Οδυσσέας Ιωάννου – Γιώργος Ανδρέου αποτίνουν φόρο τιμής στις Μαρίκες του ελληνικού τραγουδιού

«Μαρίκα με είπανε – Μαρίκα με βγάλανε»: Ο Γιώργος Ανδρέου και ο Οδυσσέας Ιωάννου δημιουργούν ένα μουσικό όσο και θεατρικό έργο αφιερωμένο στις γυναίκες του Λαϊκού Τραγουδιού, το οποίο θα παρουσιαστεί σε πανελλήνια πρώτη Μονή Λαζαριστών- Σκηνή «Σωκράτης Καραντινός», σε σκηνοθεσία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ, Αστέριου Πελτέκη.

Μαρίκα είναι η Παπαγκίκα, Μαρίκα είναι η Νίνου, για το έργο όμως Μαρίκα είναι κάθε λαϊκή τραγουδίστρια του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα.

Το έργο και η παράσταση είναι ένας φόρος τιμής στις αρχετυπικές γυναικείες μορφές που επηρέασαν το Ελληνικό Λαϊκό και Ρεμπέτικο τραγούδι του περασμένου αιώνα. Οι γυναίκες του Τραγουδιού μας, ηρωίδες της σκηνής και της ζωής, με την τέχνη τους και την πίστη τους στο θαύμα, υψώθηκαν σε θαυμαστά πρόσωπα του Ελληνικού Πολιτισμού. Οι φωνές τους έχουν συντροφέψει και σημαδέψει την ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού. Τα τραγούδια που ερμήνευσαν αλλά και οι ζωές που έζησαν, αποτελούν πολύτιμη μαρτυρία και πνευματική παρακαταθήκη.

Γιώργος Ανδρέου: Όλες οι σπουδαίες γυναίκες ερμηνεύτριες υπήρξαν “Μαρίκες”

Ο Γιώργος Ανδρέου αναφέρει στο NEWS 24/7 για το πώς δημιουργήθηκε το έργο αυτό: “Πολύ καιρό (πολλά χρόνια) με απασχόλησε η ιδέα ενός μουσικοθεατρικού έργου με θέμα τις γυναίκες ερμηνεύτριες του Λαϊκού Τραγουδιού του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα. Επειδή πιστεύω πως η καλλιτεχνική και κοινωνική συμβολή τους στη διαμόρφωση του Νεοελληνικού Πολιτισμού υπήρξε καθοριστικής σημασίας”.

Και συνεχίζει μιλώντας για το πώς επέλεξε τις τη Μαρίκα Παπαγκίκα και τη Μαρίκα Νίνου – οι οποίες σημειωτέον συναντιούνται για πρώτη φορά στην παράσταση αυτή. “Η Μαρίκα Παπαγκίκα και η Μαρίκα Νίνου είναι δύο πρόσωπα με ζωή σχεδόν μυθιστορηματική. Η Παπαγκίκα δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα μετά την καταστροφή της Σμύρνης το 1922. Η Νίνου γεννήθηκε στο καράβι από την Σμύρνη για Πειραιά το 1922 (Αρμένισσα – με όνομα “Ευαγγελία Αταμιάν). Το έργο μας, το θεατρικό κείμενο του Οδυσσέα Ιωάννου, είναι μυθοπλασία κι όχι βιογραφία – λέει αλήθειες και “ψέματα” και καταλήγει πως όλες οι σπουδαίες γυναίκες ερμηνεύτριες (σχεδόν ως την εποχή μας) υπήρξαν “Μαρίκες”.

Οδυσσέας Ιωάννου: Οι δύο αυτές Μαρίκες ήταν οι μάνες του κοινού μας αισθήματος

Ο Οδυσσέας Ιωάννου αναφέρει τι είναι αυτό που τον γοητεύει ιδιαίτερα στις δύο αυτές προσωπικότητες: “Το ότι σε μία ανδροκρατούμενη περιοχή και περιβάλλον κατάφεραν να γράψουν μία εντελώς δική τους ιστορία και να ενώσουν με τις φωνές τους όλες τις “Ελλάδες”. Ήταν οι μάνες του κοινού μας αισθήματος. Δεν ήταν απλά τα καλά “εργαλεία” στα χέρια των μεγάλων συνθετών ή των μεγάλων παραδοσιακών τραγουδιών, αλλά εκείνες που παρηγόρησαν και έδωσαν χαρά όπως όλες οι μάνες”.

Το έργο του Γιώργου Ανδρέου και του Οδυσσέα Ιωάννου αναφέρεται στην χρονική περίοδο ανάμεσα στο 1920 και το 1960. Σαράντα χρόνια που διαμόρφωσαν το Ελληνικό Λαϊκό Τραγούδι σε όλες του τις εκδοχές – Σμυρνέϊκο, Ρεμπέτικο, Λαϊκό. Πόσο σημαντική είναι αυτή η χρονική περίοδος για το ελληνικό λαϊκό τραγούδι; Ο Οδυσσέας Ιωάννου αναφέρει πως “είναι η εποχή με τα σπουδαία μπολιάσματα. Το μικρασιάτικο συναντιέται με το δικό μας αστικό και το ρεμπέτικο, τα παραδοσιακά τραγούδια μας χαρίζουν ήχους και χρήση μουσικών οργάνων που δεν ήταν στην βασική λαϊκή μας ορχήστρα, και ο Τσιτσάνης θεμελιώνει την εποχή του λαϊκού μας τραγουδιού.

Γεννήθηκε ένα τραγούδι που έκανε κάθετη τομή στην κοινωνική διαστρωμάτωση της Ελλάδας, με τόσο στέρεη αισθητική που ήταν αδύνατον να μην το τραγουδήσεις ακόμη κι αν η θεματολογία του ήταν εντελώς ξένη με την δική σου ζωή και τα βιώματά σου. Επάνω σε εκείνους πάτησαν ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος και εν μέρει ο Χατζιδάκις και έχτισαν αυτήν την πανάκριβη ιστορία του πολιτισμού μας”.

Γιατί Μαρίκες λοιπόν; “Μαρίκα με είπανε – Μαρίκα με βγάλανε”. Τι σημαίνει ο τίτλος αυτός;
“Είναι τα ονόματα των δύο ιστορικών προσώπων που ήταν η αφορμή για αυτήν την παράσταση. Της Παπαγκίκα το βαφτιστικό της (Μαρίκα την βγάλανε) και της Νίνου που την βαφτίσανε Ευαγγελία και το Μαρίκα το απέκτησε στην πορεία (Μαρίκα την είπανε)”.

Το στοιχείο του άντρα από την παράσταση αυτή «λάμπει» διά της απουσίας του. Πώς οδηγηθήκατε στην επιλογή αυτή και τι συμβολίζει;
“Λείπει από την σκηνή ως μέρος της δραματικής εξέλιξης όμως είναι παρόν το ανδρικό στοιχείο με πολλούς τρόπους. Καταρχάς μέσα από τις διηγήσεις των γυναικών επί σκηνής. Δεύτερον από τα τραγούδια της παράστασης που τόσο τα παλιά όσο και τα καινούργια είναι γραμμένα από άντρες. Τρίτον από την ανάγκη δύο ανδρών (του Γιώργου Ανδρέου και εμένα) να αφήσουν τις γυναίκες να μιλήσουν δίχως τον αντρικό “αντίλογο” επί σκηνής, αλλά που δε νομίζω πως δεν ήταν δυνατόν να αποστασιοποιηθούμε πλήρως και να μην υπάρχουν στην παράσταση και κάποιες δικές μας ματιές που μας “ξέφυγαν”. Άρα είναι παρούσα η αγάπη μας για αυτές τις γυναίκες. Και όταν υπάρχει η αντρική αγάπη, μάλλον δεν λείπει καθόλου το αντρικό στοιχείο” αναφέρει ο Οδυσσέας Ιωάννου.

Νέα τραγούδια, η Ελένη Τσαλιγοπούλου κι η Κορίνα Λεγάκη

Κύριε Ανδρέου, για το έργο έχουν γραφτεί και νέα τραγούδια. Μιλήστε μας για αυτά…
“Το έργο είναι όσο θεατρικό τόσο μουσικό, ένας συνδυασμός μουσικού δράματος και μιούζικαλ. Έτσι έχω γράψει την πρωτότυπη μουσική και τα τραγούδια (τα δύο σε στίχους του Οδυσσέα Ιωάννου). Οι μουσικές μου ισορροπούν ανάμεσα στην ζώσα παράδοση του Λαϊκού μας Τραγουδιού και στην προσωπική μου συνθετική οπτική. Και έχει πολύ (και δημιουργικό) ενδιαφέρον η “αντιπαράθεσή” τους με τα πολλά αριστουργηματικά τραγούδια της Σμυρνέικης και της Λαϊκής μας Μουσικής που ακούγονται επίσης στην παράστασή μας”.

Κεντρικά πρόσωπα του έργου είναι δύο ερμηνεύτριες του τραγουδιού και μία ηθοποιός: Την “παλιά” ερμηνεύει η Ελένη Τσαλιγοπούλου, την “νεότερη” ερμηνεύει η Κορίνα Λεγάκη. Την κόρη- αφηγήτρια υποδύεται η Παναγιώτα Βιτετζάκη. Πόσο πολύτιμη είναι η συμβολή των δύο τραγουδιστριών;
“Δεν θα μπορούσε να πραγματωθεί μια τέτοια παράσταση, ένα τέτοιο έργο, χωρίς να πρωταγωνιστούν -στους δύο ρόλους των αρχετυπικών τραγουδιστριών – δύο σημαντικές ερμηνεύτριες, από δύο διαφορετικές γενιές του Ελληνικού Τραγουδιού. Αυτό ακριβώς είναι η Ελένη Τσαλιγοπούλου κι η Κορίνα Λεγάκη. Η Ελένη είναι μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες τραγουδίστριες της εποχής μας και η Κορίνα μια από τις πιο ταλαντούχες και δημιουργικές της νεότερης γενιάς του Ελληνικού Τραγουδιού. Η συμβολή τους είναι πραγματικά πολύτιμη.

Κοντά τους άλλες πέντε εξαιρετικές γυναίκες ηθοποιοί (το έργο μας είναι έργο γυναικών) και μια εννιαμελής ορχήστρα αναγνωρισμένων μουσικών. Μαζί τους κι εγώ στο πιάνο. Η παράστασή μας είναι μια γιορτή της Μουσικής, τιμητική για τις γυναίκες ηρωίδες της. Και για το Λαϊκό μας Τραγούδι” καταλήγει ο Γιώργος Ανδρέου.