Κόκκαλο: Η εκρηκτική παράσταση επιστρέφει- Γιατί δεν πρέπει να τη χάσεις

Ένα ολοκαίνουριο στιβαρό ελληνικό θεατρικό έργο και μία παράσταση – πρόταση σε ένα κοινό που “διψά” για κάτι διαφορετικό. Ο λόγος για το πολυσυζητημένο «Κόκκαλο» σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη που μετά από δύο επιτυχημένες σεζόν στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης και έχοντας πραγματοποιήσει τριπλό sold out τον περασμένο Μάιο στο περίφημο The Tank Theatre της Νέας Υόρκης, επιστρέφει στην Αθήνα, για να παρουσιαστεί από τις 4 Δεκεμβρίου και μόνο για 12 παραστάσεις, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Σημείο, προτού ταξιδέψει στη Σόφια για να συνεχίσει τη διεθνή του πορεία.

Το “Κόκκαλο” είναι ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο διά χειρός Ιόλης Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη για τη ζωή και το έργο του Αντονέν Αρτώ. Ουσιαστικά το έργο αυτό συνιστά μια σπαρακτική τελετουργία για τη ζωή και το έργο αυτού του μεγάλου διανοητή και καλλιτέχνη του σύγχρονου θεάτρου. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι συγγραφείς “συναντιούνται” με τον σκοτεινό Αρτώ. Είχε προηγηθεί η «Οικογένεια Τσέντσι» (2016) και το «Αρτώ / Βαν Γκογκ, avec un pistolet» (2015).

 

Η Ιόλη Ανδρεάδη και ο Άρης Ασπρούλης

Το έργο

Το 1935 ο Αντονέν Αρτώ επινοεί μια εντελώς νέα θεατρική φόρμα, το «Θέατρο της Σκληρότητας» και για να τη βάλει σε εφαρμογή δημιουργεί την παράσταση «Οι Τσέντσι» – μία πεντάπρακτη τραγωδία, για τον ξακουστό, αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, που βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Το έργο κάνει πρεμιέρα τον Μάιο της ίδιας χρονιάς, στο θέατρο Folies Wagram στο Παρίσι, και παρά τις προσδοκίες αποτυγχάνει παταγωδώς.
Ο Αρτώ αποφασίζει πως δε θα σκηνοθετήσει ξανά ποτέ, ταξιδεύει ασταμάτητα αναζητώντας τη λύτρωση και στο τέλος συλλαμβάνεται για αλητεία. Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως «παράφρων» και οδηγείται δια της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Εκεί αποκτά την εμμονή ότι έρχονται στον ύπνο του και του δηλητηριάζουν τα όνειρα κάνοντας μάγια, εκεί πέφτει σε κώμα και ευτυχώς ξύπνα την ώρα που τον οδηγούν στο νεκροτομείο, εκεί ο ξακουστός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα θριαμβολογήσει πως «επιτέλους ο κύριος Αρτώ θεραπεύτηκε και δεν θα χρειαστεί να ξαναγράψει τίποτα πια».

Η παράσταση

Η παράσταση που η Ιόλη Ανδρεάδη στήνει είναι ατμοσφαιρική, προσεγμένη στην κάθε της λεπτομέρεια. Ο Αρτώ, απογοητευμένος, αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του. Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά.

Απομονωμένος στο άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό των «αποτυχημένων» Τσέντσι, φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης.
Ο Γεράσιμος Γεννατάς επί σκηνής ζωγραφίζει με κιμωλία μπροστά από τα πόδια των θεατών παράξενες ανθρώπινες φιγούρες. Είναι σαν να δίνει μορφή στους ήρωες του μυαλού του, αλλά και σαν να “στήνει” το δικό του κοινό εκεί μέσα, στο κελί του ασύλου που είναι κλεισμένος οικειοθελώς.

Τουλάχιστον κάπως έτσι τον φαντάστηκαν οι συγγραφείς, καθώς λίγο πριν (το έργο διαδραματίζεται εν έτει 1946), οι “φίλοι του Αντονέν Αρτώ” που είχαν οργανώσει μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο του του απαγόρευσαν την είσοδο στην εκδήλωση εξαιτίας του φόβου που προκαλούσε η εξασθενημένη του φιγούρα και η πιθανότητα ενός ακόμα θηριώδους ξεσπάσματος.

Τώρα φορώντας όμορφα ρούχα, ένα πουκάμισο, κασκόλ κι ένα καλό παλτό, θέλει να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση χειμαρρώδη για ένα κοινό που έπλασε μέσα στο μυαλό του. Και όντως στέκεται μπροστά στο μικρόφωνο και με πύρινο λόγο καταφέρεται εναντίον όλων και παίρνει σαφή και καυστική θέση απέναντι στον σύγχρονο καθωσπρεπισμό, βγάζοντας τη γλώσσα στην κοινωνική υποκρισία και τις επινοημένες αυθεντίες του καιρού μας.
Παθιασμένος, εμπνευσμένος, θλιμμένος και ερωτευμένος ο Γεράσιμος Γεννατάς μέσα στο σκηνικό των «αποτυχημένων» Τσέντσι, ενσαρκώνει σαν παντόμιμος κλόουν τον σπουδαίο Γάλλο δίνοντας μία χειμαρρώδη ερμηνεία.

Καθοριστική η ζωντανή συμβολή του μουσικού-περφόρμερ Γιώργου Παλαμιώτη που ακολουθεί με τους αυτοσχεδιασμούς του τον πρωταγωνιστή στις ανάσες του στήνοντας ένα σκοτεινό ηχοτοπίο που σε συνδυασμό με τους φωτισμούς και τις σκιές του Σάκη Μπιρμπίλη, δημιούργησε μία μυσταγωγική ατμόσφαιρα και ένα ονειρικό τοπίο μνήμης.