Το “παντελόνι” που μας φόρεσε το σύστημα και τα όνειρα που έρχεται η ώρα να πληρώσεις

Στην πορεία της ζωής του ένας άνθρωπος μπορεί να βρεθεί στη θέση να συμβιβαστεί για να αποκτήσει μία θέση, έναν τίτλο, ένα “παντελόνι”. Άλλοι άνθρωποι αναγκάζονται να φορέσουν το “παντελόνι” που τους επιβάλλει το κοινωνικό καθεστώς ανεξάρτητα με το πώς νιώθουν γι’ αυτό, και κάποιοι εύχονται πως το “παντελόνι” που φόρεσαν θα γίνει το όχημα για την ένταξή τους σε κάτι σημαντικό.

Πάνω σε αυτούς τους διαχρονικούς προβληματισμούς η νεοσύστατη ομάδα Θεατρείς, που μας συστήθηκε στο Φεστιβάλ Κολωνού, διάλεξε εμβληματικά θεατρικά κείμενα που πραγματεύονται αυτά τα πανανθρώπινα διλήμματα και συνέθεσε ένα νέο έργο. Καμπανέλλης, Μολιέρος, Ζενέ, Γκόγκολ και Τσέχωφ, ενέπνευσαν τους Θεατρείς, που μας παρουσιάζουν ένα χιουμοριστικό θεατρικό κείμενο, διανθισμένο με δυνατή μουσική και πολλή κίνηση.

Η σκηνοθέτις της παράστασης “Αυτοί και τα παντελόνια τους”, Μαριλένα Μοραγλή μίλησε στο NEWS 24/7 για το “κοστουμάκι” που μας φοράει η κοινωνία και το τίμημα που έχουν τα “παντελόνια” που μας ορίζουν.

Ποιος είναι ο πολυεπίπεδος συμβολισμός που φέρει το “παντελόνι” στο πλαίσιο της παράστασης;

Το παντελόνι είναι πια ένα ρούχο κοινό για όλα τα φύλα, γι’ αυτό επιλέχθηκε ως πρωταγωνιστής σε αυτή την παράσταση. Γι’ αυτό και όλοι φοράμε παντελόνια επί σκηνής. Το έργο μας, παρόλα αυτά, μιλάει γενικά για το ρούχο, ως σύμβολο, ως δείγμα κοινωνικής καταξίωσης, ως εικόνα ενός ανθρώπου. Η πρώτη εντύπωση που έχουμε πάντα από έναν άνθρωπο είναι η εμφάνιση του, κι αυτή η εμφάνιση (το παντελόνι του) μπορεί να τον χαρακτηρίσει στη συνείδηση μας, ανεξάρτητα από το ποιος είναι πραγματικά.

Πίσω από κάθε “παντελόνι” κρύβεται ένας αγώνας, είτε είναι αγώνας επιβίωσης, είτε αγώνας κυριαρχίας, επίδειξης δύναμης, είτε ο αγώνας του να καταφέρεις να υπηρετήσεις σωστά το παντελόνι που σου ‘λαχε ή που επέλεξες.

“Το ντύσιμο είναι μια γλώσσα και τα ρούχα είναι οι λέξεις της” λέει σε κάποιο σημείο η πρωταγωνίστρια Αγνή και αυτή είναι μία βασική ιδέα που διατρέχει το έργο μας. “Ένα κοστούμι μιλάει για σένα, σε χαρακτηρίζει, σε ορίζει; Σου ανοίγει πόρτες ή σου τις κλείνει;”. Σε αυτά τα ερωτήματα του κομπέρ έρχεται να απαντήσει το κοινό που θα δει την παράσταση. “Εμείς θέση δεν παίρνουμε, απλά ρίχνουμε φως για να βλέπετε”.

Ποια στοιχεία από τα πέντε έργα πάνω στα οποία “χτίστηκε” το κείμενο της παράστασης σας;

Όλα ξεκίνησαν από το μονόπρακτο του Ιάκωβου Καμπανέλλη “Αυτός και το παντελόνι του”, απ’ όπου είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος. Σκεφτήκαμε ότι ο χαρακτήρας που περιγράφει ο Ιάκωβος Καμπανέλλης δεν είναι ο μοναδικός στο θέατρο που η μοίρα του καθορίζεται από το τρύπιο του παντελόνι, πως η ιδέα του ρούχου είναι κάτι που όλους μας έχει απασχολήσει, είναι ένα θέμα που ενώ αναφέρεται σε διάφορα θεατρικά έργα, δεν είναι ποτέ η κεντρική τους ιδέα.

Ένας άλλος ήρωας που η μοίρα του, όπως την αντιλαμβάνεται ο ίδιος, κρίνεται από το παρουσιαστικό του, είναι “Ο Αρχοντοχωριάτης” του Μολιέρου, ένας χαρακτήρας που γίνεται θύμα των επιτήδειων προκειμένου να εισχωρήσει στην αριστοκρατία, μεταξύ αυτών και του ράφτη του. Κι έπειτα ήρθε η ιδέα για το πώς μπορεί κανείς να εκμεταλλευτεί ένα κοστούμι για να ασκήσει εξουσία, όπως ο Επίσκοπος ή ο Ανακριτής, που εμπνευστήκαμε από το “Μπαλκόνι” του Ζενέ.

Από την άλλη φορώντας κάποιος ένα κοστούμι πιο ακριβό, μπορεί να γίνει εκείνος ο εκμεταλλευτής των άλλων, εικόνα πολύ συνηθισμένη και στις μέρες μας, αλλά που περιγράφεται πολύ παραστατικά στον “Επιθεωρητή” του Γκόγκολ ενώ υπάρχουν και άνθρωποι που το κοστούμι “τους φοράει” και γίνεται το είναι τους, η ύπαρξη τους, όπως η λιβρέα του Φιρς στον “Βυσσινόκηπο” του Τσέχωφ.

Ο Καμπανέλλης στο “Αυτός και το παντελόνι του” μιλάει και στο “σήμερα” για έναν οποιοδήποτε υπάλληλο των 400 ευρώ που η ζωή του θρυμματίζεται κάτω από το βάρος της οικονομικής ανέχειας, της κακοπληρωμένης δουλειάς, των ανύπαρκτων ωραρίων, των ελάχιστων ευκαιριών.

Και τέλος έρχεται να προστεθεί μία πιο σύγχρονη πινελιά, γιατί το έργο μας δεν έχει εποχή, όπου ένα κορίτσι που γεννήθηκε αγόρι, η Αγνή, επιλέγει να μη στενεύεται πια στο παντελόνι της κοινωνικής συμμόρφωσης ενώ ένας ώριμος ηλικιακά άνδρας, το Πτώμα, επιλέγει τα διακριτικά μιας ομάδας, που τον κάνουν να αισθάνεται ότι ανήκει πραγματικά σε κάτι σημαντικό γι’ αυτόν. Τα δύο τελευταία κείμενα έχουν γραφτεί από εμάς και πολύ θα θέλαμε να σταθούν επάξια δίπλα στους μεγάλους συγγραφείς που προανέφερα.

Όμως το έργο του σπουδαίου Ιάκωβου Καμπανέλλη ήταν η βασική έμπνευσή σας…

Ναι, το έργο του Ι. Καμπανέλλη “Αυτός και το παντελόνι του” ήταν η αφορμή για να γίνει αυτή η παράσταση. Είναι ένα έργο που αγαπάμε πολύ. Ο χαρακτήρας που περιγράφεται σε αυτό είναι ένας άνθρωπος που ουσιαστικά δεν έχει εποχή. Ένας φτωχός λογιστής της δεκαετίας του ’50 που μέσα από ένα τριμμένο παντελόνι βλέπει τη ζωή του να ραγίζει, τα όνειρα του να χάνονται, ένα παιδί που δε μεγάλωσε ποτέ αρκετά ώστε να μπορέσει να ξεφύγει από τα όρια που του έθεσε η κοινωνική του τάξη, να πατήσει πόδι στην αδικία που βιώνει κάθε μέρα.

Στο “σήμερα” μπορεί να μιλάμε για έναν οποιοδήποτε υπάλληλο των 400 ευρώ που η ζωή του θρυμματίζεται κάτω από το βάρος της οικονομικής ανέχειας, της κακοπληρωμένης δουλειάς, των ανύπαρκτων ωραρίων, των ελάχιστων ευκαιριών. Μπορεί να διαφέρει το χρονικό πλαίσιο, αλλά το συναίσθημα της ασφυξίας παραμένει κοινό.

Οι άνθρωποι εξαναγκάζονται πάντα να φορέσουν “παντελόνια” ή μήπως πρόκειται και για μία επιλογή που φέρει το ανάλογο τίμημα;

Τα όρια είναι δυσδιάκριτα και είναι φορές που “το παντελόνι” φαίνεται να είναι επιλογή, αλλά στην πραγματικότητα είναι φορεμένο από μια κοινωνική επιταγή, από μία κοινωνική τάξη, οπότε καταλήγει να είναι εξαναγκασμός κι ας μην παρουσιάζεται ως τέτοιος. Από την άλλη όταν προσπαθείς να κερδίσεις ένα συγκεκριμένο “παντελόνι”, είτε αυτό της αριστοκρατίας, είτε αυτό του “ισχυρού Δικαστή” ή του “αυστηρού Επισκόπου”, έρχεται η ώρα να πληρώσεις για το όνειρο που νομίζεις ότι κρύβεται πίσω από αυτό.

Για πόσα όνειρα πληρώνουμε αλήθεια. Ίσως το κουστουμάκι να είναι το μικρότερο απ’ όλα. Ή μπορεί και το μεγαλύτερο. Γιατί αν δεν πληρώσεις, όνειρο δεν έχει!

Τελικά ο στόχος είναι ο άνθρωπος να μείνει χωρίς το “παντελόνι” που του έχουν φορέσει και να “ράψει” ο ίδιος το δικό του;

Το να μείνει κανείς χωρίς “παντελόνι” θεωρώ ότι είναι αδύνατο και ουτοπικό. Το ρούχο κρύβει τη γύμνια μας, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μας ζεσταίνει, μας ομορφαίνει, ζωγραφίζει τη διάθεση μας, μιλάει για μας. Το ζητούμενο είναι το κάθε “παντελόνι” να εκφράζει πραγματικά αυτό που είμαστε, να λέει την αλήθεια, να είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μας. Κι αν αυτό δεν είναι πάντα δυνατό, αρκεί να αναρωτηθούμε σε ποιες περιπτώσεις φοράμε το “παντελόνι” της συνθήκης και να συνειδητοποιήσουμε αν αυτό μας αρκεί ή χρειάζεται να αλλάξει.

Εσείς σε ποια πρόσωπα θα θέλατε να “βγάλετε το παντελόνι” και γιατί;

Νομίζω η εύκολη και προφανής απάντηση θα ήταν, στους πολιτικούς. Όλοι θα θέλαμε να δούμε τι πραγματικά κρύβεται κάτω από το άψογο κοστούμι και το ατσαλάκωτο ύφος. Ίσως και στους δημοσιογράφους καμιά φορά. Όλη αυτή η σοβαροφάνεια που βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες της τηλεόρασης και του υπολογιστή μας θεωρώ ότι προσπαθεί να κρύψει την αλήθεια κι ότι αν για μια φορά όλοι αυτοί φορούσαν το πραγματικό τους “παντελόνι” θα ήταν μια ανακούφιση. Και δεν εννοώ να τους δούμε με την αθλητική φόρμα και τον πρωινό καφέ, γιατί κι αυτό είναι πια μέρος του παιχνιδιού, αλλά με το ρούχο που θα τους εκφράζει αληθινά.

Γενικά θα ήθελα να βγάλω το “παντελόνι” σε όλους αυτούς που το φοράνε χωρίς να το πιστεύουν.

Πληροφορίες παράστασης

Συντελεστές:

• Πρωτότυπο κείμενο και διασκευή: Μαριλένα Μοραγλή, Πάνος Γεωργουλής (βασισμένο σε έργα Καμπανέλλη, Μολιέρου, Ζενέ, Γκόγκολ, Τσέχωφ).
• Σκηνοθεσία: Μαριλένα Μοραγλή
• Κινησιολογία: Νατάσα Παπαμιχαήλ
• Σκηνικά, κοστούμια, μουσική: Ομάδα Θεατρείς
• Video, επεξεργασία ήχου: Αλέξης Φάλαντας
• Φωτογραφίες: Φανή-Μαρία Χατζή
• Σχεδιασμός Αφίσας/banner: Ελένη Πάρλα
• Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Πάνος Γεωργουλής, Άπος Κυπραίος, Δημήτρης Κωνσταντέλης, Μαριλένα Μοραγλή.

Πληροφορίες: Θέατρο Αλκμήνη: Αλκμήνης 8-12, Κάτω Πετράλωνα, Στάση Μετρό Κεραμεικός, Ημέρες και ώρες παραστάσεων: κάθε Παρασκευή στις 21.15, Διάρκεια: 80’. Εισιτήρια: 12€ (γενικής είσοδος), 8€ (φοιτητικό, ΑΜΕΑ, ανέργων, γκρουπ), 5€ (ατέλεια ηθοποιών, σπουδαστών). Προπώληση εισιτηρίων ticket services: 210 7234567 και στο https://www.ticketservices.gr/event/aftoi-kai-pantelonia-tous. Ταμείο θεάτρου Αλκμήνη: τηλ. 2103428650, 6930590839.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις