PJ Harvey – Διαβάστε πρώτοι ποιήματα από το “σκοτεινό” της ημερολόγιο

Την P. J. Harvey τη γνωρίζουμε κυρίως μέσα από το μουσικό της έργο. Μία έμπειρη καλλιτέχνιδα με μακρά και επιτυχημένη πορεία στη διεθνή μουσική σκηνή. Μια από τις πιο αυθεντικές “φωνές” εκεί έξω, που χάραξε τη δική της μοναδική πορεία χωρίς συμβιβασμούς. Πέρα από τα όρια του rock, ως δημιουργός η Pj Harvey συνδύασε στοιχεία της punk, των blues και της folk μουσικής με τολμηρές, συχνά σκοτεινές και ανατρεπτικές θεματικές. 

Φυσικά υπάρχει και εκείνο το (θρυλικό) διάστημα που η P. J. Harvey ήταν ζευγάρι με τον Nick Cave, αλλά η σόλο πορεία της είναι μέχρι και σήμερα ένας πολύ προσωπικός και μοναχικός δρόμος. Μια αναμενόμενη εξέλιξη ήταν η ενασχόλησή της με την ποίηση, η οποία δεν είχε μόνο σαν αποτέλεσμα να εξελίξει τους στίχους για τα τραγουδια της. Τα ποιήματά της έγιναν βιβλία και το 2022 κυκλοφόρησε τη δεύτερη ποιητική της συλλογή με τίτλο “Orlam”, με την ίδια να επιβεβαιώνει ότι παράλληλα με τη μουσική πάντα αγαπούσε και τη γλώσσα, ως μέσο έκφρασης. 

Το Orlam κυκλοφορεί πλέον και στα ελληνικά από τη Brainfood Εκδοτική και μπορείς πλέον να διαβάσεις μερικές από τις σκέψεις της, σε μετάφραση Νίκου Στρατηγάκη.

P. J. Harvey – Το Orlam δεν είναι απλώς μια βιογραφική αναδρομή

Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή που αντλεί έμπνευση από την παιδική της ηλικία στην αγγλική ύπαιθρο, συγκεκριμένα από τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις της μεγαλώνοντας στην περιοχή του Dorset. Στα ποιήματα της, η Harvey μιλά για τις δυσκολίες της ενηλικίωσης, την οικογενειακή ζωή, το φύλο και την ταυτότητα, όλα μέσα από την προσωπική της αίσθηση του κόσμου, γεμάτη συμβολισμούς και εκφραστικά σχήματα που συνδυάζουν την πραγματικότητα με τη φαντασία.

Το Orlam δεν είναι απλώς μια βιογραφική αναδρομή, αλλά ένα έργο που εξετάζει τον αντίκτυπο των εμπειριών στην ψυχή και το πνεύμα του ανθρώπου. Η έντονη ατμόσφαιρα που διαπερνά την ποίηση της Harvey είναι γεμάτη από αναφορές στη φύση, την παράδοση και τις ανθρώπινες αντιφάσεις.

P. J. Harvey -Όταν η ποίηση συναντά τη ροκ μουσική

Η P. J. Harvey γεννήθηκε το 1969 στο Ντόρσετ και πέρα από το γεγονός ότι είναι μία από τις πιο εξέχουσες και αναγνωρίσιμες καλλιτέχνιδες της σύγχρονης μουσικής σκηνής, έγραψε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο The Hollow of the Hand το 2015. Η συνεργασία με τον φωτογράφο Seamus Murphy άνοιξε νέους ορίζοντες στην καλλιτεχνική της πορεία, συνδέοντας τη μουσική της με την ποίηση και την εικόνα με έναν μοναδικό τρόπο.

Θυμίζουμε ότι για την προσφορά της στη μουσική, η Harvey χρίστηκε Μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (MBE), ενώ τιμήθηκε και με το τιμητικό πτυχίο Μουσικής από το Goldsmiths University. Ανάμεσα στις πολλές διακρίσεις της, η καλλιτέχνιδα έχει κερδίσει βραβεία Grammy, ενώ η μουσική της έχει επεκταθεί σε διάφορους τομείς, περιλαμβάνοντας συνθέσεις για τηλεόραση, κινηματογράφο και θέατρο.

Η φήμη της ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι είναι η μοναδική καλλιτέχνιδα που έχει κερδίσει δύο φορές το βραβείο Mercury για τα άλμπουμ Stories from the City, Stories from the Sea και Let England Shake.

Με την πορεία της, η P. J. Harvey αποδεικνύει πως η τέχνη της είναι αέναη και ανανεώσιμη. Από το ροκ και την εναλλακτική μουσική, μέχρι την ποίηση και την τέχνη των εικόνων, η Harvey παραμένει πάντα πιστή στη δική της καλλιτεχνική φωνή.

Η “διάλεκτος” της P. J. Harvey

Σαν ένα σκοτεινό ποιητικό ημερολόγιο, καταγράφει, μήνα προς μήνα, μια χρονιά κατά την οποία η ηρωίδα του, η εννιάχρονη Άιρα-Άμπελ Ρόουλς, αφήνει πίσω της την αθωότητα της παιδικής της ηλικίας.

Το Orlam παίρνει τον αναγνώστη από το χέρι, με κάθε ποίημα να τοποθετείται απέναντι από την «τυπική» μετάφρασή του και με άφθονες υποσημειώσεις που φωτίζουν έναν θησαυρό λαογραφίας. Αυτός ο διπλασιασμός επιβραδύνει τον αναγνώστη που ενδιαφέρεται να επιβραδυνθεί, επιτρέποντάς του να αινιγματίσει τις λέξεις της διαλέκτου και τον τρόπο με τον οποίο αλλάζουν τα ποιήματα.

Η Liz Berry, στην κριτική της για το Orlam στον Guardian (29 Απριλίου 2022), παρατηρεί ότι το βιβλίο της P. J. Harvey δεν περιορίζεται απλώς στην αγροτική αίσθηση της εξοχής, αλλά γεμίζει με μια πλούσια ατμόσφαιρα της ζωής στη Βρετανία των δεκαετιών του ’70 και του ’80.

Διάβασε μερικά από τα ποιήματά της:

Ονομάτισμα: Ίρα*

Επιλογή αλλόκοτη.
Το γράμμα το ένατο, όπως «ιδέα», όπως «ίπταμαι».
Μαγκωμένη, γι’ αέρα προσμονή
και κακιασμένη χολή.

Πλάσμα έκπληκτο, από σύδεντρο βαθύ
υπάρχω. Σπασμός.
Κόρη αλαφροπάτητη μ’ απαίσιες μπούκλες
ορνεοσκόπος χωρίς αναπαμό.

Τσεκουριές δυο
με το τσεκούρι στη γης επάνω.

*Ira: Προσεκτική, άγρυπνη.

—

ΑΠΟΓΌΗ

Χωριό στριγκό μέσα στο γούπατο
στις στράτες που στενεύουν, στις στράτες που γυρίζουν.

Βούρκος καταραμένος, πάχνη σκεπασμένος, δύστροπος, δύσληπτος, δύσοσμος πληγών:
Μούργα, παραθείο, ιδρώς και πύο, χύσια και κουράδες, αίμα πολύ και φλόκια.

Μυρμηγκιάς τροφός, άσθματος, μυκήτων.
Έδρα επαγγελμάτων αρχαιοτάτων·
υνιά σαπίζουν στα βάτα πεταμένα, αιμασιές και ίχνη κοντραμπάντων,
παραγώνια σκοτεινά, νάνι λαβωμένα·

Χαστουκάκι θα φας άμα…
Κι άλικη στο τρίστρατο ταμπέλα

προς ΤΡΑΓΟΛΟΦΟ-ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ-ΑΠΟΓΟΗ.
Μενίρ τρία, ένα δέρας Χρυσόμαλλο με νήμα τον γρίφο μαζί ενωμένα.

Κι ο γερο-αγκαθόπουρνος απ’ τον αέρα κατσιάζει. Κουρέλια προβατίνες θέλουν την ώρα του Χαμού.
Δάσος στοιχειών στο βασίλειο του Οφθαλμού.

Σπίτι με γκλίτσες και ξέπνοους Ρωλς·

μητέρα ζόφων, πατρόμορφο κτήνος, μυστήριος γιος και ο ένδον φίλος,
μαζί τους κι ένα κορίτσι ακόριτσο: στο δάσος αφήνει τ’ άνθος της,
κατεβάζει με τη μία το πισσέλαιο, και δράμια πίνει τη διαζινόνη,
διώχνει σωρούς τα σκουλήκια, χλαπακιάζει με το κιλό τ’ άντερα,
μασουλάει του πόνου της τις ξερές πληγές, μαζεύει όλους τους φρικτούς οιωνούς,
σηκώνει του κόσμου το βάρος.

*Mammy’s going to smack you if you don’t…: από το «Alabama C- song»· ένα δέρας Χρυσόμαλλο: το Χρυσόμαλλον Δέρας είναι η παμπ της ΑΠΟΓΟΗΣ· Γρίφος: το ποτάμι της ΑΠΟΓΟΗΣ· Ρωλς: επώνυμο από το σκανδιναβικό «Radulfr» που προέρχεται από τα γερμανογε- νή «rad» (συμβουλή, ορμήνια) και «wolf» (λύκος)· διαζινόνη: ενεργό συστατικό του παρασιτοκτόνου για τα πρόβατα.

——

Φεβρουάριος

Το βυζανιάρικο αρνάκι της Ίρας, ο Μάλλορυ-Σόννυ, σκοτώνεται από κοράκια. Εισερχόμαστε στο άδυτο της Ίρας, το στοιχειωμένο Σφαγόδασος. Είναι ώρα να κόψουμε τις ουρές των προβάτων στη Φάρμα της Γκλίτσας και να τα ευνουχίσουμε. Ο αδελφός της, ο Κέιν, κόβει τα μαλλιά της Ίρας κι εκείνη έχει ένα προαίσθημα ότι θα πεθάνει όντας ακόμα παιδί. Ο Κέιν δημιουργεί τον αόρατο, εσώτερο φίλο του, τον Τζέιμς Μάικλ Άντριαν·

με την απόρριψη πια τοΥ Κέιν, η Ίρα συναντά έναν θνήσκοντα στρατιώτη –τον Γουίμαν-Έλβις– μέσα στο δάσος τη μέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Ήταν από κείνους που συμμετείχαν στην Εξέγερση των Αντιστροφών, κατά τον αγγλικό εμφύλιο πόλεμο, και πλέον στοιχειώνουν το Σφαγόδασος. Ο λαιμός του είναι κομμένος και αιμορραγεί. Γίνεται ο πρώτος έρωτας της Ίρας, Χριστός και Βασιλεύς και φορέας του Λόγου.

——

Μες απ’ τα κλαδιά

Δύο
Ρόδισε, κι η Πεινοσέληνος* εδώ ακόμα δείχνει κάτι δόντια λύκου, νά, κι ανοίγει το στόμα.
Ώρα για επίθεση του Θάνατου στη Γέννα. Τρέμετε, της Γης θνητοί, απεγνωσμένα!
*πεινοσέληνος: η δεύτερη πανσέληνος της χρονιάς («Hunger Moon»).