Δημήτρης Πολίτης: Έτσι μπορεί να “σπάσει” ο αέναος κύκλος της καθημερινότητάς μας

Ο Δημήτρης Πολίτης είναι ένα από τα ηγετικά στελέχη του Αγγλόφωνου Κύκλου Συγγραφέων των Βρυξελλών. Εργάζεται στη Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας και Τύπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αρχισυντάκτης του δικτυακού τόπου “EUROPA” της Ε.Ε.

Έχει ζήσει στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο και μεταφέρει τις πολυπολιτισμικές του εμπειρίες στα βιβλία του. Το νέο του έργο είναι το μυθιστόρημα “Η Επόμενη Στάση”, ένα λογοτεχνικό ψηφιδωτό που πραγματεύεται τον αμείλικτο κύκλο της καθημερινότητάς μας, τα τείχη που χτίζουμε ανάμεσά μας, την απομόνωσή μας μέσα στο αστικό τοπίο. Ένας νεαρός με ξυρισμένο κεφάλι που είναι κολλημένος στο smartphone του μέσα στο μετρό, μια μακιγιαρισμένη πενηντάρα, ένας καμπουριασμένος μετανάστης, όλοι στο ίδιο βαγόνι, ο καθένας στον δικό του κόσμο και όλοι μαζί μέσα στο ίδιο σύμπαν στερεοτύπων, ομοιοτήτων και διαφορών.

“Οι ήρωες της “Επόμενης Στάσης”, θα σας ταξιδέψουν στη δική τους καθημερινότητα, στη δική τους απομόνωση, στις δικές τους συγκλονιστικές προσωπικές ιστορίες. Όπου τα χέρια της μοίρας και τα πλοκάμια του πεπρωμένου δημιουργούν τις πιο απρόσμενες κι απίστευτες συμπτώσεις, τις πιο δυνατές εκπλήξεις και συναισθήματα”, αναφέρει η περιγραφή του βιβλίου.

Η “Επόμενη Στάση” του Δημήτρη Πολίτη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίαμβος. Το News 24/7 συνομίλησε με τον συγγραφέα για το νέο πόνημά του, τις εμπειρίες του, τη σύγχρονη εμπειρία στις μεγαλουπόλεις, τη θνησιμότητα, αλλά και το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας σε όλες τις εκφάνσεις της.

-Πώς μπορούμε να σπάσουμε τον “αέναο” κύκλο της καθημερινότητάς μας;

Δεν είναι εύκολο. Αλλά είναι εφικτό κατά τη γνώμη μου. Διότι η ρουτίνα κι η καθημερινότητα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εμάς τους ίδιους. Από τις προσωπικές μας επιλογές, από τις συνήθειές μας από το τι έμφαση/προτεραιότητα δίνουμε στο κάθε τι στη ζωή μας. Καμιά φορά λόγω των συνθηκών, δυστυχώς δεν υπάρχει χώρος για δεύτερες επιλογές. Τις συνήθειές μας όμως και τις προτεραιότητές μας μπορούμε να τις ελέγξουμε, να προσπαθήσουμε να τις τιθασεύσουμε ανά πάσα στιγμή. Και με λίγη καλή προσπάθεια να τις αλλάξουμε. Σημασία δεν έχει να περιμένουμε αυτόματα θαύματα από τη ζωή μας. Σημασία έχει να προσπαθούμε να εκτιμάμε και ν’ απολαμβάνουμε τις μικρές ομορφιές που μπορεί να μας χαρίσει κάθε στιγμή, η κάθε μέρα, π.χ. ένα εγκάρδιο τσιμπούσι με φίλους, μια καλή ταινία η μια ενδιαφέρουσα θεατρική παράσταση, μια ευγενική χειρονομία από έναν άγνωστο στο δρόμο, τα χρώματα μιας φθινοπωρινής μέρας, ο φλοίσβος της θάλασσας, ένα ηλιοβασίλεμα..

-Είμαστε “σκλάβοι” μιας σύγχρονης δουλείας με δεσμά την τεχνολογία και τα στερεότυπα;

Της τεχνολογίας σίγουρα. Οι ανεξέλεγκτες σε μεγάλο βαθμό εξελίξεις της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν αλλάξει άρδην την ζωή μας φέροντας τα πάνω κάτω. Έχουν επηρεάσει τον τρόπο που ζούμε κι εργαζόμαστε, τις συμπεριφορές μας, τις κοινωνικές μας συναναστροφές. Για τα στερεότυπα, δεν είμαι τόσο σίγουρος. Τα στερεότυπα υπήρχαν πάντα. Νομίζω στις μέρες μας αν και λόγω της τεχνολογίας υπερτονίζονται, υπάρχει τουλάχιστον κι η άλλη πλευρά, η προσπάθεια ενημέρωσης κι επίγνωσης για να προσπαθήσουμε να αποβάλουμε αυτές τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα.

-Στο βιβλίο σας επτά διαφορετικοί χαρακτήρες επιβιβάζονται σε διαφορετικές στάσεις στο ίδιο βαγόνι στις Βρυξέλλες. Πόσο μοιάζει αυτό το “βαγόνι” με ένα αντίστοιχο στην Αθήνα;

Σαν δυο σταγόνες νερό. Σημασία δεν έχει η γεωγραφική τοποθεσία. Σημασία έχει η ανθρώπινη φύση, τα ανθρώπινα πάθη, οι ίντριγκες, οι αδυναμίες οι συμπάθειες κι αντιπάθειες που μοιραζόμαστε όλοι μας, σε οποιοδήποτε πλάτος και μήκος της γης. Που είναι παντού και πάντα σχεδόν παρόμοια για να μην πω ολόϊδια.

-Είναι η συνειδητοποίηση της θνησιμότητάς μας ένας τρόπος για να αφήσουμε πίσω τις αντιθέσεις μας εν τέλει;

Είναι. Στην πραγματικότητα όσο διαφορετικοί/κες κι αν φαινόμαστε εξωτερικά, εγώ πιστεύω ακράδαντα ότι υπάρχουν πολλά που μας ενώνουν. Και καλώς ή κακώς ένα από αυτά είναι ο θάνατος κι η υπαρξιακή μας σχέση μαζί του. Ενώ ο θάνατος είναι κάτι δεδομένο, κανείς μας δεν τον σκέφτεται ή δεν θέλει να τον σκέφτεται. Όλοι προτιμούν ν’ απαξιούν από φόβο κι αβεβαιότητα αυτή την κοινή μας μοίρα, από την οποία κανείς μας δεν μπορεί να ξεφύγει.

-Τι σας έκανε να σκαρώσετε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα και με ποια αφορμή; 

Ένα πολύ σημαντικό γεγονός στη ζωή μου, ένα συγκεκριμένο περιστατικό τον Ιούλιο του 2006 στις Βρυξέλλες που με έφερε πολύ κοντά στο θάνατο, στάθηκε αιτία κι αφορμή να γράψω την «Επόμενη Στάση». Τους διάφορους ήρωες και τις ιστορίες τους, τους ανακάλυψα σταδιακά, καλά καμουφλαρισμένους στο υποσυνείδητό μου, παρατηρώντας κάθε πρωί στο μετρό προσεκτικά γύρω μου τους άγνωστους συνταξιδιώτες και συνταξιδιώτισσές μου, στο δρόμο για τη δουλειά. Διερωτώμενος τι είδους ιστορίες μπορεί να κρύβει ο καθένας κι η καθεμιά τους. Διερωτώμενος αν κάποιος ή κάποια από αυτούς είχε ζήσει μια παρόμοια συγκλονιστική εμπειρία σαν και τη δική μου, κι αν ναι, πώς την αντιμετώπισε. Κι όταν άρχισα να γράφω τις πρώτες σελίδες, όλα αυτά τα ερωτήματα ήρθαν σιγά-σιγά κι απαντήθηκαν από μόνα τους, σχεδόν μαγικά.

-Ποια είναι η “επόμενη στάση” για τη χώρα μας; Αισιοδοξείτε; Πώς μας βλέπετε “αλλαγμένους” σε δέκα χρόνια από τώρα;

Προσπαθώ να είμαι αισιόδοξος. Υπάρχουν μερικές κακές συνήθειες που κατά τη γνώμη μου είναι βαθιά ριζωμένες στον σύγχρονο νεοέλληνα λόγω των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών που επικράτησαν στην χώρα μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Οι νεότερες γενιές νομίζω θα το αλλάξουν αυτό. Αλλά αυτό απαιτεί θέληση και χρόνο. Κι όπως ξέρουμε κάθε αλλαγή και δύσκολη.

-Στο Δουβλίνο, διετελέσατε επί έτη υπεύθυνος πληροφόρησης του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας. Πόσο πίσω είμαστε στο κομμάτι των εργασιακών συνθηκών στην Ελλάδα σήμερα και πώς επηρεάζει αυτό την καθημερινότητα του σύγχρονου Έλληνα;

Οι καλύτερες συνθήκες στον εργασιακό χώρο, η θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής εργάσιμης βδομάδα των 38-40 ωρών. Η προώθηση των ίσων ευκαιριών κι η καταπολέμηση των κάθε είδους διακρίσεων στο χώρο της εργασίας. Η θεσμοθέτηση ευρωπαϊκής νομοθεσίας που αφορά την ασφάλεια κι υγιεινή στην εργασία. Βέβαια, οι τελευταίες κοινωνικο-πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη έχουν καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό αυτό που πριν ονομάζαμε «Κοινωνική Ευρώπη» κι έχουν αναστρέψει αυτό το κοινωνικό πρόσωπο. Αυτό είναι βέβαια διεθνές φαινόμενο και δεν αφορά μόνο την Ευρώπη. Η νέα τεχνολογία, η ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση κι η άκρατη δίψα για το κέρδος έχουν συντελέσει σημαντικά σε αυτό. Αυτό που πολλοί δεν καταλαβαίνουν ή δεν θέλουν να καταλάβουν είναι ότι η «Ευρώπη» τελικά αποφασίζει και κάνει αυτά που θέλει η εκάστοτε πλειοψηφία των κυβερνήσεων στα κράτη μέλη της, κι όχι οι «απρόσωποι ευρωκράτες» των Βρυξελλών, οι οποίοι είναι απλά εκτελεστικά όργανα.

-Ζείτε στις Βρυξέλλες και μετέχετε στα λογοτεχνικά δρώμενα της πόλης (μεταξύ άλλων). Πώς βλέπετε τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία; Υπάρχουν συγγραφείς που έχετε ξεχωρίσει;

Μα και βέβαια! Αν και δε ζω στην Ελλάδα παρακολουθώ ανελλιπώς όλες τις καινούργιες εκδόσεις και είμαι σε συνεχή επικοινωνία με διάφορους νέους συγγραφείς. Η πρόσφατη ελληνική λογοτεχνία έχει να δείξει υπέροχα δείγματα σε όλα τα είδη της. Καμμιά φορά είναι λιγάκι δύσκολο να ανακαλύψει και να ξεχωρίσει κανείς τα «διαμαντάκια» λόγω πληθώρας κι υπερπαραγωγής αλλά στο τέλος αυτά που αξίζουν (κι είναι πολλά!) πάντα ξεχωρίζουν. Ας μου επιτρέψετε να μην αναφερθώ προσωπικά σε κάποιον/αν για να μην απογοητεύσω κανένα. Εξάλλου, όπως σε όλες τις τέχνες και τα γράμματα οι προτιμήσεις στη λογοτεχνία είναι καθαρά υποκειμενικές.

-Έχετε βραβευθεί για διηγήματά σας σε διεθνείς διαγωνισμούς. Τελικά, τι είναι αυτό που κάνει ξεχωριστό έναν ήρωα σε ένα λογοτέχνημα και μπορεί να “οδηγήσει” στη βράβευση, αλλά και στην καθιέρωση ενός βιβλίου στη συνείδηση του κοινού;

Όντως, και το θεωρώ πολύ μεγάλη τιμή για μένα.. Τέτοιου είδους βραβεύσεις αποτελούν ανεκτίμητη πηγή ενθάρρυνσης για κάθε συγγραφέα και τον/την ενδυναμώνουν όσο τίποτε άλλο για το επόμενο του/της βήμα. Βέβαια, μια τέτοια βράβευση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Από την εποχή, τη χρονική συγκυρία, τις κοινωνικές συνθήκες. Και φυσικά από το είδος, την θεματολογία και την ποιότητα του γραψίματος! Αυτό που θα ήθελα εδώ να τονίσω είναι ότι υπάρχουν αμέτρητοι συγγραφείς που πραγματικά αξίζουν τη βράβευση αλλά για τον ένα ή τον άλλο λόγο δεν έχουν κατορθώσει να φτάσουν εκεί. Όσο για τον ήρωα, κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να είναι «ανθρώπινος», γήινος, τρωτός, να δημιουργεί στον αναγνώστη δυνατές αντιδράσεις, αισθήματα και συναισθήματα, ν’ αγγίζει τον εσωτερικό του κόσμο, κάποιες ευαίσθητες χορδές του. Να αποτελεί το έναυσμα για περαιτέρω εσωτερικά ερωτηματικά κι εσωτερική αναζήτηση. Ένας τέτοιος ήρωας μπορεί να οδηγήσει στην επιβράβευση και στην εξοικείωση του κοινού με έναν λογοτέχνη και τα πονήματά του.

Το βιογραφικό του Δημήτρη Πολίτη

Ο Δημήτρης Πολίτης γεννήθηκε στην Αθήνα το Μάρτιο του 1960. Σπούδασε κλασικές επιστήμες και ιταλική φιλολογία στο University College του Δουβλίνου κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Επιστήμη των Πληροφοριών και τις ευρωπαϊκές Δημόσιες Σχέσεις στο Trinity College του Δουβλίνου. Διετέλεσε επί έτη υπεύθυνος πληροφόρησης του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας που έχει την έδρα του στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, ειδικευμένος σε θέματα που αφορούν τις εργασιακές συνθήκες και την ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία. Έχει δημοσιεύσει στο παρελθόν άρθρα, παρουσιάσεις και συγγράμματα σχετικά με τις συνθήκες εργασίας, το εργασιακό περιβάλλον και την επαγγελματική υγιεινή και ασφάλεια στα Ελληνικά, Αγγλικά και Ιταλικά. Έχει ζήσει στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο. Αυτή την εποχή ζει στις Βρυξέλλες όπου εργάζεται στην Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας και Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως αρχισυντάκτης του δικτυακού τόπου “EUROPA” της Ευρωπαϊκής Ένωσης.