Λευτέρης Παπακώστας στο NEWS 24/7: "Το θέατρο οφείλει να ενοχλεί και να αλλάζει τον κόσμο"

O σκηνοθέτης Λευτέρης Παπακώστας μιλά στο NEWS 24/7 με αφορμή την παράσταση «Πάκο Γιούνκε» του πρωτοπόρου ποιητή Σέσαρ Βαγιέχο που παρουσιάζεται στο Θέατρο 104.

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
17 Μαρτίου 2023 06:31

Τι συμβαίνει στην ψυχή μας όταν δεχόμαστε συνέχεια κακοποιητικές συμπεριφορές; Με τι αναμετράται ο καθένας από εμάς για να μπορέσει να μιλήσει γι’ αυτές και τελικά να τις πολεμήσει; Αυτός είναι ο θεματικός πυρήνας της νουβέλας «Πάκο Γιούνκε» του πρωτοπόρου ποιητή Σέσαρ Βαγιέχο.

Πρόκειται για ένα υπαρξιακό ψυχογράφημα εναντίον του εκφοβισμού όπου οι πρωταγωνιστές, έφηβοι και καθηγητές, ζουν σε μια μονίμως ποτισμένη ψυχολογική και σωματική βία. Η βία ως στερεοτυπική κατάσταση εμφανίζεται σε όλες τις μορφές της· μία κοινωνία που γεννάει και εκτρέφει βίαιες συμπεριφορές όπου η έμφυλη βία, η κοινωνική βία, η ταξική βία, η θεσμική βία, η ρατσιστική βία, η βία εν γένει είναι η «κανονικότητά» μας. Η κοινωνία είναι καταδικασμένη στην ατέρμονη βία, ανήμπορη να ξεφύγει από τη διαρκή πτώση. Η αντίσταση σε αυτή τη βύθιση είναι υποχρέωση όλων.

Η βία εν γένει είναι η «κανονικότητά» μας.

O Λευτέρης Παπακώστας που σκηνοθετεί την παράσταση αναφέρει στο NEWS 24/7 τι ήταν αυτό που τον γοήτευσε στο “Πάκο Γιούνκε” του ΣέσαρΒαγιέχο: “Αρχικά γοητεύτηκα από το ίδιο το θέμα, το πόσο σύγχρονο είναι, εν συνεχεία με τον τρόπο που το είχε πλησιάσει ο συγγραφέας. Είχε προσδώσει στη νουβέλα έναν ρεαλισμό, αλλά ταυτόχρονα και μια ποιητικότητα η οποία κάνει τον ρεαλισμό ακόμα πιο σκληρό. Σκηνοθετικά όλα ξεκίνησαν από το ίδιο το κείμενο και τη διασκευή που κάναμε με την Κατερίνα Παρισσινού. Πρέπει να ακολουθήσεις το πνεύμα του συγγραφέα και να δώσεις μια σύγχρονη άποψη και ματιά. Μία βασική σκέψη ήταν να ενσαρκωθούν οι αντρικοί ρόλοι του έργου από γυναίκες, μετά προσπάθησα να κινηθώ στην συνδετική τομή ρεαλισμού και σουρεαλισμού, ουσιαστικά η παράσταση είναι στο μεταίχμιο των δύο αυτών κομματιών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και με αρκετά στοιχεία από την performance δημιουργήσαμε ένα «δυστοπικό», αλλά αρκετά σύγχρονο περιβάλλον το οποίο πιέζει τους ήρωες του έργου”.

Και συνεχίζει σκιαγραφώντας τους χαρακτήρες του έργου: “Οι τέσσερις χαρακτήρες του έργου έχουν συμπυκνωμένη όλη την ποιότητα και το εύρος της νουβέλας. Είναι τέσσερις ήρωες οι οποίοι ακροβατούν στο συναίσθημα και τη λογική. Αρχικά η Κατερίνα Πάρισσινου ενσαρκώνει τον ρόλο του Πάκο Γιούνκε του παιδιού που υφίσταται τον ακραίο σχολικό και κοινωνικό εκφοβισμό. Είναι ένα παιδί ιδιαίτερο που γνωρίζει τη βία μόνιμα και σε πολλαπλά επίπεδα λόγω της κοινωνικής και ταξικής του θέσης αλλά και λόγω της έμφυλης αναζήτησης του ως το Πάκο Γιούνκε. Η Μικαέλα Δανά έχει αναλάβει τον ρόλο του Ουμπέρτο Γκρίβ, τον συμμαθητή-δυνάστη του εξουσιαστή του Πάκο Γιούνκε, που λόγω της ανώτερης ταξικής του θέσης συμπεριφέρεται όπως θέλει. Ο Πάκο Φαρίνια, ενσαρκώνεται από την Δήμητρα Παπουρτζή, είναι ο συμμαθητής που προσπαθεί να βοηθήσει τον Πάκο Γιούνκε αλλά και αυτός έχει αφομοιώσει τόσο τον βίαιο τρόπο όσο και την ταξική του θέση που τελικά λειτουργεί εντελώς επιθετικά απέναντί του. Τέλος ο καθηγητής, η Φιλιππία Κοντογιαννακοπούλου χτίζει όλο αυτό το περιβάλλον βίας και ανισότητας, αφού ο ίδιος είναι βασικό συστατικό του”.

Παύλος Μαυρίδης

Ποια όμως είναι η πηγή της βίας και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Η βία είναι συνυφασμένη με το ανθρώπινο είδος χρησιμοποιείται ως ένστικτο άμυνας και επιβίωσης . Το βασικό πρόβλημα ξεκινάει όταν αρχίζει να χρησιμοποιείται ως μέσο επιβολής, διαπαιδαγώγησης και εν γένει ως ένα στερεοτυπικό μέσο στις ανθρώπινες σχέσεις . Ίσως ένας τρόπος για να μπορέσει να αντιμετωπιστεί είναι η σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων, προς ένα νέο μοντέλο, όμως, που θα είναι ανοιχτό στην αποδοχή του διαφορετικού, στην αλληλεγγύη, στον ουμανισμό και όχι στην εγωκεντρική και επιθετική αντίληψη που κυριαρχεί στις μέρες μας

Πόσο ο εκφοβισμός έχει εισχωρήσει στις ζωές μας σήμερα;
Δυστυχώς ο εκφοβισμός έχει εισχωρήσει σε πολλά κομμάτια της ζωής μας. Έχει γίνει βασικό στοιχείο επικοινωνίας, έχει ξεπεράσει δηλαδή την έννοια του φόβου και έχει μετεξελιχθεί σε μορφή επικοινωνίας. Αυτό το συναντάμε σε όλες τις μορφές των ανθρώπινων σχέσεων, στο οικογενειακό κομμάτι, στο κομμάτι της δουλειάς, στο φιλικό, στο σεξουαλικό και σε άλλα. Η παθογένεια ξεκινάει από την στιγμή που θεωρείται ο εκφοβισμός στερεοτυπική, ασυναίσθητα βέβαια, σωστή μορφή επικοινωνίας. Αυτό το πρόβλημα πρέπει να προσπαθήσουμε να καταπολεμήσουμε έτσι ώστε να υπάρχει ελπίδα να αλλάξει η κατάσταση.

Παύλος Μαυρίδης

Ο κοινωνικός εκφοβισμός αποτελεί όπλο της εξουσίας και των κυβερνήσεων;
Η εκάστοτε εξουσία και η όποια κυβέρνηση, έχει πάρα πολλά όπλα στην φαρέτρα της για να μπορέσει να ελέγξει τις μάζες των ανθρώπων που μπορεί να διαφωνούν μαζί της, άμεσα ή έμμεσα. Ένα από αυτά όντως θεωρώ ότι είναι ο κοινωνικός εκφοβισμός, ουσιαστικά έχει φτάσει στο σημείο να χρησιμοποιήσει την έννοια του φόβου τα τελευταία χρόνια σε πολλαπλά επίπεδα. Ζούμε δηλαδή σε ένα καθεστώς κρατικής και κοινωνικής τρομοκρατίας που έχει σκοπό να αποκόψει την εν δυνάμει αντίσταση εναντίον της. Έτσι έχουμε μια εξουσία, μια κυβέρνηση η οποία βάζει στο στόχο και εκφοβίζει κοινωνικές ομάδες ή συγκεκριμένα άτομα, μόνο και μόνο για να περάσει ένα μήνυμα ότι η ίδια, η εξουσία, είναι πάνω από όλα.

Ποια η θέση που πρέπει να λαμβάνει το θέατρο;
Το θέατρο, ειδικότερα με όλα αυτά που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, πρέπει να παίρνει θέση για τα πράγματα και να προβάλει ολοένα και πιο προωθητικές τάσεις. Πρέπει να έχει μια, ας το πούμε «εξεγερσιακή» συνιστώσα μέσα του για να μπορέσει να το πετύχει αυτό. Πρέπει να προσπαθεί να βάλει το΄ν σπόρο για να γεννηθεί κάτι «γόνιμα καταστροφικό». Το θέατρο οφείλει να ενοχλεί, να τροποποιεί και να αλλάζει τον κόσμο· ως υποστηρικτής αυτής της άποψης… εμπρός για την εξέλιξη μας.

Συντελεστές

Παίζουν: Μικαέλα Δανά : Ουμπέρτο Γκριβ/Φιλιππία Κοντογιαννακοπούλου : Καθηγητής/Δήμητρα Παπουρτζή: Πάκο Φαρίνια/Κατερίνα Παρισσινού: Πάκο Γιούνκε
Σκηνοθεσία : Λευτέρης Παπακώστας
Διασκευή/δραματουργική επεξεργασία : Λευτέρης Παπακώστας –Κατερίνα Παρισσινού
Σύμβουλος Δραματουργίας : Δρ Κατερίνα Διακουμοπούλου
Σκηνογραφία/ενδυματολογία : Σπύρος Γκέκας
Φωτισμοί: Άννα Σμπώκου
Πρωτότυπη μουσική : Ανθή Γουρουντή
Sound design : Μάριος Τσάγκαρης
Επιμέλεια κίνησης /χορογραφίες : Φιλιππία Κοντογιαννακοπούλου
Φωνητική προετοιμασία, φωνή Διευθυντή: Κλεοπάτρα Παπαχειμώνα
Μουσική επεξεργασία: Γιάννης Ταυλάς
Φωτογραφίες : Παύλος Μαυρίδης