαμορφώνουν την ταυτότητά μας; Και, κυρίως, είναι το ελληνικό κοινό έτοιμο να αντιμετωπίσει, μέσα από το θέατρο, σκληρές αλήθειες όπως η βία κατά των γυναικών; Με μια δημιουργική ομάδα που αποτελείται κατά 80% από γυναίκες, η παράσταση επιχειρεί να αποτυπώσει με ευαισθησία και δύναμη τη γυναικεία εμπειρία.

Ποιος ανακάλυψε την Αμερική και τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα και πάντα;

Τι σε γοήτευσε στο έργο της Χρύσας Σπηλιώτη;
Ποια ερωτήματα γεννήθηκαν μέσα σου κατά την ανάγνωσή του και πώς επηρέασαν τη σκηνοθετική σου προσέγγιση;

Πρώτα με γοήτευσε ως ηθοποιό και μετά ως σκηνοθέτιδα. Ενθουσιάστηκα από το ότι οι δύο ηρωίδες μπαίνουν συνεχώς σε ρόλους και φαντασιώνονται όλη τους τη ζωή, η διαρκής εναλλαγή σε διάφορες ηλικίες και γενικά η διάθεση του παιχνιδιού στο έργο!
Με συνεπήρε το κείμενο καθώς περιλαμβάνει τα μεγάλα θέματα που διακυβεύονται στη ζωή αλλά και στην καλή δραματουργία, έρωτας, ζωή και θάνατος, προδοσία, εξουσία με τα οποία καταπιάνεται και το έργο της Χρύσας Σπηλιώτη.

Πολλά ήταν εκείνα τα ερωτήματα που μου γεννήθηκαν διαβάζοντας το “Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;” αλλά εκείνα που συντέλεσαν και στην σκηνοθετική μου ματιά ήταν τα εξής: Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα και πάντα; Είμαστε αυτό που γεννιόμαστε ή γινόμαστε αυτό που θέλουν και φαντάζονται για μας οι άλλοι; Ποιοι μας οδηγούν σε μια “τακτοποιημένη” ζωή γιατί μόνο έτσι θα ζήσουμε την ευτυχία;

Επηρεάστηκα λοιπόν, από όλα αυτά τα ερωτήματα που μου δημιούργησε το ίδιο το έργο της Χρύσας Σπηλιώτη διότι θέλω πολύ να μιλήσω για όλα αυτά που θέτει και η ίδια, αλλά στο σήμερα, το 2025, που δολοφονούνται γυναίκες, που συμβαίνει όλη αυτή η συγκάλυψη στα Τέμπη, ο πόλεμος στην Παλαιστίνη και το βαρέλι δεν έχει πάτο…

Η σκηνοθετική μου προσέγγιση είναι ρεαλιστική με στοιχεία σουρεαλισμού, κάτι που στο δίνει και το ίδιο το κείμενο, μιας και δεν έχει πράξεις αλλά τίτλους – σκηνές, κάποιες φορές σε συνέχεια του χρόνου και κάποιες άλλες αποσπασματικές, μάλλον στιγμές, ”φέτες” ζωής που δεν τοποθετούνται σε μία συνθήκη. Θα μπορούσαν δηλαδή όλες οι στιγμές των δύο ηρωίδων να διαδραματίζονται στο γηροκομείο, θα μπορούσαν όμως και να τις φαντάζονται και να ”παίζουν” όλη τους την ζωή όντας παιδιά ή όντας γριές!

Πώς προσέγγισες τη σύγχρονη μεταφορά αυτού του πλέον κλασικού έργου; Ποια στοιχεία κράτησες αναλλοίωτα και ποια επέλεξες να επαναπροσδιορίσεις;

Επέλεξα να μιλήσω για το σήμερα μέσα από τα μάτια της δικής μου γενιάς, των 90s μιας και αποτελούμε μια ιδιαίτερη γεννιά καθώς γεννηθήκαμε στο σκοτάδι και απότομα περάσαμε στο βαθύ σκοτάδι.
Βιώσαμε ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και των social media, οικονομική κρίση και μια σειρά μνημονίων που μας ακολουθεί μέχρι και σήμερα. Στα 80ς – 90ς επίσης άνθισε η ραπ και η ποπ κουλτούρα στην Ελλάδα, οπότε δεν θα μπορούσα να μην την εντάξω.

Στο έργο έμεινα πιστή. Χρειάστηκε να επαναπροσδιορίσω πολύ λίγα πράγματα για να το φέρω στο σήμερα, όπως στο ρόλο της Λίζας αντί για να παίζει μπάσο σε μια τζαζ μπάντα, την κάναμε μουσική παραγωγό σε χιπ χοπ μπάντα και έτσι εντάχθηκε η ραπ μουσική. Στην σκηνή της ”ΔΙΑΔΗΛΩΣΗΣ” μιλάμε για τη δικη μας γενιά με πορείες και συνθήματα από την πορεία για τον Αλέξη Γρηγορόπουλο. Ακόμα η παράσταση έχει σίγουρα μια φεμινιστική ματιά σχετικά με την κακοποίηση των γυναικών από τους συντρόφους τους που πιο παλιά δεν θίγοταν, με αναφορές στα δικά μας βιώματα μέσω των χορογραφιών και της υποκριτικής του ρεαλισμού.

Η παράσταση ενσωματώνει έντονα κοινωνικοπολιτικά μηνύματα, ιδιαίτερα γύρω από τη θέση της γυναίκας. Ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θέλεις να αφήσεις στον θεατή;

Σχετικά με την θέση της γυναίκας, ο θεατής ιδανικά θα θέλαμε να φύγει έχοντας βιώσει το πόσο δύσκολο είναι να μεγαλώνεις και να είσαι γυναίκα, από τα γεννοφάσκια σου μέχρι και τα βαθιά γεράματα και πως ένας ολόκληρος κόσμος ακόμα και οικογένειά σου συμβάλλουν στο να μας θεωρεί μια ολόκληρη κοινωνία κτήμα κάποιου, κατώτερες, εύκολες ή και διαθέσιμες χωρίς να ερωτηθούμε καν!

Δήμητρα Δρακοπούλου, “Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα (και πάντα);”

Το 80% της ομάδας σου αποτελείται από γυναίκες καλλιτέχνιδες. Πιστεύεις ότι αυτό επηρέασε τη δυναμική της δημιουργικής διαδικασίας;

Η επιλογή του έργου, που έχει ως κεντρικό θεματικό άξονα την γυναίκα, έγινε συνειδητά, καθώς κι εγώ ήθελα να μιλήσω για ζητήματα που ως γυναίκα με προβληματίζουν και με πνίγουν, όπως το ότι οι γυναίκες αντιμετωπιζόμαστε ως κατώτερα όντα και αυτό το βλέπουμε σχεδόν παντού, στην εργασία, στην οικογένεια, κοινωνικά αλλά και πολιτικά καθώς εκλείπουμε από θέσεις ευθύνης.

Έχουμε μεγαλώσει όλες με το να πρέπει συνεχώς να αποδεικνύουμε ότι μπορούμε. Οπότε ναι, ήταν συνειδητή η επιλογή το να αποτελείται το 80% των συνεργατιδών μου από γυναίκες καλλιτέχνιδες σε σχέση και με το έργο και την κατανόηση απάνω στα θέματα των γυναικών. Ταυτόχρονα φυσικά έχουμε και άντρες συνεργάτες και θεωρώ πως η δημιουργική διαδικασία εκτοξεύτηκε από το σύνολο της ομάδας διότι είναι όλες και όλοι ικανοί να προβληματιστούν σε έναν κοινό άξονα και τελικά να δημιουργήσουν!

Αναφέρεις στο δελτίο Τύπου της παράστασης ότι το βασικό ερώτημα είναι “Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα (και πάντα);” Πώς αυτό εκφράζεται μέσα από το έργο και τη σκηνοθετική σου προσέγγιση;

Το να είσαι γυναίκα σήμερα (και πάντα) σημαίνει πως μεγαλώνεις και ζεις συνεχώς μέσα σε ένα ‘’πρέπει’’. Πρέπει να αποδεικνύεις συνεχώς ότι είσαι ικανή για το οτιδήποτε. Πρέπει να προσέχεις πως ντύνεσαι και πως βάφεσαι. Πρέπει να μην αντιμιλάς. Πρέπει να είσαι καλή σύζυγος και καλή μάνα και καλή νοικοκυρά και καλή μαγείρισσα και καλή εργαζόμενη. Άλλοτε πάλι η γυναίκα δεν έχει δικαίωμα λόγου και αντιμετωπίζεται ως πράγμα ή προϊόν.

Τα περισσότερα από τα παραπάνω θίγονται στο έργο της Χρύσας Σπηλιώτη μέσα από τα στιγμιότυπα της ζωής των δύο τόσο αντιθετικών ηρωίδων που έχει επιλέξει να γράψει εμπνευσμένη από την ζωή και τους ρόλους που μας δίνει μία ολόκληρη κοινωνία. Στην παράσταση υπάρχουν πολλές στιγμές που θίγεται ο σεξισμός, ο μισογυνισμός, η κακοποίηση και τα ‘’πρέπει’’ που επιβάλλει μια ολόκληρη κοινωνία στις γυναίκες – ήρωίδες, με αποκορύφωμα το μουσικό κομμάτι της παράστασης ‘’ΔΡΟΜΟΙ’’ που έχουν γράψει η Xara και η Soda, δύο νέα υπερταλαντούχα κορίτσια!

Πιστεύεις ότι το ελληνικό κοινό είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει ζητήματα όπως η βία κατά των γυναικών μέσα από το θέατρο;

Δεν ξέρω… αλλά πραγματικά θα ήταν υπέροχο και ελπιδοφόρο αν έστω και ένας θεατής φύγει μετατοπισμένος! Αυτό είναι κέρδος στη δουλειά μας!

Ποια είναι η άποψή σου για τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και πώς θεωρείς ότι το θέατρο μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή;

Ο ρόλος της γυναίκας στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία είναι πολυσύνθετος και απαιτητικός. Έχουμε να διανύσουμε αρκετό δρόμο ακόμα για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για πραγματική ισότητα και ελευθερία, καθώς 1 στις 2 γυναίκες έχουν πέσει θύματα έμφυλης βίας,12% των εργαζόμενων γυναικών έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση, υπάρχει ακόμη οικονομική ανισότητα και εκλείπουμε από θέσεις ισχύος. Το θέατρο όπως το αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα δεν ξέρω αν μπορεί να συμβάλλει σε μια τέτοια αλλαγή αλλά μπορεί να σε συγκινήσει και να σε μετακινήσει.

Ακόμα το θέατρο για να μπορέσει να λειτουργήσει προσθετικά στο ‘’καλό’’ ενός κοινωνικού συνόλου θα πρέπει το σύνολο να εκπαιδευτεί σε σχεση με αυτό. Υπάρχουν άνθρωποι στην Ελλάδα, όλων των ηλικιών, που δεν έχουν δει ποτέ θέατρο στην ζωή τους! Μία καλή αρχή είναι η θεατρική αγωγή στα σχολεία ώστε τα παιδιά μας να μεγαλώνουν γνωρίζοντας το από μέσα και σε βάθος, δηλαδή να εκπαιδευτούν στο τι και πως το βλέπουν.

Επίσης η πολιτεία θα πρέπει να ενισχύσει και να στηρίξει τις μικρές ομάδες στις επαρχίες της Ελλάδας αλλα και τα ΔΗΠΕΘΕ, ώστε ο κόσμος να βλέπει περισσότερο θέατρο και να ερχεται σε επαφή με αυτό.
Η αλήθεια είναι όμως πως στην Ελλάδα το θέατρο αντιμετωπίζεται ως χόμπι και αυτό το είδαμε και με τις πολιτικές που ασκούνται απέναντί μας ειδικά τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα την υποτίμηση των πτυχίων μας.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου στη σκηνοθεσία; Υπάρχει κάποιο έργο ή θέμα που θα ήθελες να εξερευνήσεις στο μέλλον;

Είμαι στα σκαριά μιας επόμενης δουλειάς, αλλά ακόμη δεν είναι κάτι ανακοινώσιμο. Τον τελευταίο καιρό μελετάω Τσέχωφ και σίγουρα κάποια στιγμή στο μέλλον θα ήθελα να καταπιαστώ με τον Μπέκετ!

Ταυτότητα της Παράστασης:

Συγγραφέας: Χρύσα Σπηλιώτη
Σκηνοθεσία: Δήμητρα Δρακοπούλου
Δραματουργική επεξεργασία: Φιλία Κανελλοπούλου
Βοηθοί Σκηνοθέτριας: Μαριλένα Βουγίδη & Ζωή Κουσάνα
Μουσική Παράστασης: Xara & Soda
Σκηνογραφία – Σκηνικό: Νίκος Λάμπρου
Κοστούμια: Δήμητρα Δρακοπούλου & Βαρβάρα Ραμπαούνη
Κίνηση: Ζωή Κουσάνα
Φωτισμοί: Δήμητρα Δρακοπούλου & Νίκος Λάμπρου
Δημιουργία πίνακα: Μαριλένα Βουγίδη
Παίζουν: Φιλία Κανελλοπούλου & Βαρβάρα Ραμπαούνη
Φωτογραφίες: Μαίρη Κόκου