Τρεις γλάροι “προσγειώνονται” στο θεατρικό σανίδι

“Ο Γλάρος”, το έργο με το οποίο ο Αντόν Τσέχωφ καθιερώθηκε ως κορυφαία μορφή της ρωσικής δραματουργίας, αλλά και ως συγγραφέας στη συνείδηση του κοινού και των κριτικών, ανέβηκε για πρώτη φορά αμέσως μετά τη συγγραφή του, στις 17 Οκτωβρίου του 1895, στο θέατρο Αλεξαντρίνσκι της Αγίας Πετρούπολης, και ήταν μια καλλιτεχνική και εμπορική αποτυχία.

Αντίθετα, το δεύτερο ανέβασμα του έργου το 1898, από το «Θέατρο Τέχνης» της Μόσχας, σε σκηνοθεσία Κ. Στανισλάφσκι, σημείωσε κανονικό θρίαμβο. Από τότε «Ο Γλάρος» έχει παιχτεί αμέτρητες φορές σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ηλύσια» το 1906 και πρωτοπαρουσιάστηκε από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, το 1932.

Το έργο περιστρέφεται γύρω από μια ομάδα καλλιτεχνών, τους έρωτες και τους αγώνες τους. Κεντρικός χαρακτήρας είναι η Αρκάντινα, μια διάσημη ηθοποιός, και ο γιος της Τρέπλιεφ, ένας επίδοξος θεατρικός συγγραφέας. Το έργο διερευνά θέματα ανεκπλήρωτης αγάπης, τη σύγκρουση μεταξύ γενεών, τη φύση της τέχνης και την ανθρώπινη κατάσταση, ενώ απεικονίζει τη διαρκή φθορά της ακύμαντης ζωής και το ξόδεμα της ανθρώπινης ενέργειας σε δευτερεύουσες δραστηριότητες.

Φέτος στις θεατρικές σκηνές της Αθήνας ανεβαίνουν τρεις διαφορετικές, αλλά πολύ ενδιαφέρουσες, προσεγγίσεις του θεατρικού αυτού αριστουργήματος.

Μια επίσκεψη στα σωθικά του θεάτρου

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στο θέατρο Προσκήνιο -του οποίου έχει και την καλλιτεχνική διεύθυνση- με τον “Γλάρο” του Τσέχωφ, έργο που αποτελεί και το τελευταίο μέρος μιας τριλογίας γύρω από το έργο του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, μετά τις «Τρεις Αδελφές» (2020) και τον «Θείο Βάνια» (2022-23).
Τα εμβληματικά πρόσωπα του Ρώσου δραματουργού “εγκλωβισμένα” σε μια σκηνή θεάτρου δοκιμάζουν να σπάσουν τα όρια της ζωής και της τέχνης, να αντισταθούν στο τέλμα, να βρουν νέες φόρμες θεάτρου και επικοινωνίας.
Η πληγή του καλλιτέχνη συνδέεται, στην παράσταση, με το ανεκπλήρωτο της ανθρώπινης ύπαρξης, που παλεύει να βρει έναν τρόπο να ανήκει και να ακολουθήσει έναν προορισμό.
Τι απ’ ολα είναι θέατρο και πως παρεισφρέει η ζωή μέσα σ’ αυτό;

Με παλιούς γνώριμους από την περσινή του ενασχόληση με τον Τσέχωφ και τον «Θείο Βάνια» (Θεοδώρα Τζήμου, Μανώλης Μαυροματάκης, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Μαρία Φιλίνη – σε μετάφραση της Ξένιας Καλογεροπούλου) και νέους προσκεκλημένους (Αινείας Τσαμάτης, Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Δρόσος Σκώτης, Γιώργος Ζυγούρης, Νατάσα Εξηνταβελώνη), η έρευνα γύρω από το έργο του μεγάλου Ρώσου δραματουργού συνεχίζεται. Η σκηνοθεσία ανοίγει τη σκηνική δράση σε όλους τους πιθανούς χώρους και αναρωτιέται, σε μια αποθήκη θεάτρου, πώς και αν μπορεί να γεννηθεί ένα “νέο” θέατρο.
Στο Θέατρο Προσκήνιο από 15 Δεκεμβρίου

Πώς παλεύουμε με τα κύματα του ανεξάντλητου Κόσμου;

Ο Γλάρος παρουσιάζεται στο Θέατρο Σημείο σε μια νέα, τολμηρή και απολύτως προσωπική προσέγγιση από τον σκηνοθέτη και συγγραφέα Αλέξανδρο Διαμαντή.Όλοι οι ήρωες ερωτεύονται κι απογοητεύονται. Εκρήγνυνται, φωνάζουν και κλαίνε κι έπειτα χορεύουν όλοι μαζί, αγαπημένοι πάλι. Αστειεύονται με θάρρος κοιτάζοντας την καταστροφή και τον θάνατο. Αυτοί οι ήρωες δεν είναι ούτε θεοί, ούτε βασιλιάδες, ούτε πολεμιστές. Είναι όπως ένα μερμήγκι που κατεβαίνει τον τοίχο – χωρίς καθόλου αλαζονεία πως τάχα επιτελούν έναν άθλο. Οι ήρωες αυτοί δημιουργήθηκαν από τον Τσέχωφ, 21 χρόνια πριν από μια μεγάλη Επανάσταση. Άραγε σήμερα, που ξαναεμφανίζονται, τι προμηνύουν;

Πέρα από το θέατρο, πέρα από τη λογοτεχνία, πέρα από τον έρωτα, η παράσταση αυτή σκοπεύει να μιλήσει για την κοινωνία και ταυτόχρονα για τον εαυτό: ο Θεός – η απουσία του. Η πίστη – η δοκιμασία της. Η εξέγερση – η προετοιμασία της. Η ευτυχία – η ανάμνησή της. Η ποίηση – η επιβίωσή της. Πώς παλεύουμε με τα κύματα του ανεξάντλητου Κόσμου; Τί αφήνει πίσω του το πέρασμά μας από τη ζωή; Υπάρχει ελπίδα για τους δυστυχισμένους;
Τον Νοέμβριο στο θέατρο Σημείο 

Ποιος είναι ο άνθρωπος σε καιρούς μεταβατικούς;

Μετά την εξαιρετικά επιτυχημένη παρουσίασή της τον Μάιο του 2023, η παράσταση «Ο Γλάρος» του Άντον Τσέχωφ από την Ομάδα Σημείο Μηδέν σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου, επανέρχεται στο Θέατρο Άττις – Νέος Χώρος. Ιδιαιτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως για τις ανάγκες της παράστασης δημιουργήθηκε νέα μετάφραση του έργου από τα ρωσικά την οποία υπογράφει ο Δαυίδ Μαλτέζε.

Ο Σάββας Στρούμπος αναφέρει χαρακτηριστικά ανάμεσα σε άλλα στο σημείωμά του: “Τα έργα του Τσέχωφ είναι έργα μετάβασης. Γράφονται σε καιρούς που ένας ολόκληρος κόσμος είναι έτοιμος να καταρρεύσει και ένας νέος κόσμος αρχίζει να δείχνει τις πρώτες σπίθες της γέννησης του. Και πάλι, όμως, οριστική λύτρωση δεν επέρχεται. Τα δαιδαλώδη ερωτήματα για την ανθρώπινη κατάσταση παραμένουν πεισματικά ανοιχτά. Στον Τσέχωφ βλέπουμε τη σύγκρουση ύπαρξης και ιστορίας. Η σύγκρουση αυτή απορυθμίζει τις συμπεριφορές, διαστρέφει την επιθυμία, αποσυντονίζει τα συναισθήματα και τις σκέψεις των προσώπων. Το ερώτημα “Ποιος είμαι; Τι είμαι;”, που απευθύνει ο Τρέμπλιεφ στον εαυτό του ως ψίθυρο, ακούγεται εκκωφαντικά και αφορά όλους μας.
Ποιος είναι ο άνθρωπος σε καιρούς μεταβατικούς, όπου τίποτα δεν μπορεί να συνεχίσει όπως ήταν, τίποτα δεν μπορεί να μείνει στάσιμο και τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς το άλμα προς έναν ουτοπικό ορίζοντα υπεράσπισης του ανθρώπινου μέσα στον άνθρωπο;”
Στην παράσταση πρωταγωνιστούν οι Άννα Μαρκά – Μπονισέλ, Γιάννης Σανιδάς, Ελπινίκη Μαραπίδη, Ρόζυ Μονάκη, Σάββας Στρούμπος
Θέατρο Άττις-Νέος Χώρος από 15 Δεκεμβρίου