Τα 5 βιβλία του Τομ Ρόμπινς που πρέπει να διαβάσετε

Ο Τομ Ρόμπινς, ένας από τους πιο ευρηματικούς και ανατρεπτικούς συγγραφείς της αμερικανικής λογοτεχνίας δεν είναι πια έδω. Άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 92 ετών.

Με έναν ρυθμό αφήγησης που παρέπεμπε σε ψυχεδελική μουσική και έναν πλούτο μεταφορών που θύμιζε τους πιο τολμηρούς ζωγράφους του υπερρεαλισμού, ο Ρόμπινς έδωσε φωνή στην αντικουλτούρα της δεκαετίας του ’70 και συνέχισε να γράφει με την ίδια ορμή, δημιουργώντας έργα που εξακολουθούν να μαγεύουν, να προβληματίζουν και να εμπνέουν. Η γλώσσα του δεν ήταν ποτέ διακοσμητική· ήταν ο πυρήνας της τέχνης του. Όπως είχε πει ο ίδιος: «Η γλώσσα δεν είναι το γλάσο, είναι το ίδιο το κέικ».

Τα βιβλία του ήταν γεμάτα με εκρηκτικά χρώματα, απρόβλεπτους χαρακτήρες και μεταφορές που παρέμεναν αξέχαστες.

Ο Ρόμπινς γεννήθηκε στο Μπλόουινγκ Ροκ της Βόρειας Καρολίνας και μεγάλωσε εκεί και στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, σε μια οικογένεια που περιέγραψε ως «μια Βαπτιστική εκδοχή των Simpsons». Από πέντε ετών υπαγόρευε ιστορίες στη μητέρα του, ενώ στο πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον και Λι δούλεψε στην εφημερίδα της σχολής.

Εργάστηκε ως συντάκτης, κριτικός και δημοσιογράφος στο Ρίτσμοντ και στο Σιάτλ, όπου μετακόμισε τη δεκαετία του 1960 αναζητώντας μια πιο προοδευτική ατμόσφαιρα. Η συγγραφική του διαδρομή άλλαξε ριζικά όταν το 1967 έγραψε κριτική για μια συναυλία των Doors. «Ήταν σαν να ξεκλείδωσε το κουτί της γλώσσας μου και να συνέτριψε τις τελευταίες λογοτεχνικές μου αναστολές», έγραψε στη βιογραφία του Tibetan Peach Pie (2014).

«Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να συνδυάσω φαντασία, πνευματικότητα, σεξουαλικότητα, χιούμορ και ποίηση με τρόπους που δεν έχουν ξανασυναντηθεί στη λογοτεχνία», είχε πει σε συνέντευξή του το 2000. «Και όταν ένας αναγνώστης τελειώνει ένα από τα βιβλία μου, θέλω να αισθάνεται όπως μετά από μια ταινία του Φελίνι ή μια συναυλία των Grateful Dead».

Οι ήρωές του—άγριοι, ελεύθεροι, γεμάτοι υπαρξιακή ανησυχία—ζούσαν σε κόσμους που έμοιαζαν με παραισθησιογόνες εκδοχές της πραγματικότητας. Με κάθε του βιβλίο, ο Ρόμπινς ζητούσε από τον αναγνώστη να δει τον κόσμο αλλιώς: πιο περίεργα, πιο ανοιχτά, πιο τολμηρά.

Ο Ιταλός κριτικός Fernanda Pivano τον χαρακτήρισε «τον πιο επικίνδυνο συγγραφέα στον κόσμο», αναγνωρίζοντας τη δύναμη των λέξεών του να προκαλούν, να απελευθερώνουν και να μεταμορφώνουν τους αναγνώστες.

Το έργο του κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση, με το Writer’s Digest να τον κατατάσσει στους 100 κορυφαίους συγγραφείς του 20ού αιώνα, μια διάκριση που επιβεβαιώνει τη βαθιά επίδρασή του στη σύγχρονη λογοτεχνία. Το 2012, τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνικής Δια Βίου Επιτεύξεως από τη Βιβλιοθήκη της Βιρτζίνια, επισφραγίζοντας την κληρονομιά του ως ένας από τους πιο καινοτόμους και αντισυμβατικούς δημιουργούς της εποχής του.

5 βιβλία του Τομ Ρόμπινς που πρέπει να διαβάσετε

Ο Τρυποκάρυδος

Ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυδιαβασμένα βιβλία του Ρόμπινς, μια ερωτική ιστορία διαφορετική από κάθε άλλη, που εκτυλίσσεται—κυριολεκτικά και μεταφορικά—μέσα σε ένα πακέτο τσιγάρα Κάμελ.

Με το χαρακτηριστικό του ύφος, γεμάτο ευφυΐα, χιούμορ και φιλοσοφικό στοχασμό, ο Τομ Ρόμπινς καταπιάνεται με τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής μέσα από μια αναρχική αφήγηση που αποδομεί τις συμβατικές νόρμες.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε πως “αποκαλύπτει το σκοπό της σελήνης, εξηγεί τη διαφορά ανάμεσα στους κακοποιούς και τους παράνομους, εξετάζει τη διαμάχη ανάμεσα στο δεσμευμένο σοσιαλιστή και το ρομαντικό ατομικιστή, ζωγραφίζει το πορτραίτο μιας σύγχρονης κοινωνίας με ζάπλουτους Άραβες, εξόριστους βασιλιάδες και εγκυμονούσες μαζορέτες. Τέλος, ασχολείται και με τα μυστήρια των πυραμίδων”.

Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν

Το πιο διάσημο μυθιστόρημά του και ίσως το πιο εμβληματικό έργο της αντικουλτούρας του ’70.
Ένα ωραίο κορίτσι με τεράστιους αντίχειρες, τρομακτικούς αλλά και παράξενα γοητευτικούς, ένας μεγιστάνας των καλλυντικών, ο οποίος αυτοαποκαλείται “κόμισσα”, ένα ράντζο με καουμπόισσες, που η ενασχόλησή τους με τα πιστόλια και τα γελάδια δεν τις στερεί από τη θηλυκότητά τους, κάθε άλλο μάλιστα, ένας ερημίτης ψευτο-ινδιάνος που λατρεύει τις γυναίκες και τους τηγανιτούς κροταλίες, και διάφοροι άλλοι τύποι…

Γύρω τους μαίνεται μια θύελλα από ρηξικέλευθες ιδέες και γεγονότα, που βεβαιώνουν ότι η πρωτοτυπία και το χιούμορ μπορούν ενίοτε να συνυπάρχουν με υψηλό πνεύμα, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον Ρόμπινς αναδεικνύοντάς τον σαν έναν από τους γοητευτικότερους συγγραφείς της εποχής μας.

Το Άρωμα Ονείρου

Ένα από τα πιο παράξενα και συναρπαστικά μυθιστορήματα του Ρόμπινς, που περιστρέφεται γύρω από το μυστήριο ενός πανάρχαιου αρώματος και τη φιλοσοφία της αθανασίας. Η αφήγηση εκτείνεται από το Μεσαίωνα μέχρι τη σύγχρονη Νέα Ορλεάνη και το Παρίσι, γεμάτη από τολμηρές ιδέες, μυστικιστικές αναζητήσεις και μια βαθιά γιορτή της ζωής.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε πως “είναι, ακόμη ένα περιπετειώδες μυθιστόρημα με ήρωα έναν επιστάτη που έχει χάσει ένα μπλε μπουκάλι, ένα μπουκάλι πολύ παλιό που έχει χαραγμένη πάνω του την εικόνα ενός θεού με κέρατα τράγου. Αν το υγρό μέσα σ’ αυτό το μπουκάλι είναι πραγματικά η μυστική ουσία του σύμπαντος, όπως πιστεύουν μερικοί, θα πρέπει να βρεθεί γρήγορα, γιατί εξατμίζεται και έχουν απομείνει μόνο δύο σταγόνες”.

Ο χορός των 7 πέπλων

Ένας Άραβας και ένας Εβραίος ανοίγουν μαζί εστιατόριο απέναντι από το κτίριο του ΟΗΕ… Μοιάζει με ανέκδοτο, στην πραγματικότητα όμως είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται το μυθιστόρημα του Τομ Ρόμπινς, ένα τολμηρό, αστείο και ανησυχητικά προκλητικό βιβλίο, στο οποίο μια κονσέρβα φασόλια φιλοσοφεί, ένα κουταλάκι του γλυκού τα χάνει, μια νεαρή σερβιτόρα κυριαρχεί στο καλλιτεχνικό στερέωμα της Νέας Υόρκης κι ένας βίαιος οξυγονοκολλητής, που δεν σηκώνει πολλά πολλά, ανακαλύπτει τον χαμένο θεό της Παλαιστίνης – και, παράλληλα, όλες οι παραισθήσεις που εμπόδισαν την ανθρωπότητα ν’ αντικρίσει την αλήθεια σωριάζονται καταγής η μία μετά την άλλη, όπως τα πέπλα της Σαλώμης.

Μια εκρηκτική σάτιρα της αμερικανικής κοινωνίας και της θρησκείας και ένα βιβλίο γεμάτο αναρχικό πνεύμα, φιλοσοφικά ερωτήματα και τολμηρή κοινωνική κριτική.

Αγριεμένοι ανάπηροι επιστρέφουν από καυτά κλίματα

Ένα από τα πιο τολμηρά και πολυεπίπεδα μυθιστορήματα του Τομ Ρόμπινς, όπου η περιπέτεια συναντά τη σάτιρα, την πολιτική αμφισβήτηση και την υπαρξιακή αναζήτηση.

Ο κεντρικός ήρωας, Σουίτερς, είναι ένας ειρηνιστής, αλλά κυνικός πράκτορας της CIA, ένας αμφιλεγόμενος χαρακτήρας που ισορροπεί μεταξύ αθωότητας και ανομίας. Μετά από ένα ταξίδι σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Αμαζονίου, όπου λαμβάνει μια μυστηριώδη πνευματική «ευλογία», βρίσκεται καταραμένος: δεν μπορεί να ακουμπήσει ποτέ ξανά το έδαφος, αλλιώς θα πεθάνει.

Αναγκασμένος να ζει πάνω σε καρέκλες, σε βάρκες ή στην αγκαλιά νεαρών γυναικών, ο Σουίτερς ταξιδεύει από τη Λατινική Αμερική στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, ενώ παράλληλα αναμετριέται με φανατικούς θρησκευόμενους, κυβερνητικούς συνωμότες, μια θελκτική καλόγρια και το ίδιο το νόημα της ελευθερίας.