Τι απαντά η Εθνική Πινακοθήκη για τα βανδαλισμένα έργα- Οι αντιδράσεις συνεχίζονται

Η Εθνική Πινακοθήκη απαντά με ανακοίνωσή της στην κοινή επιστολή που απέστειλαν 29 καλλιτέχνες, εκπρόσωποι και κληρονόμοι έργων με αφορμή την επίθεση και την “αποκαθήλωση” έργων στην Εθνική Πινακοθήκη,

Μέσω της επιστολής τους οι καλλιτέχνες εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους στην αδράνεια του Υπουργείου Πολιτισμού και της Εθνικής Πινακοθήκης να επανατοποθετήσουν τα έργα που βανδαλίστηκαν από τον βουλευτή του ακροδεξιού κόμματος, Νικόλαο Παπαδόπουλο, στη διάρκεια της έκθεσης «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» και ζήτησαν την προσωρινή απόσυρση των έργων τους, μέχρι την επανέκθεση των έργων που παρανόμως κατέβηκαν από την έκθεση.

Η Εθνική Πινακοθήκη σε συνέχεια των επιστολών της Κίνησης Καλλιτεχνών έδωσε την εξής απάντηση:

“Θα θέλαμε να σάς γνωστοποιήσουμε ότι δεν υφίσταται ζήτημα μη επαναφοράς των έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη στην έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου».

Για την ακρίβεια, δεν ετέθη ποτέ από την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου.
Υπενθυμίζουμε ότι ήδη με την ανακοίνωση της 17ης Μαρτίου 2025 η Εθνική Πινακοθήκη δεσμεύτηκε για την εξεύρεση των όρων της ασφαλούς επανέκθεσής τους.

Για την ασφαλή επανεγκατάσταση των έργων δεν αρκεί μόνο η αποκατάσταση των ζημιών που υπέστησαν λόγω της βίαιης απόσπασης και κατακρήμνισης.

Σήμερα, 15 Απριλίου 2025, έχουμε καταλήξει στον σχεδιασμό και βρισκόμαστε στο στάδιο εφαρμογής και ελέγχων όλων των παραμέτρων αναβάθμισης του συστήματος ασφαλείας, εκπαίδευσης του προσωπικού και εγκατάστασης του απαραίτητου -πρόσθετου- τεχνολογικού εξοπλισμού.

Στόχος μας είναι να έχουμε ολοκληρώσει όλα τα στάδια της προετοιμασίας κατά την ημερομηνία διεξαγωγής της διεπιστημονικής ημερίδας, 6η Μαΐου 2025.

Ωστόσο, σε περίπτωση που κάποιο μέλος την Κίνησης Καλλιτεχνών δεν βρίσκει ικανοποιητική την παρούσα τοποθέτηση, μπορεί να επικοινωνήσει με τη Γραμματεία Διεύθυνσης της ΕΠΜΑΣ για την διευθέτηση των όρων παραλαβής του δανεισθέντος έργου του”.

Την ίδια ώρα, οι πολίτες που συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία Εναντίον της Λογοκρισίας, επαναφέρουν ως κατεπείγον το αίτημά τους για την επανατοποθέτηση των έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη και ζητούν τη ρητή, δημόσια δέσμευση της Εθνικής Πινακοθήκης

Στην ανακοίνωσή τους με τίτλο «Τα εικαστικά έργα που βανδαλίστηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη έπρεπε να έχουν ήδη επιστρέψει στη θέση τους» ζήτησαν «δημόσια και επίσημη ανακοίνωση από την Εθνική Πινακοθήκη, με σαφή δέσμευση».

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας Εναντίον της Λογοκρισίας

ΤΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΒΑΝΔΑΛΙΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ

Στις 10 Μαρτίου 2025 ένας ως τότε μάλλον άγνωστος βουλευτής της Νίκης έγινε δημόσιο πρόσωπο στο πανελλήνιο μέσω του βανδαλισμού εικαστικών έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, στην Εθνική Πινακοθήκη. Είχε ζητήσει ήδη, με κοινοβουλευτική ερώτησή του, την απόσυρση έργου του Κατσαδιώτη από την έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου». Ωστόσο, καθώς το Υπουργείο Πολιτισμού αρνήθηκε να ικανοποιήσει το ευγενές αίτημά του, αποφάσισε να το πάρει πάνω του. Η διεύθυνση της Πινακοθήκης, προς τιμήν της, αντέδρασε αμέσως, αφήνοντας άθικτο τον τόπο του εγκλήματος, εις μνήμην του άλγους. Ωστόσο, τρεις μέρες μετά, δυστυχώς τα έργα αποσύρθηκαν.

Για ένα ολόκληρο μήνα, η λογοκρισία νικάει την ελευθερία. Η μισαλλοδοξία επικρατεί της δημοκρατίας και ο σκοταδισμός διαλύει τη δυνατότητά μας να υλοποιούμε στην πράξη τη συνταγματική επιταγή που ανεπιφύλακτα υπαγορεύει πως «η τέχνη είναι ελεύθερη». Είτε ως καλλιτέχνες, είτε ως κοινό.

Είμαστε μια ομάδα πολιτών με την επωνυμία «Πρωτοβουλία Εναντίον της Λογοκρισίας» που συγκροτήθηκε επί τούτου, με μόνη στόχευση τη συνταγματικά επιβεβλημένη επιστροφή των έργων.

Στις 27 Μαρτίου διοργανώσαμε διαμαρτυρία έξω από την Εθνική Πινακοθήκη στην οποία εκθέσαμε μια σειρά από λογοκριτικά συμβάντα επί εικαστικών έργων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Θεωρήσαμε, και συνεχίζουμε να θεωρούμε, ότι αν δεν ασκήσουμε κι εμείς πίεση, προασπίζοντας τη συνταγματική επιταγή, τότε αφήνουμε την ελευθερία μας αιχμάλωτη στα χέρια των Παπαδόπουλων.

Σήμερα, σχεδόν σαράντα μέρες το περιστατικό, η τύχη των έργων είναι ασαφής. Κατά την επίσημη εκδοχή,«συντηρούνται». Όμως, τέσσερα χαρακτικά δεν χρειάζονται ένα μήνα συντήρηση.

Στις 10 Απριλίου 2025, με επιστολή τους προς το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εθνική Πινακοθήκη, 27 καλλιτέχνες, εκπρόσωποι και κληρονόμοι ζητούν την απόσυρση των δικών τους έργων τους από την Πινακοθήκη «έως ότου επανεκτεθούν τα έργα που παρανόμως κατέβηκαν». Και καλούν «την Εθνική Πινακοθήκη και το ΥΠΠΟ να δράσουν σύμφωνα με το Νόμο και να επανεκθέσουν τώρα τα έργα που αποκαθηλώθηκαν, όπως ακριβώς υπαγορεύει ο Νόμος και το δημοκρατικό πολίτευμα».

Εκφράζουμε την αμέριστη αλληλεγγύη μας στους υπογράφοντες και υπογράφουσες. Προφανώς υπό την πίεση που άσκησε η επιστολή, σε συνέντευξη τύπου για μια άλλη έκθεση, την ίδια μέρα, η διευθύντρια της Πινακοθήκης είπε ότι τα έργα θα επανέλθουν τον Μάιο και πως τότε, με την επιστροφή τους, θα πραγματοποιηθεί και ημερίδα με αντικείμενο τη λογοκρισία.

Η δήλωση αποτελεί ασφαλώς θετική εξέλιξη, ωστόσο η ως τώρα πορεία των πραγμάτων μάς δημιουργεί αμφιβολίες για το τι θα γίνει. Και, βέβαια, δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί τα έργα δεν έχουν ήδη επανεκτεθεί. Τέσσερα χαρακτικά είναι, μια μέρα δουλειάς αρκεί. Ούτε εμείς ούτε το ίδιο το Σύνταγμα, που ρητά κατοχυρώνει την ανεπιφύλακτη ελευθερία της τέχνης, μπορούμε να αποδεχτούμε συμψηφισμούς είτε αισθητικούς είτε επικοινωνιακούς (όπως η εύρεση «κατάλληλων» ημερομηνιών). Τα όρια της τέχνης τα θέτει η ίδια η τέχνη, και όχι οποιοσδήποτε εξουσιαστικός φορέας, είτε είναι η εκάστοτε κυβέρνηση ή η Εκκλησία ή, ακόμα χειρότερα, ο κάθε βάνδαλος, πολιτικός, ιερέας ή ιδιώτης. Επίσης, για ένα τόσο ζωτικό ζήτημα, απαιτείται επίσημη ανακοίνωση της Πινακοθήκης και όχι απλώς μια προφορική δήλωση.

Ως Πρωτοβουλία εναντίον της Λογοκρισίας ζητάμε, όπως από την πρώτη στιγμή, την άμεση επανέκθεση των έργων. Ζητάμε δημόσια και επίσημη ανακοίνωση από την Εθνική Πινακοθήκη, με σαφή δέσμευση. Διαφορετικά, μια εκδήλωση σχετικά με τη λογοκρισία στην Πινακοθήκη φοβόμαστε ότι μπορεί να καταλήξει σε μια νεκρολογία για την ελευθερία της τέχνης.