Τα Κάστρα και τα οχυρά της Μεσσηνίας σ΄ ένα βιβλίο

Η γραφική Κορώνη, μια παραθαλάσσια κωμόπολη με τα σπίτια της να απλώνονται ανεξίκακα μέσα στο βενετσιάνικο κάστρο της… Η Μεθώνη, βέβαια, με το Μπούρτζι της και το επιβλητικό οχυρό να στέκει σχεδόν άθικτο από τον ενετοκρατούμενο 13^ο αιώνα πάνω σε μια βραχώδη γλώσσα γης μέσα στην θάλασσα… Αλλά και από την αρχαιότητα, το Ανάκτορο του Νέστορα, το Κάστρο της Γιάλοβας (μπόνους, η θέα στην ονειρική Βοϊδοκοιλιά), ή η Ακρόπολη της Μεσσήνης σε έναν από τους συγκλονιστικότερους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας…

Είναι ονομαστά και πολυφωτογραφημένα τα ιστορικά κάστρα του Νομού Μεσσηνίας. Αυτά που οι περισσότεροι ξέρουμε, ωστόσο, κυριολεκτικά ωχριούν μπρος σε εκείνα που εντόπισε, μελέτησε, φωτογράφησε, ξαναμελέτησε και τεκμηρίωσε ο Γιάννης Μπίρης στο ιστορικό του πόνημα «Κάστρα και οχυρά στη Μεσσηνία. Οχυρωματικές θέσεις ανά τους αιώνες. Περιηγητική και ιστορική αναζήτηση».

Το βιβλίο του Μπίρη εκδόθηκε πέρυσι από την
εφημερίδα «Ελευθερία»
της Καλαμάτας και υπό κανονικές συνθήκες θα είχε παρουσιαστεί επισήμως τον Απρίλη του ’20. Πλην όμως, αλλιώς τα έφερε τα πράγματα η πανδημία… Με συνέπεια, το έργο να παρουσιάζεται την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου στο Hilton, παρουσία του συγγραφέα και του εκδότη της «Ελευθερίας», Ντίνου Πλεμμένου. Τις εισηγήσεις έχουν αναλάβει ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, η ιστορικός και ακαδημαϊκός Χρύσα Μαλτέζου, και ο καθηγητής Αρχαιολογίας Πέτρος Θέμελης.

Έργο ζωής ενός… ερασιτέχνη

Γιατρός, ειδικευμένος στην γενική χειρουργική και την υπερηχοτομογραφία, ο 64χρονος Γιάννης Μπίρης μπορεί να μεγάλωσε και να ζει στην Αθήνα, αλλά η αγάπη του για τον τόπο καταγωγής του, την Χώρα Μεσσηνίας, δεν σβήνει με τίποτα. Ερασιτέχνης ιστορικός (και μαραθωνοδρόμος –νους υγιής, κλπ) ο Μπίρης είχε ήδη εκδώσει άλλα πέντε ιστορικού προσανατολισμού βιβλία που πραγματεύονται πτυχές της Μεσσηνίας.

Ο γιατρός-συγγραφέας Γιάννης Μπίρης ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Τούτο δω, όμως, αποτελεί, όπως ομολογεί και ο ίδιος, έργο ζωής.
«Εδώ και 24 χρόνια ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια, να καταγραφεί κάθε πέτρα που ενδεχομένως κάποιος έβαλε πάνω σε μια άλλη, για να αμυνθεί ή να επιτεθεί ή να υπερασπιστεί τον τόπο του,»
εξηγούσε ο Μπίρης σε περσινή
συνέντευξή του στο Ionian Channel
.

Με αφοσίωση και αναρίθμητα Σαββατοκύριακα αφιερωμένα σε κοπιαστικές μα επίμονες περιηγήσεις, ο Μπίρης «ξέθαψε» και ανέδειξε οχυρωματικές θέσεις σπαρμένες στην μεσσηνιακή γη, που καλύπτουν ολόκληρο το ιστορικό φάσμα από την αρχαιότητα μέχρι τον Εμφύλιο. Μέσα από απανωτά ταξίδια, πολλή μελέτη, κουβέντα με τους κατοίκους κάθε περιοχής, αλλά και με την αρωγή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, ο Μπίρης δημιούργησε ένα ενδελεχές «corpus οχυρώσεων», που περιλαμβάνει όλα τα γνωστά μα κυρίως τα άγνωστα –σαν την Δημάτρα στην Κάτω Μέλπεια– οχυρωματικά μνημεία του τόπου του.

Βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών

Σκοπός του συγγραφέα ήταν να αφήσει «μια παρακαταθήκη σε όλα τα νέα παιδιά και τους νέους επιστήμονες που ενδεχομένως θα ασχοληθούν με την ιστορία της Μεσσηνίας». Την δε αρτιότητα και σπουδαιότητα της έρευνάς του αναγνώρισε η Ακαδημία Αθηνών, που στην πανηγυρική συνεδρία της στις 23 Μαρτίου 2021 απένειμε στο «Κάστρα και οχυρά στη Μεσσηνία» το βραβείο της Τάξης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών για την «συμβολή στην έρευνα της ιστορικής γεωγραφίας της Πελοποννήσου».

Είναι βέβαιο πως ο γιατρός Γιάννης Μπίρης θα συνεχίσει να σκαλίζει το ανεξάντλητο παρελθόν της Μεσσηνίας –το πάθος του για την Ιστορία δεν υπάρχει περίπτωση να γιατρευτεί. Εξάλλου, σε μια προσπάθεια να αποκτήσει έστω έμμεσα τον τίτλο του ιστορικού, είναι αυτή την περίοδο υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας της Ιατρικής από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ.

Πληροφορίες: Πέμπτη 18 Νοεμβρίου στις 19:30 στην αίθουσα Τερψιχόρη του ξενοδοχείου Hilton (Βασ. Σοφίας 46), είσοδος μόνο με πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης. Συντονισμός βιβλιοπαρουσίασης, Βίκυ Ιγγλέζου.