Σε αυτό το Λεμονοδάσος ο έρωτας δε γερνάει ποτέ

Η bijoux de kant συναντιέται για τρίτη φορά με τον Άκη Δήμου ολοκληρώνοντας την «τριλογία του έρωτα» με το έργο «Παράφορα: ακροβατώντας στο Λεμονοδάσος του Κοσμά Πολίτη» (μετά το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα» βασισμένο στο μυθιστόρημα του Ι. Κονδυλάκη «Η πρώτη αγάπη» και «Τα δάση στα γόνατα» βασισμένο στο μυθιστόρημα του Π. Μάτεσι «Ο Παλαιός των ημερών»).

Γραμμένο και τοποθετημένο στην ανάστατη Ελλάδα του Μεσοπολέμου από έναν εμβληματικό πεζογράφο της γενιάς του ’30, το νεωτερικό για την εποχή του και μοντέρνο μέχρι σήμερα «Λεμονοδάσος» του Κοσμά Πολίτη, δεν είναι παρά ο φευγαλέος χώρος μιας ουτοπίας όπου το ερωτικό πάθος διασταυρώνεται με τις πολλαπλές ματαιώσεις του.

Η Βίργκω, ο Παύλος και η Λήδα μοιράζουν τις μέρες και τις νύχτες τους στην Αθήνα και στον Πόρο, κρυμμένοι πίσω από λόφους και κύματα, φύλλα και κλαδιά, υπαρξιακές αγωνίες, τυραννικούς ψιθύρους και υπόρρητες υποσχέσεις, προορισμένες εσαεί να μείνουν ανεκπλήρωτες. Μια αισθηματική – και λίγο πένθιμη – ιστορία που αναπτύσσεται σε χρόνο και τόπο ενός συγκεκριμένου παρελθόντος διαφεύγοντας, ωστόσο, συνεχώς και γνέφοντας παρήγορα προς το χαοτικό μας παρόν.

Στο ερώτημα γιατί το «Λεμονοδάσος» (και γιατί σήμερα), η απάντηση έρχεται αυθόρμητα: Γιατί το έργο είναι κάτι παραπάνω από μια γοητευτική ερωτική ιστορία. Γιατί ο έρωτας δεν γερνάει, πολλαπλασιάζεται και ακούγεται πάντα στα αυτιά μας σαν το κλάμα ενός νεογέννητου. Γιατί είναι ο αρχαιότερος μάρτυρας όλων. Ζητήματα φύλου, ταυτότητας και σεξουαλικού προσανατολισμού αναδύονται σε μια ιστορία που εκτυλίσσεται μέσα στο βίαιο τοπίο της αστικοποίησης των αρχών του 20ου αιώνα.

Ο Άκης Δήμου και μια αλυσίδα ματαιωμένων αισθημάτων και κλονισμένων αισθήσεων

Ο Ακης Δήμου αναφέρει για το έργο του στο NEWS 24/7: “Νομίζω ότι είχα αποφασίσει να γράψω το «Παράφορα» σε ανύποπτο χρόνο, πολύ πριν με απασχολήσει σοβαρά το ενδεχόμενο μιας θεατρικής μεταφοράς του «Λεμονοδάσους».

Μπορεί να ήταν ο αέρας που σήκωνε μέσα μου η ανάμνηση της πρώτης ανάγνωσης του μυθιστορήματος, μπορεί και κάτι πλάνα – θραύσματα εκείνης της παλιάς τηλεοπτικής του μεταφοράς από την Τόνια Μαρκετάκη που με στοίχειωναν, το τραγούδι των τίτλων πρώτα απ’ όλα. Περισσότερο, λέω, ότι μπορεί να ήταν η σκέψη μιας Ελλάδας που μοιάζει να έρχεται με φόρα από τον Μεσοπόλεμο για να συγκρουστεί μετωπικά με τον τοίχο του παρόντος συμπαρασύροντας ανθρώπους, αισθήματα, ελπίδες, πάθη και δάση, με λεμονιές ή και όχι.

Είναι περίπου βέβαιο ότι δεν με οδήγησε ως εδώ (ακόμη) μια άτυχη ερωτική ιστορία, αλλά ο τρόπος που ο Κοσμάς Πολίτης έσκαψε το υπέδαφός της φέρνοντας στην επιφάνεια μια αλυσίδα ματαιωμένων αισθημάτων και κλονισμένων αισθήσεων.

Και πιο πολύ, αν κάτι με νοιάζει, αν για κάτι πραγματικά θέλω να μιλήσω, δεν είναι άλλο από το να περιγράψω τον έρωτα σαν μια αδύνατη επιστροφή στην αθωότητα, στην αρχή αρχή, τότε που το σώμα ήταν ακόμα ανέγγιχτο άρα έτοιμο να φανταστεί τα χάδια που με τα χρόνια θα το ραγίσουν.

Έτσι έφτασαν ως εμένα ο Παύλος, η Βίργκω και η Λήδα: ως ισόβιοι νοσταλγοί μιας επιθυμίας που δεν αρθρώνεται και που η υγρασία της ποτίζει την ανάσα τους.

Τα υπόλοιπα – ο τρόπος που ένα λογοτεχνικό έργο συνομιλεί με τη θεατρική σκηνή, για παράδειγμα, ή το πώς γεννιέται μια δραματουργία από τη μήτρα ενός μυθιστορήματος – παρεμπιπτόντως μόνο με αφορούσαν. Το θέμα είναι το μυστικό να διαδίδεται, οι τρόποι βρίσκονται δουλεύοντας.”

Η bijoux de kant βουτάει βαθιά μέσα στις έννοιες της κανονικότητας, της ατομικότητας, της αστικής αποξένωσης και του συνανήκειν. Μέσα από αυτό το δάσος όπου ηχούν σειρήνες πολέμου, η bijoux de kant μιλά για τον πρωτόγονο μύθο της ανθρώπινης ύπαρξης, την ενατένιση του σύμπαντος και τα αρχετυπικά σύμβολα που κρύβονται υπό τη λογικοφάνεια του αστικού πολιτισμού.

Ο Γιάννης Σκουρλέτης και ο έρωτας στη χώρα των τραυμάτων

Ο Γιάννης Σκουρλέτης αναφέρει χαρακτηριστικά στο NEWS 24/7: “Η παράσταση με τον δικό της τρόπο και λόγο ανιχνεύει τον μύθο της ελληνικότητας και του έρωτα, τους μεγάλους δρόμους και τις υπόγειες διαδρομές του ερωτικού παραληρήματος. Σ’ αυτό το βαθύτατα υπαρξιακό τοπίο ο έρωτας είναι πρωτίστως πένθος και μοναξιά, είναι μοιραίος, ανολοκλήρωτος, ρομαντικός.

Είναι ο έρωτας στη χώρα των τραυμάτων. Είναι τα κουρελάκια μνήμης που έχουν κολλήσει πάνω στο σώμα μας. Οι ήρωες στο Λεμονοδάσος πενθούν. Πενθούν για κάτι που δεν θυμούνται ακριβώς τι. Θρηνούν και προσδοκούν την ερωτική τους ανάσταση.

Η Βίργκω, ο Παύλος και η Λήδα ξέρουν ότι είναι μόνοι τους πάνω στο πάλκο, ξέρουν ότι κανένας θεός δεν θα ασχοληθεί μαζί τους και ξέρουν ότι αν δεν μιλήσουν τώρα δεν θα μιλήσουν ποτέ. Ο λόγος τους είναι θραύσματα πένθους. Η βασική τους γλώσσα είναι το σώμα τους. Το σώμα επιθυμεί, ερωτοτροπεί, πενθεί. Κι εγώ ως σκηνοθέτης αφήνω το σώμα τους να μιλήσει.”