Κάνε focus: Τα δίδυμα αδέλφια Σταυρόπουλου “δαμάζουν” έναν Kροκόδειλο

O Ορέστης Σταυρόπουλος και o Δημήτρης Σταυρόπουλος είναι αδέλφια και μάλιστα δίδυμα. Πρόσφατα αποφοίτησαν και οι δύο από τη Σχολή Σκηνοθεσίας του Εθνικού Θεάτρου και ήδη διαγράφουν εντυπωσιακή πορεία στον χώρο.

Στο δημιουργικό τους ραντάρ βρέθηκε ο “Κροκόδειλος”, ένα λιγότερο γνωστό έργο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Эποχα (Εποχή-1865), που εξέδιδε με τον αδερφό του Μιχαήλ, υπό τον τίτλο «Αφήγησις παράξενος ή περίδρομος στον Περίδρομο» (περίδρομος ήταν το πραγματικό όνομα της στοάς όπου γινόταν η έκθεση των ζώων στην Αγία Πετρούπολη).

Οι δυο τους μαζί με μία νεανική ομάδα συντελεστών προσεγγίζουν στο θέατρο Πόρτα (από 26/2) τον Κροκόδειλο με φρέσκο βλέμμα, αναδεικνύοντας το κωμικό του στοιχείο, χωρίς όμως να μένουν μόνο σε αυτό.

Όπως λένε οι ίδιοι οι: «Το έργο αποτελεί ένα σχόλιο για τον σύγχρονο άνθρωπο. Ένας υπάλληλος της σειράς καταλήγει να γίνει ένα με το κτήνος, να αποκτήσει ταυτότητα μέσα από την καταστροφή και τη “θυσία” του και σκοπεύει να μετατρέψει τον έγκλειστο βίο στο στομάχι του ζώου σε τελευταία λέξη της μόδας.

Μέσα σε αυτή την παρανοϊκή συνθήκη, ο πιστός φίλος του Σεμιόν Σεμιόνιτς κάνει τα πάντα για να τον διασώσει μέσα σε ένα σύστημα που η λογική μεταμορφώνεται σε τραγελαφική παραδοξότητα. Καταλήγει μόνος του να παλεύει να διαφυλάξει τη λογική του σε ένα σύμπαν που όλα ρέουν, αλλάζουν, εξελίσσονται, σε μία αέναη παραφροσύνη. Κάπως έτσι αναδεικνύεται ως κανονικότητα μια πραγματικότητα παράδοξη. Όπως ο ήρωας του έργου προσπαθεί μόνος του να βρει μια λογική αλληλουχία, έτσι και εμείς καταλήγουμε να νιώθουμε μοναχικοί λογικοί άνθρωποι. Η σκέψη πως έχουν μιλήσει άλλοι πριν από εμάς, για εμάς, για τη φύση της ανθρώπινης ψυχής, μέσα από τις ιστορίες τους, είναι παρήγορη και ζωογόνα».

Οι απαραίτητες συστάσεις..

Συστηθείτε μας. Τι είναι αυτό που σας έφερε στο θέατρο; Πρώτες κοινές αναμνήσεις θεατρικές;
Μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον στο οποίο είχαμε την τύχη να έχουμε ερεθίσματα προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό ενισχύθηκε και με την σπουδή μας ως μαθητές στο καλλιτεχνικό Γυμνάσιο και Λύκειο Γέρακα. Σαν παιδιά και έφηβοι κοινωνικοποιηθήκαμε, ταξιδέψαμε, ερωτευτήκαμε μέσα σε μια θεατρική σκηνή ή σε μια θεατρική ομάδα, υποθέτω πως ήμασταν καταδικασμένοι.

Είναι πολύ έντονη η ανάμνηση του “Θεάτρου Πόρτα” και των παιδικών του παραστάσεων στις νεαρές μας ηλικίες. Γι’ αυτό νιώθουμε ότι γυρνάμε σε μια φωλιά κατα κάποιο τροπο. Επίσης είναι πολύ έντονη η ανάμνηση της πρώτης φοράς που παρακολουθήσαμε παράσταση στην Επίδαυρο ως παιδιά. Θυμάμαι ότι άδειασαν οι κερκίδες κι εμείς θέλαμε να μείνουμε εκεί όλο το βράδυ, να δούμε το μετά.

Πώς δύο δίδυμα αδέλφια σκηνοθετούν από κοινού; Δεν κουράζεστε από τόσο…συγχρωτισμό;

Για εμάς είναι μια φυσική συνέχεια. Είναι πολλά τα κοινά βιώματα και οι εμπειρίες, αλλά οι ματιές μας είναι κάπως διαφορετικές κι αυτό ανοίγει έναν πολύ γόνιμο διάλογο. Έτσι όταν συμβαίνει κάτι στη σκηνή που το νιώθουμε και οι δυο σωστό, ξέρουμε πως ψάχνουμε προς την κατεύθυνση που μας ενδιαφέρει πραγματικά.

Είναι και μια δημοκρατική δομή η συν-σκηνοθεσία μέσα στην πρόβα. Φτιάχνεται μια ομάδα και γίνεται μια συνδιαλλαγή πιο ανοιχτή. Δομείται ένα “μαζί” που αποτελεί μια πολύ ισχυρή βάση.

Είστε και οι δύο απόφοιτοι της Σχολής Σκηνοθεσίας του Εθνικού Θεάτρου- Τι εμπειρία αποκομίσατε;

Η εμπειρία της φοίτησης στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου είναι μια νέα ζωή ολόκληρη. Ήμασταν το πρώτο έτος που εισήχθη στο νεότευκτο τμήμα Σκηνοθεσίας και όπως συνήθως τα πράγματα όταν είναι στην αρχή τους έχουν μια ζωογόνα δύναμη και μια ορμή τρομερή.

Συναντήσαμε σπουδαίους δασκάλους και πήραμε σημαντικά εργαλεία. Το θέατρο είναι πρακτική δουλειά οπότε η συνεργασία μας με τους συμφοιτητές της υποκριτικής μας έδωσε αυτή την δυνατότητα ως σπουδαστές να δούμε τα πράγματα στην πράξη. Φτιάχτηκε ένα πολύ ισχυρό “από κοινού” κι εκεί.

Σπουδάσατε και οι δύο στο τμήμα γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Υπήρξαν εργαλεία που πήρατε από αυτές τις σπουδές σας ως σκηνοθέτες και πώς συνδέονται το θέατρο με τη γεωγραφία;

Η γεωγραφία είναι η επιστήμη του χώρου. Και κυρίως βλεπεις τη σχέση του ανθρώπου με τον χώρο, τον τρόπο που ένας τόπος μας καθορίζει. Το να αντιμετωπίζουμε ένα έργο ή την σχέση μας με τους μύθους πανοπτικά, να μπαίνουμε σε μια διαδικασία να δούμε την ύπαρξη μας από ψηλά, σαν μια γεωγραφία της ζωής μας, σε φέρνει στο εδώ και τώρα.

Η σχέση του σκηνοθέτη με τον χώρο είναι ένα από τους πρώτους διαλόγους που ανοίγει όταν μπαίνει σε μια σκηνή μαζί με τον ηθοποιό. Νομίζω ότι το πιο χρήσιμο μάθημα για την σκηνική πράξη από την σπουδή μας στην γεωγραφία ήταν το να οριοθετείς τον χώρο και να μην θεωρείς τίποτα δεδομένο σε αυτόν.

Συμβουλή που σας έχουν δώσει και ανακαλείτε συχνά…

Θυσιάζω λίγη ευθιξία – κερδίζω λίγη αυτογνωσία.

Ένας κροκόδειλος στο…δωμάτιο

Τι σας γοήτευσε στον “Κροκόδειλο” – που δεν είναι από τα γνωστά έργα του Ντοστογιέφσκι- ώστε να τον σκηνοθετήσετε;

Μόλις βρέθηκε στα χέρια μας αυτό κείμενο, με εμφανές το ύφος γραφής του Ντοστογιέφσκι, που συμπεριλάμβανε όμως και ένα απίστευτα σαρκαστικό χιούμορ, μια έντονη κοινωνική κριτική, τόσο φρέσκο και σε άμεση σχέση με το τώρα, ενθουσιαστήκαμε.

Όταν το διαβάσαμε πρώτη φορά ήταν σαν να άνοιξε μια κλειδαρότρυπα και μέσα βλέπαμε έναν τεράστιο συγγραφέα, πάνω στη νεότητα του, να πειραματίζεται με τη γλώσσα, τη φάρσα και το παράλογο. Τη στιγμή που συζητήσαμε μεταξύ μας για την εντύπωση που μας έκανε, καταλάβαμε πως θέλαμε να εμπλακούμε παραπάνω με αυτό το υλικό.

Τι συμβολίζει αυτός ο Κροκόδειλος;

Ο κροκόδειλος από μόνος του συμβολίζει αυτό που είναι από τη φύση του. Ένα αρχαίο εξωτικό θηρίο, κουρασμένο από την αιχμαλωσία. Η στιγμή που βρίσκεται μέσα του ένας άνθρωπος ζωντανός είναι αυτή που πυροδοτεί νοήματα και κάπως έτσι μια ολόκληρη κοινωνία αρχίζει να προβάλει πάνω του όλους τους συμβολισμούς της συλλογικής επιθυμίας.

Ο κροκόδειλος τότε αρχίζει να γίνεται trend. Από σύμβολο των ξένων επενδύσεων και της οικονομικής ανάπτυξης μέχρι σύμβολο της νέας φιλοσοφίας, της πολιτικής αλλαγής, της νέας μεταφυσικής και εν τέλει του ναρκισσισμού και της θλιβερής ανάγκης μας για υστεροφημία, που όλοι έχουμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μέσα μας.

Ξέρω πως έχετε αναδείξει το κωμικό στοιχείο του έργου. Μέσω του αστείου λέμε τα πιο σοβαρά πράγματα; Πόσο φρέσκια είναι η ματιά σας πάνω του; 

Ίσως ένα από τα πιο γοητευτικά στοιχεία της κωμωδίας είναι το πόσο κοφτερή μπορεί να γίνει. Η κωμική φόρμα δίνει πράγματι τη δυνατότητα να μιλήσουμε για τα πιο σοβαρά ζητήματα, να σαρκάσουμε και να αυτοσαρκαστούμε, να ασκήσουμε κριτική, να θέσουμε προβληματισμούς, να διερωτηθούμε πιο ελεύθερα και τελικά να γελάσουμε με τα χάλια μας και με τον παραλογισμό της καθημερινής ζωής.

Η δουλειά πάνω στον Κροκόδειλο μάς έκανε να καταλάβουμε πόσο έντονη και διαχρονική είναι η τάση του ανθρώπου να νιώσει σημαντικός, να ικανοποιήσει τη μεγαλομανία του, να αφήσει πίσω του κάτι σπουδαίο για να δικαιολογήσει τη ζήση του και πολλές φορές να αποκτήσει ταυτότητα ακόμα και μέσα από την αυτοθυσία του.

Δυστυχώς η εποχή μας χαρακτηρίζεται έντονα από αυτά τα συμπτώματα. Είναι κάτι που μάλλον συνέβαινε πάντα, απλά με διαφορετική ένταση. Οφείλουμε όμως να παραδεχτούμε συλλογικά πως βρισκόμαστε στα σπλάχνα ενός τρομακτικού θηρίου και από εκεί μέσα νομίζουμε πως τα ξέρουμε όλα, ενώ στη πραγματικότητα δε βλέπουμε την τύφλα μας και σιγά σιγά χωνευόμαστε.

Όσο πιο γρήγορα καταλάβουμε τη γελοιότητα της κατάσταση μας τόσο πιο πιθανό είναι να κάνουμε κάτι για να την αλλάξουμε.

Τι άλλο πρέπει να περιμένει ένας θεατής που θα έρθει στην παράσταση;

Πιστεύουμε ότι θα ανακαλύψει μια πλευρά του Ντοστογιέφσκι όχι και πολύ γνωστή, ότι θα δει μια κωμική τραγωδία ή μια τραγική κωμωδία, ότι θα έρθει απέναντι ένα σύμπαν τρομακτικά παράλογο και κυνικό. Και τελικά ελπίζουμε πως όλη αυτή η παρέλαση της ανθρώπινης βλακείας πάνω στη σκηνή να τον κάνει να γελάει λίγο πιο συχνά κάθε φορά που αντικρίζει κάτι αντίστοιχο στην καθημερινή ζωή.

Πώς φαντάζεστε το μέλλον σας; Κοινό;

Όσο έχουμε κόσμους να δημιουργήσουμε μαζί και να μιλήσουμε για αυτούς έχουμε κοινή πορεία να διανύσουμε. Το από κοινού είναι μια επιλογή, δεν είναι φετίχ. Παραμένουμε διαρκώς σε δημιουργικό διάλογο ο ένας με τον άλλο αλλά και με τους ίδιους τους εαυτούς μας ξεχωριστά, ότι έρθει μέσα από αυτόν τον δρόμο είναι καλοδεχούμενο.