Ε. Δημοπούλου- Ε. Ευθυμίου: “Οι άνθρωποι με αναπηρίες δεν είναι ούτε ανέραστοι, ούτε υπερ-σεξουαλικοί. Είναι αποκλεισμένοι”

Τι είναι ο έρωτας; Πώς τον βιώνουμε; Έχουμε όλοι πρόσβαση σε αυτόν; Το Μυστήριο 127 Ερωτευμένα Άλογα είναι ένα έργο για τον έρωτα, αυτή την «αναπηρία» που εξουσιάζει, τορπιλίζει, δυναμιτίζει, τρελαίνει, φλέγει.

Μια παράσταση – ύμνος στην πηγαία ζωτικότητα, τη γενετήσια ορμή, σε όλες τις αισθήσεις που έχουν περιχαρακωθεί από μια αυστηρά ορθολογιστική αντίληψη της ζωής. Ένα έργο που προέκυψε από την ανάγκη των μελών της ομάδας να μοιραστούν ανοιχτά προσωπικές ιστορίες και να εξερευνήσουν οικουμενικές πτυχές της ανθρώπινης ιδιαιτερότητας. Μια δημιουργία που ξεπερνά τους κοινωνικούς φραγμούς και παραμερίζει εμπόδια για να μιλήσει για το ά-λογο, το ένστικτο, το απαγορευμένο, τη φαντασία, την ψυχή που τελικά επιμένει στην αναζήτηση του ολοκληρωτικού και αμφίδρομου έρωτα.

Τα “Ερωτευμένα Άλογα” είναι από τις παραστάσεις που σου δημιουργούν την αίσθηση πως μόλις βίωσες κάτι μοναδικό και την “ψευδαίσθηση” πως ίσως τελικά ο κόσμος είναι λίγο πιο όμορφος από αυτό που πίστευες.

Η ομάδα «Εν Δυνάμει» είναι μια ομάδα νέων καλλιτεχνών με και χωρίς αναπηρία που ιδρύθηκε από την Ελένη Δημοπούλου και τη Μαρία Ιωαννίδου το 2008 στη Θεσσαλονίκη, με σκοπό να στηρίξει και να διευκολύνει τα μέλη της να ενταχθούν ισότιμα στο κοινωνικό σύνολο. Οι δράσεις της υπερταλαντούχας αυτής ομάδας αναπτύσσονται όχι με βάση τη διαφορετικότητα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις εσωτερικές και εξωτερικές ανάγκες καθώς και τις προδιαθέσεις, κλίσεις και τα ενδιαφέροντα όλων ανεξαίρετα των μελών της ομάδας.

Στην παράσταση αυτή, τα μέλη της ομάδας μοιράζονται ανοιχτά προσωπικές τους ιστορίες αναφορικά με το αιώνια φλέγον ζήτημα του έρωτα, προκειμένου να ερευνήσουν οικουμενικές πτυχές της ανθρώπινης ιδιαιτερότητας. Το κείμενό της συντίθεται από επεξεργασμένα αποσπάσματα συνεντεύξεων και πρωτότυπα κείμενα των μελών της ομάδας (τα έχει επεξεργαστεί δραματουργικά η Σοφία Ευτυχιάδου) που αναρωτιούνται φωναχτά για το τι είναι ο έρωτας και πώς τον βιώνουμε. Βροντοφωνάζουν το ίδιο το δικαίωμά τους να ερωτεύονται.

Αυτό το περίεργο πράγμα που το αποκαλούμε έρωτα…

Η σκηνοθέτιδα Ελένη Ευθυμίου στήνει μία συγκινητική παράσταση-ύμνο στην πηγαία ζωτικότητα και στη γενετήσια ορμή σπάζοντας όλα τα ταμπού και όλους τους κοινωνικούς φραγμούς. Δε διστάζει να θίξει ακόμη και τα πιο ευαίσθητα θέματα της κοινωνίας μας, αυτά για τα οποία όλοι σιωπούν, ακόμη και ο στενός πυρήνας της οικογένειας, ενώ παράλληλα φωτίζει τις αναπηρίες ολόκληρου του “φυσιολογικού” κόσμου.

Εμείς μιλήσαμε με την Ελένη Ευθυμίου και την Ελένη Δημοπούλου με αφορμή την επιστροφή της παράστασης αυτής στη θεατρική σκηνή.

Ανοιχτά προσωπικές ιστορίες, έρευνες συνθέτουν το έργο αυτό. Πώς δημιουργήθηκε αυτή η θεατρική παράσταση και γιατί επιστρέφετε με την παράσταση “Ερωτευμένα Άλογα”;
Ελένη Ευθυμίου: Η παράσταση Ερωτευμένα Άλογα είναι η τρίτη σε σειρά παράσταση που κάνουμε μαζί με την ομάδα Εν Δυνάμει. Η δημιουργία της βρίσκει όλα τα μέλη της ομάδας δυνατότερα και ωριμότερα καλλιτεχνικά, πιο εξοικειωμένα με την εμπειρία της έρευνας και της συνδημουργίας.

Έχοντας ήδη αναπτύξει μία κοινή γλώσσα καλλιτεχνικής επικοινωνίας, βρισκόμαστε στις πρόβες και ανοίγουμε συζητήσεις, μεγάλες συζητήσεις, ξεκινάμε μεταξύ μας συνεντεύξεις, κάνουμε αυτοσχεδιασμούς, ασκήσεις δημιουργικής γραφής, έρευνα σε βιβλιογραφία και ντοκυμαντέρ και οργανώνουμε ερωτηματολόγια που κάνουμε σε δομές φιλοξενείας ανάπηρων ανθρώπων, γηροκομεία καθώς και σε φίλους, γνωστούς και συγγενείς. Διερωτώμαστε τι είναι αυτό το περίεργο πράγμα που το αποκαλούμε έρωτα και γιατί είναι πια τόσο δύσκολο να το διαχειριστούμε είτε είμαστε τυπικοί είτε με αναπηρία.

Οι άνθρωποι με αναπηρίες (νοητικές) δεν είναι ούτε ανέραστοι, ούτε υπερ-σεξουαλικοί όπως ήθελαν να πιστεύουν τις προηγούμενες δεκαετίες, είναι απλώς άνθρωποι που στην πλειοψηφία τους δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφορία, καθώς εμείς σαν κοινωνία τους έχουμε αποκλεισμένους.

Η παράσταση όπως καταλαβαίνετε μιλάει για πράγματα που δεν έχει καταφέρει ακόμα να διαχειριστεί η ελληνική κοινωνία, κάτι που την καθιστά σπάνια σε επίπεδο τόλμης και ευθύτητας. Χτυπάμε την πόρτα σε ένα θέμα ταμπού. Επιστρέφουμε λοιπόν με την παράσταση και θα επιστρέφουμε όσο αυτή είναι επίκαιρη και όσο είναι αναγκαία να υπάρχει. Ειλικρινά μακάρι σύντομα να γίνουμε ντεμοντέ, ο διάλογος πάνω στα ζητήματα του έρωτα να έχει προχωρήσει.

Μιλήστε μας για τη διαδικασία της συνεργασίας της ομάδας νέων καλλιτεχνών με ή χωρίς αναπηρία.
Ελένη Δημοπούλου: Η ομάδα «Εν δυνάμει», είναι μία κολεκτίβα νέων καλλιτεχνών με και χωρίς αναπηρία, που ιδρύθηκε από εμένα και τη Μαρία Ιωαννίδου το 2008 στη Θεσσαλονίκη. Σκοπός της ομάδας είναι να εμπνεύσει και να εμπνευστεί, να ενθαρρύνει και να εφοδιάσει τα μέλη της, ώστε να ενταχθούν ισότιμα στο κοινωνικό σύνολο μέσα από την Τέχνη.

Όλες οι θεατρικές παραστάσεις και οι άλλες καλλιτεχνικές δράσεις της ομάδας εστιάζουν και φωτίζουν τις δυνατότητες των μελών της – με και χωρίς αναπηρία – και την ανάγκη τους για έκφραση και δημιουργία. Δίνεται το βήμα σε δημιουργικούς ανθρώπους, υποστηρίζεται η ανοικτή πρόσβαση στην τέχνη. Τα θέματα για τις παραστάσεις μας αντλούνται από τις προσωπικές ανησυχίες, ερωτήματα, βιώματα, όνειρα και προσδοκίες των μελών του Εν δυνάμει. Μαζί ερευνούμε τα θέματα που μας απασχολούν και δημιουργούμε το υλικό των καλλιτεχνικών έργων μας.

Επιδιώκουμε τα μέλη της ομάδας να μπορούν να εισάγουν, να τονίσουν, να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν την πεποίθηση ότι η κοινωνία στην οποία ζούμε, δεν είναι η αναπαράσταση ενός δεδομένου κόσμου από ένα δεδομένο μυαλό, αλλά η συγκρότηση ενός κόσμου και ένα αποτέλεσμα αμοιβαίας αλληλεπίδρασης με βάση τις αξίες και τις αρετές της ισότητας, της αποδοχής, της ένταξης. Είναι στη δική μας ευθύνη και ευχέρεια να δημιουργήσουμε τον κόσμο και να τον εξελίξουμε.

Θέλουμε μέσα από την Τέχνη να πλησιάσουμε τα θέματα που μας καίνε και μας δυσκολεύουν, για να εξερευνήσουμε και να ανακαλύψουμε νέους δρόμους και τρόπους να σκεφτόμαστε και να ζούμε, τόσο για τους εαυτούς μας όσο και για το κοινό. Αν δεσμευτούμε να εργαστούμε όλοι μαζί για τον κόσμο που ονειρευόμαστε, φέρνοντας στο φως με αλήθεια και αποδοχή όλα όσα μας απασχολούν, μπορούμε να καταρρίψουμε οτιδήποτε στερεότυπο και δυσλειτουργικό.

Δε θα ξεχάσω τη φράση “Είμαστε ένα λιβάδι από απότιστα λουλούδια” που ακούγεται στην παράσταση. Εσείς πώς το ερμηνεύετε; Γιατί σαν φράση αφορά όλους μας, ανάπηρους και μή…
Ελένη Ευθυμίου: Καθώς βρισκόμαστε στις πρόβες και την αναζήτηση των “απαντήσεων” μας, αναδύονται οι παθογένειες της (ελληνικής) ανθρώπινης κοινωνίας. Οι άνθρωποι με αναπηρίες (νοητικές) δεν είναι ούτε ανέραστοι, ούτε υπερ-σεξουαλικοί όπως ήθελαν να πιστεύουν τις προηγούμενες δεκαετίες, είναι απλώς άνθρωποι που στην πλειοψηφία τους δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφορία καθώς εμείς σαν κοινωνία τους έχουμε αποκλεισμένους.

Είναι κατά κάποιο τρόπο κακοποιημένοι από την κοινωνία, καθώς τους στερείται η πρόσβαση και άρα η δυνατότητα σε κάτι τόσο βασικό και ζωογόνο: στον έρωτα, το σεξ, την ικανοποίηση. Η αντανάκλαση αυτής της “στέρησης” δεν είναι άλλος παρά είμαστε “εμείς”, η κοινωνία των τυπικών που έχουμε μετατρέψει τον έρωτα σε κάτι δύσκολο, σύνθετο, δυσεπίλυτο, ενοχικό, πρόστυχο και στενό.

Ο έρωτας έχει “στενέψει” και μεταφράζεται είτε ως διείσδυση (σαν να μην υπάρχουν άλλοι τρόποι διέγερσης), είτε ως τσόντα (σαν να μην υπάρχουν άλλο τρόποι επαφής), είτε ως παιχνίδι εξουσίας, είτε, είτε… Το αποτέλεσμα είναι να είμαστε όλοι μας στο βάθος στερημένοι από την ουσιαστική επαφή και από την απενοχοποίηση της χαράς που μπορεί να προσφέρει το κορμί αλλά και η ψυχή.

Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ατόμων με αναπηρία και ταμπού

Τι συμβαίνει με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση σε άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα; Στο εξωτερικό τα πράγματα διαφέρουν;
Ελένη Δημοπούλου: Δεν είμαι η πιο κατάλληλη να απαντήσω σε αυτό το θέμα, αλλά γνωρίζω πως σε άλλες χώρες το θέμα της σεξουαλικής εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί ως ένα θέμα ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής των ανάπηρων ατόμων. Κάτι που δυστυχώς δεν έχει ξεκινήσει ακόμα στη χώρα μας.

Σε μας πιστεύω πως τα θέματα του έρωτα και του σεξ είναι ακόμα ταμπού, όχι μόνο στον κόσμο της αναπηρίας, αλλά γενικά. Και άρχισαν να απασχολούν και εμένα την ίδια ως μητέρα μιας γυναίκας με σύνδρομο Down, της Λωξάνδρας.

Αυτό που μπορούμε και θα θέλαμε να περιγράψουμε είναι το πώς διαχειριστήκαμε το θέμα της σεξουαλικότητας στα μέλη της ομάδας μας με αφορμή στην παράσταση Ερωτευμένα Άλογα. Είναι πολύ δύσκολο να μπούμε εμείς στη θέση των ανθρώπων με αναπηρία, στο πώς βιώνουν τον έρωτα και το σεξ, γι αυτό και η παράσταση προέκυψε στην πορεία της ομάδας, όταν όλα τα μέλη της είχαν ενηλικιωθεί.. Συνομιλώντας και συνδημιουργώντας λοιπόν, με την Ελένη Ευθυμίου και με ολόκληρη την ομάδα, αγγίξαμε αυτό το καθολικό θέμα, την προσβασιμότητα στον έρωτα και τα ακραία-κορυφαία συναισθήματα που ο έρωτας κουβαλά μαζί του, σε κάθε άνθρωπο, σε κάθε ον. Ούτως η άλλως ο έρωτας είναι ένα οικουμενικό θέμα που αφορά όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως από αν είναι ανάπηροι ή όχι.

Όπως μας λέει η Θεανώ, “ο κόσμος δεν μπορεί να ερωτευτεί έναν ανάπηρο. Όχι, μπορεί. Αρκεί να τον αποδεχθεί”. Αυτή είναι η λειτουργία της ομάδας, λειτουργούμε όλοι και όλες πλήρως αποδεχόμενοι τους άλλους και απόλυτα αποδεκτοί από εκείνους. Και έτσι είναι, στα ερωτευμένα άλογα ζητάμε από τους θεατές να μην τραβήξουν το βλέμμα τους από το ανάπηρο σώμα, αλλά να το κοιτάξουν, και να το δουν ως ένα σώμα που έχει δικαίωμα να είναι γυμνό, ερωτικό, ποθητό.

Γιατί τόσα ταμπού στην αναπηρία και στον έρωτα; Πώς αυτά μπορούν να ξεπεραστούν;
Ελένη Ευθυμίου: Η αναπηρία όπως είπα παραπάνω από μόνη της δεν έχει ταμπού. Η κοινωνία μας έχει και τους τα ΄χει φορέσει. Σχετικά με το πώς μπορούν να ξεπεραστούν, δεν είμαι ειδική, αλλά δε χρειάζεται και πολλή σκέψη: έμπρακτη ένταξη των ανάπηρων στον κοινωνικό ιστό, στις δουλειές, στις χαρές και τις γιορτές και στον σχεδιασμό των κτηρίων, των δομών και των σχολείων. Να μπορούν να έχουν κοινωνική ζωή αληθινή κι όλα τα άλλα θα τα βρουν μονάχοι τους παρέα μας.

Στις πιο δύσκολες περιπτώσεις να παρέχεται από το κράτος και το Υπουργείο Υγείας η πρόσβαση σε σεξουαλικούς βοηθούς -για εκπαιδευτικούς και θεραπευτικούς λόγους- αλλά μόνο σαν στάδιο και όχι σαν μόνιμη λύση (κάτι που γίνεται ήδη σε χώρες του εξωτερικού). Τώρα όσον αφορά σε εμάς τους τυπικούς να ενταχθεί άμεσα στην ύλη του Υπουργείου Παιδείας το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής. Να μάθουμε επιτέλους την έννοια της συναίνεσης, τις λειτουργίες του σώματος και να σταματήσουμε να παραπληροφορούμεστε από την τηλεόραση και την “κοινωνία της κλειδαρότρυπας”.

Όλα αυτά που λέω ξέρω ότι είναι ουτοπικά, τουλάχιστον για το άμεσο παρόν, οπότε θα συνεχίσουμε να παίζουμε την παράσταση Ερωτευμένα Άλογα για να ανοίγει διαρκώς διάλογος πάνω σε αυτά τα ζητήματα, να καλή ώρα όπως σε αυτή τη συνέντευξη.

Ποιος ο στόχος της ομάδας Εν δυνάμει και πώς ατενίζει το μέλλον;
Ελένη Δημοπούλου: Μετά από 15 χρόνια λειτουργίας, το Εν δυνάμει είναι πια μια ώριμη ομάδα, η ανάγκη για καλλιτεχνική δημιουργία και έκφραση είναι πολύ μεγάλη και προέρχεται από τα μέλη της ομάδας συνεχώς.

Το Εν δυνάμει βρίσκεται σε μόνιμη συνεργασία με καταξιωμένους επαγγελματίες καλλιτέχνες και σημαντικούς φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνεργαζόμαστε συνεχώς, σε νέα και παλαιότερα projects, με αναγνωρισμένους φορείς της τέχνης που πρωτοπορούν και προάγουν το σύγχρονο πολιτισμό, αξιώνοντας μία θέση δίπλα στα πιο πρωτοποριακά καλλιτεχνικά συμβάντα της ελληνικής καλλιτεχνικής δραστηριότητας.

Η ομάδα καλείται πια να εργαστεί σε επαγγελματικό πλαίσιο, με τις ανάγκες μας να έχουν αυξηθεί σχετικά με το πού και πώς θα αναπτύξουμε τη δραστηριότητά μας. Η αγωνία μας δεν είναι καλλιτεχνική, δεν έχει να κάνει με το έμψυχο περιβάλλον, είναι πρακτική. Χρειαζόμαστε να βρεθεί ένας στέρεος απλός δυναμικός χώρος, μια καλλιτεχνική εστία, όπου θα μπορούμε να κάνουμε δοκιμές, να προετοιμαζόμαστε, να στεγάζουμε την καλλιτεχνική μας δημιουργία, χωρίς να ανησυχούμε για τις μετακινήσεις, την προσβασιμότητα, τη μεταφορά των σκηνικών μας, αλλά και το κόστος. Η απόκτηση ενός τέτοιου χώρου από την ομάδα είναι μη βιώσιμη, τουλάχιστον τη συγκεκριμένη περίοδο.

Με απλά λόγια, η λειτουργική επάρκεια του Εν δυναμει, η εξασφάλιση του χώρου και των πόρων που θα στηρίξουν τα έργα της ομάδας στο μέλλον, είναι αυτή τη δεδομένη στιγμή αυτό,που επιδιώκουμε. Πιστεύω πως μετά από 15 χρόνια σταθερής λειτουργίας έχει έρθει η ώρα να αποτιμήσει η πολιτεία το έργο της ομάδας και να προστατέψει την ομαλή λειτουργία της.

Συντελεστές

• Σύλληψη – Καλλιτεχνική διεύθυνση: Ελένη Δημοπούλου
• Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου
• Έρευνα – Συγγραφή κειμένου: Ελένη Ευθυμίου & Ομάδα «Εν Δυνάμει»
• Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Ευτυχιάδου
• Επί σκηνής: Κλειώ Αντωνοπούλου, Γιάννος Γαβαλάς, Μαρία Δαχλύθρα, Αγάπη Θεοδωρίδου-Κουνινή, Άννα Καλίντσεβα, Θεανώ Κόντα, Μαργαρίτα Καιναδά, Βαγγέλης Κοσμίδης, Ηλίας Κουγιουμτζής, Γιώτα Κουϊτζόγλου, Νίκος Κυπαρίσσης, Σοφία Κύρινα, Άγγελος Κωνσταντίνου, Λωξάνδρα Λούκας, Δημήτρης Λύρας, Πάνος Ματζίρης, Θεοχάρης Μπαϊρακταρίδης, Γιώργος-Ζήσης Μπιλιώνης, Σοφία Μπλέτσου, Θάνος Νανάσης, Μιχάλης Ντολόπουλος, Θεανώ Παπαβασιλείου, Βασίλης Πέτρου, Χάρις Σερδάρη, Χρήστος Σιούμης, Παναγιώτης Τσουρουπίδης, Μαρία-Ταρσή Χελά, Αλέξανδρος Χάτσιος
• Στο πιάνο ο Γιώργος Χωλόπουλος

Info

• Ημέρα παράστασης: Πέμπτη 1 Ιουνίου
• Ώρα: 21:15
• Διάρκεια: 110 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
• Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος 10€, ατέλειες (φοιτητές, παιδιά και νέοι 6 εως 18 ετών, 65 άνω άνεργοι, ΑμΕΑ και οι συνοδοί τους) 5€
• Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις