Κάνε focus: Η Μαριάννα Πουρέγκα είναι το νέο πρόσωπο στη σκηνή

Την Μαριάννα Πουρέγκα την πρωτοείδα στην Άνδρο, στις πρόβες που έκανε για το “Έγκλημα και Τιμωρία” του Θανάση Τριαρίδη, ενός νέου θεατρικού έργου βασισμένου στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, που θα σκηνοθετήσει ο Δημήτρης Τάρλοου στο θέατρο Πορεία.

Μου έκανε εντύπωση η συστολή και το μελαγχολικό της βλέμμα της, που εκπέμπει μία απόκοσμη αθωότητα. Μάλλον αυτό και το υποκριτικό της ταλέντο συγκίνησε και τον Δημήτρη Τάρλοου και την επέλεξε για τον ρόλο της Σόνια, της γυναίκας που εισβάλλει στον κόσμο του Ρασκόλνικωφ και φέρνει τα πάνω κάτω μέσα του, λειτουργεί γι’ αυτόν αφυπνιστικά, του δείχνει κι έναν άλλο τρόπο αντίληψης του κόσμου, τον εισαγάγει σε μία άλλη κοσμοθεωρία. Είναι αυτή που μένει μαζί του ως το τέλος.

Από τη Λάρισα, στη Θεσσαλονίκη και μετά στην Αθήνα

“Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Λάρισα. Από μικρή, θυμάμαι είχα τρεις αδυναμίες. Το taekwon-do, το θέατρο και το όνειρο να γίνω γιατρός. Στο taekwon-do ήμουν πιστή και πειθαρχημένη για χρόνια, και τα πήγαινα πολύ καλά, κατάφερα μάλιστα να πάρω και χρυσό πανελλήνιο μετάλλιο, κάποιοι οικογενειακοί λόγοι όμως δεν μου επέτρεψαν να συνεχίσω και να εξελιχθώ στο άθλημα αυτό. Στεναχωρήθηκα πολύ.

Στο σχολείο διάβαζα πολύ, ήθελα να πετύχω την ιατρική, αλλά στάθηκα πάλι άτυχη. Ένα πολύ σοβαρό θέμα υγείας με κράτησε εκτός στην γ’ λυκείου για αρκετό καιρό, με αποτέλεσμα να μην πετύχω τον στόχο μου στις πανελλήνιες. Αποφάσισα να δώσω δεύτερη χρονιά, όμως και πάλι δεν τα κατάφερα, για πολύ λίγα μόρια αυτή τη φορά.

Στεναχωρήθηκα και πάλι πολύ. Όσον αφορά το θέατρο, με θυμάμαι πάντα στο σχολείο να συμμετέχω πρώτη σε ό,τι θεατρική δραστηριότητα προέκυπτε, μάθαινα όλο το έργο, θυμόμουν με ακρίβεια το καθετί, θέσεις, τραγούδια, παύσεις, τονισμούς, τα πάντα. Κάθε φορά που ήταν να παρουσιάσουμε κάτι, η καρδιά μου χτυπούσε σαν τρελή από τη λαχτάρα” αναφέρει η Μαριάννα Πουρέγκα στο NEWS 24/7.

Τι ήταν αυτό που σε έκανε να ασχοληθείς με το θέατρο; Ξέρω πως έχεις κάνει και άλλες μη συναφείς σπουδές στη Λογιστική και Χρηματοοικονομική.

Στις πανελλήνιες λοιπόν, αφού δεν έπιασα την ιατρική, δήλωσα οικονομικές κυρίως σχολές, γιατί πίστευα ότι θα ήταν πιο εύκολο να βρω δουλειά σε αυτόν τον τομέα και όλα αυτά τα συναφή που σκέφτεται ένα 18χρονο που καλείται να πάρει αποφάσεις ζωής. Αλλά θυμάμαι (με καμάρι πλέον) πως και τις δύο χρονιές δήλωσα ως τελευταία επιλογή τη σχολή θεάτρου στο ΑΠΘ. Δε θα έμπαινα εκεί ποτέ – με τα μόρια που είχα, έμπαινα στην πρώτη μου επιλογή – όμως ένιωθα μια κρυφή χαρά που υπήρχε και το θέατρο στο μηχανογραφικό μου.

Τελικά μπήκα στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, δε μου άρεσε αυτό που σπούδαζα, δε μου έδινε χαρά, δεν έβρισκα τίποτα από τον εαυτό μου μέσα σε αυτό, παρόλα αυτά παρακολουθούσα και διάβαζα και περνούσα τα μαθήματα κανονικότατα.

Μέχρι, που κάποια στιγμή, στο 4ο έτος και λίγο πριν τελειώσω (μου έμεναν μόλις 10 μαθήματα για πτυχίο), γνώρισα κάποιον που σπούδαζε σε δραματική σχολή και περνούσαμε ώρες μαζί, μιλούσαμε για το θέατρο και το τι κάνουν στη σχολή, και του κρατούσα λόγια, και άρχισα να διαβάζω θεατρικά, να βλέπω παραστάσεις, άρχισε με λίγα λόγια να ξυπνάει μέσα μου η παλιά μου καταπιεσμένη αγάπη.

Κάπως έτσι, πήρα την τρελή απόφαση να δώσω εξετάσεις στη δραματική σχολή του ΚΘΒΕ, δεν πέρασα την πρώτη χρονιά, όμως ξεκίνησα αμέσως μαθήματα στο θεατρικό εργαστήρι του Πέτρου Ζηβανού, όπου και κατάλαβα ότι εγώ αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου. Αδιαπραγμάτευτο μέσα μου. Ξανάδωσα εξετάσεις στο ΚΘΒΕ, πέρασα κι έτσι άλλαξε η ζωή μου. Για την ιστορία: το πτυχίο της Λογιστικής το πήρα μέσα στην καραντίνα, 11 χρόνια μετά. Έκλεισε κι αυτός ο κύκλος. Ευτυχώς, για την ψυχαναγκαστική πλευρά του εαυτού μου.

Τι νιώθεις πως έχεις κερδίσει από το θέατρο μέχρι σήμερα;

Θα απαντήσω κάπως συνειρμικά και χωρίς απαραίτητα λογική ροή. Μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, στο μέσα μου και στο ένστικτό μου, πειθαρχία, πολλούς αγαπημένους μου ανθρώπους, πολύτιμες φιλίες, περισσότερη κατανόηση για την ανθρώπινη φύση, το ¨μικρόβιο¨ της παρατήρησης, τρομακτική συγκίνηση, καμάρι, πολλή κούραση, κάποιες από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου, αμηχανία, κάποιες από τις πιο ευλογημένες στιγμές της ζωής μου, θαυμασμό, περιέργεια, πίστη, κάποια βλέμματα θεατών που δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ μου, αμφισβήτηση, όρια, χαρά, πολλή χαρά.

Είσαι παιδί του ΚΘΒΕ και έχεις δουλέψει πολύ στη Θεσσαλονίκη. Πώς σου φαίνεται τώρα που δουλεύεις στην Αθήνα; 

Από το 2015 που τελείωσα τη δραματική σχολή, δούλεψα για 8 συνεχόμενα χρόνια στο ΚΘΒΕ. Όλα αυτά τα χρόνια, στάθηκα πολύ τυχερή γιατί γνώρισα εκεί πολύ αξιόλογους ανθρώπους του χώρου, δοκιμάστηκα πλάι τους, έμαθα, ζορίστηκα, ανακάλυψα πολλά. Πάντα όμως η Αθήνα μου ασκούσε μία έλξη, ακριβώς γιατί εδώ δίνονται πολύ περισσότερες επιλογές.

Δεν ξέρω αν μου αρέσει η ζωή στην Αθήνα, τώρα την ανακαλύπτω, θα φανεί σιγά σιγά αν μου ταιριάζει ή όχι. Για την ώρα, και έχοντας συμπληρώσει ήδη ένα εξάμηνο εδώ, μου φαίνεται αδυσώπητη, νιώθω ότι ο χρόνος περνάει τρομακτικά γρήγορα πριν καλά καλά το καταλάβω, σε στιγμές μου λείπει πολύ η οικειότητα και η ασφάλεια και ο ρυθμός ζωής της Θεσσαλονίκης – εντάξει, είχα ζήσει εκεί και 16 ολόκληρα χρόνια.

Αλλά νομίζω πως το μέσα μου με ώθησε εδώ, γιατί θέλω πραγματικά να δοκιμαστώ σ’ ό,τι αφορά τη δουλειά μου, θέλω να μάθω όσο γίνεται περισσότερα, κάτι μέσα μου ζητάει και συνεχώς την περιπέτεια, αυτό το κάτι όχι και τόσο βολικό, έχω και τάσεις φυγής πολλές φορές, οπότε εδώ ίσως να βρω αυτό που θα φέρει μία στοιχειώδη ισορροπία μέσα μου.

Μένει να φανεί. Προς το παρόν, νιώθω μελαγχολία, μια ελαφριά εσωστρέφεια, αλλά και μια λαχτάρα, μια ανυπομονησία για όσα έρχονται. Αυτό που εύχομαι να βρω εδώ σε βάθος χρόνου, είναι δύο τρεις γωνιές στην πόλη που να νιώθω οικεία και ωραίους ανθρώπους, ευγενείς και ανθρώπινους.

Έγκλημα και Τιμωρία

Στο θέατρο Πορεία τώρα και σε ένα εμβληματικό έργο. Το είχες διαβάσει εκ των προτέρων; Η διασκευή του Θανάση Τριαρίδη πού εστιάζει;

Στο Θέατρο Πορεία τώρα, ναι. Με αυτό το αριστουργηματικό έργο του Ντοστογιέφσκι. Η αλήθεια είναι πως το είχα διαβάσει 2 ή 3 φορές στη σχολή γιατί το είχαμε μελετήσει σε κάποια φάση και ήταν από τότε ένα από τα πιο αγαπημένα μου μυθιστορήματα. Πρόκειται για ένα σκιαγράφημα της ανθρώπινης ύπαρξης, ακραία λεπτομερές, εξετάζει με χειρουργική ακρίβεια όλη την έκταση του ανθρώπινου συνειδητού και κυρίως του υποσυνείδητου, του ανθρώπινου πόνου, της ενοχής, της αδυναμίας, της πίστης.

Η διασκευή του Θανάση Τριαρίδη παίρνει φυσικά πολλά στοιχεία του μυθιστορήματος, σίγουρα τη βασική ιδέα – πλοκή και τους βασικούς χαρακτήρες, έχει όμως και κάποιες προσθήκες – ανατροπές που είναι η πολύ προσωπική του ματιά πάνω στο έργο, βαθιά κοινωνική και πολιτική.

Εντάσσει ας πούμε στο έργο τον ίδιο τον Ντοστογιέφκσι, που οδηγεί ουσιαστικά τα νήματα της δράσης. Επίσης, μιλάει με τρόπο έμμεσο για το Ολοκαύτωμα, ένα από τα μεγαλύτερα οργανωμένα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στο τέλος δε, προτείνει ένα δικό του κλείσιμο, τελείως αναπάντεχο, όμως βαθιά ψυχαναλυτικό. Σίγουρα όμως, η διασκευή αυτή και η σκηνοθεσία αυτής εστιάζουν στο θέμα της πίστης – σε μια ιδέα, σε έναν άνθρωπο, στον Χριστό, στο καλό της ανθρωπότητας, στη δικαιοσύνη και σε ό,τι αυτή συνεπάγεται, στην άδολη αγάπη, στη λειτουργία της πίστης εν γένει.

Τι σημαίνει για σένα ο τίτλος του ¨Έγκλημα και Τιμωρία¨;

Το Έγκλημα είναι μία πράξη καθοριστική, εμπεριέχει βάρος, είτε μιλάμε για προ – μελέτη, είτε απλώς για μία εν βρασμώ δράση, είναι όμως κάτι που αναπόφευκτα επιφέρει συνέπειες στη ζωή αυτού που το διαπράττει.

Αυτό το ¨και¨ μετά τη λέξη ´Έγκλημα¨ και πριν τη λέξη ¨Τιμωρία¨ είναι όλη η ιστορία για μένα. Εκεί ανάμεσα υπάρχουν όλες οι σκέψεις, όλοι οι φόβοι, οι ανασφάλειες, οι ενοχές, οι εφιάλτες, αυτή η μετέωρη και πυρετική κατάσταση μεταξύ του ¨τι έκανα¨ και του ¨τι θα κάνω τώρα¨.

Αυτή η αγωνία που διατρέχει τη ραχοκοκαλιά του εγκληματία, αυτή η – σε στιγμές – αίσθηση του άτρωτου, του παντοδύναμου, αυτή η ηδονή που μπορεί να νιώθει επειδή επιβλήθηκε υπέρ κάποιου άλλου, ο φόβος ότι μπορεί να αποκαλυφθεί ανά πάσα στιγμή από ένα λάθος, μία απροσεξία, η ανάγκη του ίσως να μην πιαστεί ποτέ αλλά να συνεχίσει τη ζωή του κανονικά, η επιθυμία του να διαπράξει κι άλλο έγκλημα, η επιθυμία του να παραδοθεί, η ανάγκη του να το εξομολογηθεί στον εαυτό του, στον θεό, σε κάποιον, να λυτρωθεί, η σκέψη του να αυτοκτονήσει ή να φυλακιστεί όπως του πρέπει, να τιμωρηθεί χωρίς κανένα ελαφρυντικό ή με όλα τα ελαφρυντικά. Δεν ξέρω πραγματικά. Μου μοιάζει κόλαση αυτό το ¨και¨ εκεί ανάμεσα. Όλο το μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι είναι αυτό το ¨και¨. Φρικιαστικό και την ίδια στιγμή συγκινητικά αποκαλυπτικό και ανθρώπινο.

Ακολουθήσατε μια ιδιαίτερη διαδικασία προβών με τον Δημήτρη Τάρλοου. Μίλησέ μας λίγο γι’ αυτές και για το πόσο σε βοήθησαν να ξεκλειδώσεις τον ρόλο σου.

Η διαδικασία των προβών ξεκίνησε με μια συνθήκη που συμβαίνει σπάνια έως ποτέ. Ο Δημήτρης μας κάλεσε, όλη την ομάδα, για μία εβδομάδα στην Άνδρο. Εκεί κάθε πρωί κάναμε ανάγνωση και ανάλυση του κειμένου και τα απογεύματα μπαίναμε σε έναν πολύ ενδιαφέροντα κύκλο αυτοσχεδιασμών σε φυσικό περιβάλλον – στην παραλία Παραπόρτι – αυτοσχεδιασμούς, κυρίως κινησιολογικούς, φωνητικούς και αισθητηριακούς.

Αφού τελείωναν οι αυτοσχεδιασμοί, ακολουθούσε ένα ζόρικο αλλά πολύ αποκαλυπτικό κομμάτι, αυτό των προσωπικών αφηγήσεων. Εκεί ο καθένας μας έπρεπε να μιλήσει για μία προσωπική του ιστορία, βασισμένοι πάντα στους κεντρικούς άξονες του έργου.

Εκεί όλοι και όλες μας μοιραστήκαμε πράγματα που ούτε στον ίδιο μας τον εαυτό δεν ομολογούμε πολλές φορές, κι όμως το γεγονός ότι ανοίχτηκε σε τέτοιο βαθμό η ομάδα τόσο νωρίς, συνειδητά και υποσυνείδητα, δημιούργησε ένα δέσιμο βαθύ, μία άλλου επιπέδου γνωριμία, λίγο μεταφυσική, λίγο υπερβατική, λίγο έξω – πραγματική.

Αυτό φυσικά φαίνεται και στις πρόβες μας, γιατί ο καθένας μας φέρει την γνώση αυτού του κοινού μοιράσματος, φέρει κομμάτια αυτών των αφηγήσεων και στο ρόλο του, πράγμα το οποίο ο Δημήτρης ζητάει σθεναρά, να φέρει ο καθένας μας δηλαδή την προσωπική του αλήθεια πάνω στη σκηνή. Πρακτικά, όλη αυτή η γρήγορη, αλλά δραστική γνωριμία με την ομάδα, μας βοήθησε στο να νιώσουμε ασφάλεια από πολύ νωρίς κι έτσι να αφεθούμε πιο γρήγορα στη διαδικασία της καταβύθισης σε αυτό το τόσο δύσκολο έργο.

Σκιαγράφησέ μας τον ρόλο της Σόνιας. Πώς λειτουργεί η παρουσία της σε σχέση με τον Ρασκόλνικωφ;

Η Σόνια, είναι ένα πλάσμα που φέρει μια ακραία αθωότητα σε αντιδιαστολή με την αδυσώπητη σκληρότητα της ζωής γύρω της, μια άνευ όρων αποδοχή για οτιδήποτε ¨ενοχλεί¨ τους άλλους, μια βαθιά κατανόηση της αδυναμίας που φέρει η ανθρώπινη φύση.

Είναι μια ψυχή βασανισμένη και κακοποιημένη, που όμως επιλέγει, με απόλυτη πίστη, να πορεύεται με χαμόγελο, με αγάπη. Είναι αυτή που εισβάλλει στον κόσμο του Ρασκόλνικωφ και του φέρνει τα πάνω κάτω μέσα του, λειτουργεί γι’ αυτόν αφυπνιστικά, του δείχνει κι έναν άλλο τρόπο αντίληψης του κόσμου, τον εισαγάγει σε μία άλλη κοσμοθεωρία. Του δίνει έτσι την ευκαιρία να οδηγηθεί προς τη λύτρωση. Του ανοίγει, χωρίς να το καταλαβαίνει, ένα παράθυρο προς το φως Είναι αυτή που μένει μαζί του ως το τέλος. Αυτή είναι η Σόνια.

Σήμερα, σε μια εποχή που σπάνια τιμωρείται το Έγκλημα, μπορούμε να πάρουμε το νόμο στα χέρια μας και να αυτοδικήσουμε; Υπάρχουν εγκλήματα που είναι υπεράνω του νόμου;

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε γύρω μας όλο και περισσότερα ακραία φαινόμενα βίας, μία ακαταλόγιστη έξαρση της εγκληματικότητας, η οποία όμως δεν ακολουθείται και από την αντίστοιχη επιβολή του νόμου.

Πολλές φορές φρικτά εγκλήματα παραμένουν ατιμώρητα, ή τους επιβάλλεται μία ποινή πολύ μικρότερη απ’ αυτή που τους αναλογεί, η οποία κι αυτή με τη σειρά της μειώνεται ως δια μαγείας στο ελάχιστο. Πολύ λίγες είναι οι περιπτώσεις που τιμωρούνται όπως ακριβώς επιτάσσει ο νόμος.

Η ατιμωρησία αυτή, σε συνδυασμό με την αλόγιστη εκμετάλλευση που συντελείται σε οικονομικό, κοινωνικό, ταξικό, (γεω)πολιτικό, έμφυλο, κ.α επίπεδο, οδηγούν τους ανθρώπους σε ανεξέλεγκτες ψυχολογικές καταστάσεις, με αποτέλεσμα να οδηγούνται πολλές φορές σε εγκλήματα, νομίζοντας πως έτσι παίρνουν το νόμο στα χέρια τους.

Δε θεωρώ πως υπάρχουν εγκλήματα υπεράνω νόμου, θα έπρεπε όλα να τιμωρούνται ανάλογα με τη βαρύτητά τους και φυσικά λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα και τις συνθήκες που οδήγησαν σε αυτά. Αυτό που ξέρω όμως σίγουρα, είναι ότι στο τέλος της μέρας όλοι είμαστε και θύτες και θύματα, είμαστε όλοι όλα κι αυτό θέλει προσοχή, θέλει μέτρο, θέλει όρια, θέλει παιδεία, θέλει φραγμούς και μέσα μας και έξω μας.

Η τιμωρία μπορεί να οδηγήσει σε μία προσωπική ανάσταση;

Πιστεύω πως όταν ο άνθρωπος οδηγείται στην τιμωρία μετά από ένα έγκλημα, εκεί υπάρχει η πιθανότητα και να ¨αναστηθεί¨. Τότε είναι η στιγμή που έρχεται αντιμέτωπος με την πράξη του σε όλη της τη διάσταση, την επεξεργάζεται ξανά και ξανά, την αναβιώνει μέσα του, τη ζυγίζει.

Η μοναξιά, επίσης σκέφτομαι, πρέπει να παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, το ότι περνάει τόσο χρόνο μόνος του, πρέπει να είναι εφιαλτικό στην αρχή, αλλά όσο κυλάει ο καιρός, μέσα από την τόσο στενή επαφή με τον εαυτό, εκεί ναι, υπάρχει η πιθανότητα να γεννηθεί η έννοια της αποδοχής της αδυναμίας του, η έννοια της μετάνοιας, η ανάγκη να ζητήσει συγχώρεση από το θύμα, τον θεό ή και τον ίδιο του τον εαυτό, να αναζητήσει την κατανόηση από τους γύρω του, να βρει τρόπους να πολεμήσει τον δαίμονα μέσα του και αμέσως μετά να βρει τρόπους να ανακαλύψει μέσα του ξανά το χαμόγελο, το φως, το θείο.

Γιατί, όπως λέει κι ένας στίχος του Bloody Hawk: ¨Όταν χαμογελάει ο άνθρωπος θυμίζει τον θεό, γιατί το θεϊκό είναι πάνω απ’ όλα ανθρώπινο¨.