Ο Τάσος Πυργιέρης μάς συστήνει την queer αισθητική του Τσαρλς Λάντλαμ

Η ανατρεπτική κωμωδία «Αίμα στη Σκηνή» του Αμερικανού συγγραφέα και ηθοποιού Τσαρλς Λάντλαμ, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία Τάσου Πυργιέρη, με ένα θίασο εξαιρετικών ηθοποιών που αποτελείται από τους Θάνο Λέκκα, Αλέξανδρο Βάρθη, Ρένα Κυπριώτη, Χρήστο Σταθούση, Φοίβο Μαρκιανό, Μαριλένα Μόσχου, Μάκη Νάνο.

H κωμωδία του Τσαρλς Λάντλαμ «Stage Blood» (στην κυριολεξία σημαίνει το ψεύτικο «αίμα» που χρησιμοποιείται στα θέατρα και στον κινηματογράφο) αφορά τη ζωή στο θέατρο ενός οικογενειακού θιάσου τρίτης κατηγορίας που βρίσκεται σε μία κάποια αμερικανική πόλη (Mudville, Λασπούπολη) και πρόκειται να παρουσιάσει «Άμλετ». Μόνο που για την δεδομένη παράσταση ο θίασος δεν έχει Οφηλία (η ηθοποιός που την ερμήνευε τα βρόντηξε κι έφυγε). Ευτυχώς, μία γηγενής της Λασπούπολης, η Έλφι Φέι ξέρει τον ρόλο της.

“Αίμα στη Σκηνή” του Τσαρλς Λάντλαμ

Επικεφαλής του θιάσου είναι ο Κάρλτον Στόουν ο πρεσβύτερος, κάποτε ένας σπουδαίος Άμλετ, περασμένης ηλικίας και πλέον εντελώς παραιτημένος. Τον Άμλετ παίζει πια ο γιος του, Κάρλτον Στόουν ο νεώτερος, που αν και διάδοχος της θεατρικής επιχείρησης, θα παραγκωνιστεί από την μητέρα του, Χέλγκα Βέιν, και τον εραστή της, ηθοποιό του θιάσου, Έντμουντ Ντάντρερυ. Oι αναφορές στην πλοκή του «Αμλετ» είναι σαφείς καθόλη την εξέλιξη του έργου.

Βασικό ρόλο για την «επιτυχία» των παραστάσεων έχει ο Τζένκινς, ο διευθυντής σκηνής, ο οποίος κόλλησε το μικρόβιο του θεάτρου (αλλιώς, τρέχει στις φλέβες του stage blood) και θέλει να παρουσιάσει τα «Ορυκτά καύσιμα», ένα avant-garde θεατρικό έργο που έγραψε ο ίδιος.

O Τάσος Πυργιέρης είναι ο πιο κατάλληλος άνθρωπος για να μας μιλήσει για το “Αίμα στη Σκηνή” του Λάντλαμ, ενός συγγραφέα που γνωρίζουμε πολύ λίγα για αυτόν στη χώρα μας.

“Η ομάδα του Λάντλαμ αμφισβήτησε και ανέτρεψε τις συμβατικές ιδέες για το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την ταυτότητα και έτσι συνέβαλε στη μεγαλύτερη ορατότητα και αποδοχή” Τάσος Πυργιέρης

“Όταν διαβάσαμε αυτό το έργο με τους συνεργάτες μου, αποφασίσαμε αμέσως ότι θα είναι η επόμενη επιλογή μας για παράσταση. Είναι ένα θεατρικό έργο, που αφορά όλους εμάς τους ανθρώπους του θεάτρου κι αυτό από μόνο του ήταν ελκυστικό για μένα. Επίσης είναι μια μαύρη, καλογραμμένη κωμωδία και το έχω πει επανειλημμένως πως επιθυμώ να προσφέρω στους θεατές ευφρόσυνες και λαμπερές παραστάσεις. Πιστεύω πως με αυτή την παράσταση θα διακτινιστούν σε ένα άλλο σύμπαν, στο μοναδικό θεατρικό σύμπαν του Τσαρλς Λάντλαμ.”

Πώς θα περιγράφατε αυτόν τον παράξενο τύπο, τον Τσαρλς Λάντλαμ;
“Θεωρώ τον Τσαρλς Λάντλαμ έναν πολύ ευφυή άνθρωπο με μια ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία και πρωτοπόρο για την εποχή του. Για να καταλάβετε την προσωπικότητα του, στη σχολή που φοίτησε, οι δάσκαλοί του τον προέτρεψαν να παρατήσει την υποκριτική και να ασχοληθεί μόνο με τη σκηνοθεσία και το γράψιμο. Όμως εκείνος δεν τους άκουσε και αποφάσισε να είναι ο πρωταγωνιστής στα έργα, που έγραφε και σκηνοθετούσε και μάλιστα παίζοντας συνήθως, πάνω από έναν ρόλο και πολύ συχνά και γυναικείους ρόλους.

Ήθελε να διακωμωδεί τα πάντα για αυτό ασχολήθηκε με πολλα είδη: από τα γοτθικά μυθιστορήματα (σ’ αυτά βασίστηκε η μεγάλη επιτυχία του «H κατάρα  της Ίρμας Βεπ», όπου δύο ηθοποιοί παίζουν επτά ρόλους) μέχρι τα φιλμ νουάρ και την pulp μυθοπλασία, τα γαλλικά «καλοφτιαγμένα» έργα του 19ου αι. έως την όπερα. Σήμερα αν ζούσε, οι περισσότερες από τις παραστάσεις του θα κατατάσσονταν στο queer θέατρο. Ήταν ένας άνθρωπος πολύ μπροστά από την εποχή του, που δεν τον φόβιζε τίποτα, δήλωσε πολύ νωρίς ότι είναι ομοφυλόφιλος και μαζί με τον συντροφό του ίδρυσε την Ridiculous Theatrical Company. Στη σημερινή εποχή ίσως όλα αυτά να μας φαίνονται κανονικά, αλλά πρέπει να σκεφτούμε σε ποια εποχή έζησε και δημιούργησε.”

Πώς “πατάει” στον σαιξπηρικό Άμλετ;
“Tον Λάντλαμ τον ενδιαφέρει να σατιρίσει εν είδει inside joke τα ήθη ενός θιάσου, εκκινώντας από αδυναμίες του χαρακτήρα τους και επεκτείνοντας τον στόχο του σε ένα πλήθος θεμάτων που απασχολούν την καθημερινότητα και την τέχνη τους: σχολές υποκριτικές, θεατρολογικές θεωρίες, απόψεις και κλισέ των καλλιτεχνών, δεισιδαιμονίες, ανοησίες, αγωνίες και πρακτικά προβλήματα της παραγωγής και του βιοπορισμού τους.

“Θέλω να πιστεύω πως αν υπάρχει άλλη ζωή, ο Λάντλαμ μας παρακολουθεί Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Σύγχρονο Θέατρο, διασκεδάζει και γελάει μαζί μας…”Τάσος Πυργιέρης

Ειδικά στο «Αίμα στη σκηνή», ο Λάντλαμ πατάει στο σαιξπηρικό αριστούργημα, του οποίου αποσπάσματα «ερμηνεύουν» κάθε τόσο οι πρωταγωνιστές και πειράζει τη σχέση προσώπων /ρόλων ώστε η νοερή αντιπαράθεση της υπόθεσης  του «Άμλετ» με το ανέβασμα της παράστασης από ένα σημερινό θίασο της συμφορά, να είναι διαρκής – από κει προκύπτει το κωμικόν του πράγματος, από την διαρκή σύγκρουση του σπουδαίου παλιού υλικού με τους ασήμαντους σημερινούς θεατρίνους.”

Ποιες ήταν οι προκλήσεις στο ανέβασμα του έργου;
“Είναι δύσκολο να αγγίζεις κείμενα που τα έχουν γράψει τέτοιες προσωπικότητες. Δεν ξέρεις αν μπορέσεις να αποδώσεις το μεγαλοφυές της σκέψης τους και να αποδώσεις όπως αυτοί είχαν φανταστεί τους ήρωες τους. Αποφασίζεις όμως να το τολμήσεις και να βάλεις κι εσύ λίγο από την τρέλα σου μέσα σε όλο αυτό. Υπήρχαν πολλές προκλήσεις σε αυτό το ανέβασμα, πρώτα από όλα πως να διαχειριστείς το σπουδαίο κείμενο του Σαίξπηρ, τον Άμλετ, πως να καταφέρεις να κάνεις τους θεατές κοινωνούς της ζωής ενός θιάσου και να αντιληφθούν το χιούμορ με το οποίο οι ηθοποιοί αντιμετωπίζουν την καθημερινότητα τους.

Οι ηθοποιοί στον δικό μας θίασο υπήρξαν αρωγοί σε αυτή την πρόκληση και νομίζω όλοι μαζί ανταπεξήλθαμε σε αυτό το στοίχημα. Θέλω να πιστεύω πως αν υπάρχει άλλη ζωή, ο Λάντλαμ μας παρακολουθεί Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Σύγχρονο Θέατρο διασκεδάζει και γελάει μαζί μας.”

Τι είναι η Ridiculous Theatrical Company και πόσο επίκαιρα είναι τα μηνύματά της στο θεατρικό κοινό;
Η Ridiculous Theatrical Company (RTC) ιδρύθηκε το 1967 από τον συγγραφέα, ηθοποιό και σκηνοθέτη Τσάρλς Λάντλαμ. Για τα επόμενα 20 χρόνια η ομάδα συνδέθηκε με τα αιτήματα των νεανικών κινημάτων και της νεοϋορκέζικης αντι-κουλτούρας της εποχής. Η RTC συχνά αντιμετώπιζε σοβαρά θέματα με χιούμορ, αμφισβητώντας τις παραδοσιακές θεατρικές νόρμες και συμβάσεις. Οι παραστάσεις τους διακρίνονταν για την queer αισθητική τους, που έδινε έμφαση στη φαντασία και την υπερβολή.

Τα έργα της RTC συχνά περιείχαν έντονη κοινωνική και πολιτική κριτική, αντιμετωπίζοντας ζητήματα όπως οι ρόλοι των φύλων, η σεξουαλικότητα και η δύναμη της εξουσίας. Το χιούμορ και η γελοιότητα χρησιμοποιούνταν ως εργαλεία για να ασκήσουν κριτική και να προβληματίσουν το κοινό για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας του. Με το να ξεπερνά τα όρια και να αγκαλιάζει το camp style , η ομάδα του Λάντλαμ αμφισβήτησε και ανέτρεψε τις συμβατικές ιδέες για το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την ταυτότητα και συνέβαλε στην μεγαλύτερη ορατότητα και αποδοχή.

Η καινοτόμος και πρωτοποριακή προσέγγιση της RTC έχει αφήσει διαχρονικό αποτύπωμα στο σύγχρονο θέατρο. Τα μηνύματα που θέλησε να περάσει η RTC, όπως η ρευστότητα των φύλων, η κριτική και η αμφισβήτηση των κοινωνικών νόρμων, η αποδοχή των ταυτοτήτων της LGBTQ+ και η χρήση της σάτιρας ως μορφή κριτικής παραμένουν επίκαιρα και επιδραστικά στον σύγχρονο πολιτισμό και το θέατρο.

Οι Συντελεστές
Μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη
Σκηνοθεσία: Τάσος Πυργιέρης
Σκηνικά/Κοστούμια: Ελίνα Δράκου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Μουσική Σύνθεση: Φοίβος Μαρκιανός
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Σοφία Καστρησίου, Μάκης Νάνος
Επιμέλεια ήχων: Νίκος Τσαούσης
Φροντιστήριο: Βασιλική Τσιλιγκρού
Κατασκευή Σκηνικού: Χρήστος Χαμζαλάρης
Ζωγράφος Σκηνικού: Σοφία Παπαδοπούλου
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Λέπουρης
Διεύθυνση Φωτογραφίας/Trailer: Γιώργος Δασκαλόπουλος
Make up: Σοφία Καραθανάση
Κομμώσεις: Ξένια Μουτέν
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Social media: Social Wave Ath
Νομικός Σύμβουλος: Δημήτρης Καλοχαιρέτης
Παραγωγή: Boiling Point

Οι Θεατρίνοι:
Θάνος Λέκκας: Κάρλτον Στόουν ο πρεσβύτερος, ο θιασάρχης / Το
Φάντασμα / Γκίλμπερτ Φέι
Αλέξανδρος Βάρθης: Τζένκινς, Διευθυντής Σκηνής
Ρένα Κυπριώτη: Χέλγκα Βέιν, σύζυγος του Κάρλτον Στόουν
Χρήστος Σταθούσης: Κάρλτον Στόουν ο νεώτερος, φέρελπις ηθοποιός

Φοίβος Μαρκιανός: Έντμουντ Ντάντρερυ, ζεν κομίκ, μουσικός επί σκηνής
Μαριλένα Μόσχου: Έλφι Φέι, μια θεατρόπληκτη επαρχιωτοπούλα
Μάκης Νάνος: Ένας αθόρυβος Οδηγός Σκηνής

Info: www.sychronotheatro.gr