Νίκος Πουρσανίδης: “Φτάνει ένα κομβικό σημείο που πρέπει να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας”

Ο Νίκος Πουρσανίδης τη φετινή θεατρική σεζόν πρωταγωνιστεί στον “Πουπουλένιο” του αγαπημένου συγγραφέα του ελληνικού κοινού Μάρτιν ΜακΝτόνα στην πέμπτη του συνεργασία με τον σκηνοθέτη Νικορέστη Χανιωτάκη.

Η παράσταση θα παρουσιαστεί στο Σύγχρονο Θέατρο από την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024 και τους ρόλους του έργου εκτός από τον Νίκο Πουρσανίδη ερμηνεύουν οι ηθοποιοί (αλφαβητικά): Αργύρης Αγγέλου, Γεράσιμος Σκαφίδας και Αλέκος Συσσοβίτης.

“Ο Πουπουλένιος είναι ένα έργο που το ανακαλύπτεις καθώς το διαβάζεις ή το βλέπεις. Ακόμη κι αν ξέρεις τη βασική ιστορία, δεν ξέρεις με τι βάθος, με τι χιούμορ και με τι ανατροπές θα εξελιχθεί.

Είναι μαγευτικό και γοητευτικό και εξαιρετικά προκλητικό για έναν ηθοποιό να ταξιδεύει μέσα στο έργο προσπαθώντας να αναπαραστήσει την δράση του αλλά και την λυτρωτική επαφή με το κοινό που συμβαίνει στις ιστορίες του Κατούριαν. Όταν λέω αυτές τις ιστορίες πραγματικά μεταφέρομαι στο κόσμο του παραμυθιού, που όσο σκοτεινός ή φωτεινός κι αν είναι κάποιες φορές, είναι μια σωτηρία από την σκληρή πραγματικότητα” αναφέρει για το έργο ο Νίκος Πουρσανίδης.   

Στον «Πουπουλένιο», ο ΜακΝτόνα, συγγραφέας συνδυάζει στοιχεία αστυνομικού θρίλερ και μαύρης κωμωδίας, δημιουργώντας ένα έργο με αμείωτη ένταση που κρατάει το ενδιαφέρον του θεατή ως το τέλος.  Ένας συγγραφέας που ζει σε ένα κράτος με αυταρχικό καθεστώς, ανακρίνεται για το φρικιαστικό περιεχόμενο των διηγημάτων του και τις ομοιότητές τους με μια σειρά από ανεξιχνίαστες παιδοκτονίες που συμβαίνουν στην πόλη. Ο κόσμος της φαντασίας μπλέκεται με τον πραγματικό κόσμο, δημιουργώντας ένα σύμπαν όπου όλα είναι πιθανά και απίθανα.

Και συνεχίζει ξεναγώντας μας στο σκηνοθετικό σύμπαν του Νικορέστη Χανιωτάκη και στις δυναμικές των ηρώων μεταξύ τους “είναι η πέμπτη φορά που συνεργάζομαι με τον Νικορέστη στο θέατρο. Νιώθω ότι μας αρέσει η δουλειά τόσο πολύ, που δε χρειάζεται να το συζητήσουμε και πολύ κάθε φορά. Αυτό συνέβη από την πρώτη φορά και συνεχίζεται μέχρι τώρα. Και ειδικά σε αυτό το έργο με το οποίο επικοινωνούμε πολύ και οι δύο.

Ο Νικορέστης με την καταπληκτική δημιουργική ομάδα του, έχει δημιουργήσει έναν ρεαλιστικό κόσμο, όπου του επιτίθεται η μαγεία, ακολουθώντας την αισθητική του ΜακΝτόνα και την ταχύτητα του έργου. Οι σχέσεις των ηρώων είναι καθοριστικές για το έργο, μιας και ο πυκνός διάλογος είναι ένα δώρο που κάνει ο συγγραφέας στους ηθοποιούς που χαίρονται να παίζουν βαθιά κείμενα από τα οποίο όμως ποτέ δεν λείπει το ζωτικό χιούμορ.

Η σχέση μεταξύ των δύο αδερφών είναι καθοριστική σε μια σκηνή που θα μπορούσε να είναι μονόπρακτο. Η σχέση του συγγραφέα Κατούριαν με τους αστυνομικούς παίζει καθοριστικό ρόλο για το πως θα οδηγηθεί στο τέλος η ιστορία. Μπορούν να επηρεαστούν από την ιστορία του και τις ιστορίες του; Μπορεί ο Υπαστυνόμος Αριέλ να “αλλάξει” και να ευαισθητοποιηθεί; Μένει να το δούμε. Όμως είναι κι άλλος ένας “ρόλος” που έχει μεγάλη σημασία. Είναι οι ίδιες οι ιστορίες του Κατούριαν, που κι αυτές από την πλευρά τους παίζουν τεράστιο ρόλο στην κατανόηση του χαρακτήρα του, την κατανόηση του έργου και την εξέλιξη του”.

Η τέχνη και η βία

Πώς αντιλαμβάνεται ο Νίκος Πουρσανίδης τη σχέση μεταξύ της τέχνης και της βίας όπως παρουσιάζεται στο έργο; 
“Η απεικόνιση της βίας στο θέατρο και στον κινηματογράφο είναι κάτι που απασχολεί πάρα πολύ τον κόσμο μας τα τελευταία χρόνια. Ερωτήσεις ξανά και ξανά σε σκηνοθέτες και σεναριογράφους σαν τον ΜακΝτόνα και τον Ταραντίνο, τον Τοντ Φίλιπς για το Joker. Σίγουρα η τέχνη επηρεάζει την πραγματικότητα. Αλλά πιστεύω πολύ δύσκολα την επηρεάζει προς τη βία. Και αν το κάνει, ποιους επηρεάζει; Ανθρώπους που έτσι κι αλλιώς είναι βίαιοι;

Στον Πουπουλένιο, ο Μίσαλ, επηρεάζεται από τις ιστορίες του Κατούριαν, αλλά λόγω των βασανιστηρίων που έχει περάσει και τις εγκεφαλικές βλάβες που έχει υποστεί, δεν ξεχωρίζει τι είναι καλό και τι είναι κακό. Οπότε στο έργο, υπογραμμίζεται η κυρίαρχη άποψη του ΜακΝτόνα, όπως την εκφράζει και ο Κατούριαν στο έργο, ότι “Το πρωταρχικό καθήκον ενός παραμυθά είναι να διηγηθεί ένα παραμύθι”. Χωρίς να έχει στόχο να περάσει κάποιο μήνυμα. Επίσης, πιστεύω ότι είναι κάπως αφελές να κατηγορείται η τέχνη για προτροπή ας πούμε βίας, όταν στις ιστοσελίδες και στα κοινωνικά δίκτυα, βρίθουν σοκαριστικές φωτογραφίες και βίντεο από τα πεδία πολέμου και από μακάβρια ατυχήματα.

Η τέχνη θέλω να πιστεύω, αν και χρησιμοποιεί τη βία για να “διασκεδάσει” το κοινό, να το  σοκάρει ή να το προβληματίσει, δεν το προτρέπει να πράξει βία. Το αντίθετο”.

Τι συμβολίζει ο Πουπουλένιος;

“Ο Πουπουλένιος  είναι ένα ανάλαφρο παραμυθένιο όνομα το οποίο μας επιστρέφει στην παιδική μας ηλικία. Εκεί που καθορίζεται σε τεράστιο βαθμό ο ψυχισμός μας, που θα ορίσει τη μετέπειτα ζωή μας. Το πως μεγαλώνεις λοιπόν και το τι αγάπη ή τραύματα αποκτάς, είναι η βάση για μια θάλασσα από βαριά νοήματα που προκύπτουν.

Το τραυματικό πείραμα στο οποίο υπόκεινται από τους γονείς τους ο Κατούριαν και ο Μίσαλ κυριαρχεί σε όλη τους τη ζωή. Η κακοποίηση που ζουν όλοι οι ήρωες του έργου στα παιδικά τους χρόνια, τους καθορίζει ως μεγάλους. Και ο καθένας προσπαθεί να το διαχειριστεί. Άλλος με το να γίνει αστυνομικός σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς και άλλος με το να γίνει συγγραφέας και όλο αυτό το σκοτάδι της ψυχής του να το βγάζει πάνω στο χαρτί.

Το έργο εστιάζει στα παιδικά μας τραύματα, ωστόσο μήπως φτάνει ένα κομβικό σημείο στη ζωή μας που πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε και να προχωρήσουμε;

Ο Ν. Πουρσανίδης απαντά: “Τα παιδικά τραύματα, όπως αντίστοιχα η αγάπη και η φροντίδα που δέχεται ένα παιδί, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την μετέπειτα ζωή του. Το πώς τα εκφράζει ο καθένας και τι δρόμο θα διαλέξει δείχνει το τι είδους ύπαρξη είναι ο καθένας. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι ερχόμαστε σ’ αυτή τη ζωή κουβαλώντας ήδη κάποια χαρακτηριστικά. Το θέμα είναι μέσα από σκληρή δουλειά με τον εαυτό μας ως άνθρωποι, παιδιά, ενήλικες, γονείς, επαγγελματίες, όλες αυτές οι πλευρές μας, να μας ωθούν να ζήσουμε μια καλή ζωή. Τι σημαίνει καλή; Για τον καθένα είναι διαφορετική η απάντηση. Όμως, πράγματι, φτάνει ένα κομβικό σημείο, που πρέπει να πάρουμε στα χέρια μας τη ζωή μας. Να έχουμε την ευθύνη των πράξεων μας”.

Και καταλήγει μιλώντας για το πόσο επίκαιρη εξακολουθεί να είναι η ιστορία του “Πουπουλένιου” σήμερα: “Δυστυχώς όσο υπάρχει κακοποίηση και ειδικά απέναντι στα παιδιά τα οποία γίνονται θύματα καθημερινά, αυτό το έργο θα είναι επίκαιρο. Και ξαναγυρίζοντας στο θέμα της βίας, το συγκεκριμένο έργο, ενώ είναι βίαιο, σε προτρέπει, κατά τη δική μου άποψη, να ευαισθητοποιηθείς και να μην πράξεις τη βία στην οποία εκτίθεσαι.

Και φυσικά πέρα από αυτό, το έργο μιλά και για την ελευθερία του λόγου. Αν ο Κατούριαν δε βρισκόταν σε ολοκληρωτικό καθεστώς, η ιστορία δε θα εξελισσόταν έτσι. Ειδικά ένας καλλιτέχνης ασφυκτιά σε μια δικτατορία. Είναι πολύ επίκαιρο να δούμε μια τέτοια διανοητική πάλη, σε μια εποχή που η λογοκρισία της δημοκρατίας έχει σάρκα και οστά”.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη
Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Σκηνικά: Μαρία Φιλίππου
Κοστούμια: Ιωάννα Καλαβρού
Μουσική: Γιάννης Μαθές
Κίνηση: Φαίδρα Νταϊόγλου
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
ΠΑΙΖΟΥΝ (αλφαβητικά): Αργύρης Αγγέλου,  Νίκος Πουρσανίδης, Γεράσιμος Σκαφίδας, Αλέκος Συσσοβίτης