Άρης Σερβετάλης: “Δεν χρειάζεται να είμαι γυναίκα για να κρίνω την άμβλωση”

Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε ο ηθοποιός Άρης Σερβετάλης σχετικά με το ζήτημα των αμβλώσεων. Συγκεκριμένα, ο ίδιος ανέφερε ότι θεωρεί την άμβλωση “δολοφονία” και πρότεινε ότι είναι… προτιμότερο μια γυναίκα να ολοκληρώσει την κύηση και στη συνέχεια είτε να αφήσει το παιδί σε ορφανοτροφείο, είτε να το “πετάξει”, παρά να προβεί σε άμβλωση.

Οι δηλώσεις του Σερβετάλη εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συζητήσεων για τις αμβλώσεις, που αναζωπυρώθηκε πρόσφατα μετά από πρόταση του Νίκου Αναδιώτη για απαγόρευση των αμβλώσεων ως “λύση” στο δημογραφικό πρόβλημα. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, τα παραπάνω προκάλεσαν καταιγισμό σχολίων, με τους περισσότερους εύλογα να αναφέρουν πως τέτοιες δηλώσεις υπονομεύουν το δικαίωμα των γυναικών στην αυτοδιάθεση.

Αξίζει να θυμίσουμε πως μόλις πέρυσι η Γαλλία έγινε η πρώτη χώρα παγκοσμίως που ενέγραψε ρητά στο Σύνταγμά της το δικαίωμα στην άμβλωση, μια απόφαση που χαιρετίστηκε ως ιστορική, έναντι άλλων σκοταδιστικών τακτικών που αναπτύσσονται σε Πολιτείες των ΗΠΑ αλλά και σε εδάφη της ΕΕ, όπως στην Ουγγαρία και την Πολωνία.

Στον αντίποδα, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει δηλώσει πως θα έβλεπε θετικά την επιβολή απαγόρευσης των αμβλώσεων μετά την 16η εβδομάδα σε εθνικό επίπεδο, προκαλώντας αντιδράσεις από εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Στην Ουγγαρία, οι γυναίκες που θέλουν να κάνουν άμβλωση είναι υποχρεωμένες να ακούν πρώτα “τον καρδιακό παλμό του εμβρύου”, πριν αποκτήσουν πρόσβαση στη διαδικασία. Παρόμοια νομοθεσία έχει εισαχθεί σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, όπως το Τέξας και το Κεντάκι, παρόλο που οι γιατροί λένε ότι η χρήση του όρου “εμβρυϊκός καρδιακός παλμός” είναι ιατρικά ανακριβής.

Επί του παρόντος, η άμβλωση απαγορεύεται στην Πολωνία με εξαιρέσεις τις περιπτώσεις βιασμού και αιμομιξίας, καθώς και εάν κινδυνεύει η ζωή ή η υγεία της μητέρας. Περίπου 200.000 Πολωνέζες εκτιμάται ότι εξωθούνται κάθε χρόνο σε “παράνομη” άμβλωση, πολλές φορές καταφεύγοντας στο εξωτερικό.

Στην απάντησή του ο Άρης Σερβετάλης τάσσεται εκ νέου κατά των αμβλώσεων αναφέροντας μάλιστα πως “δεν χρειάζεται να είναι γυναίκα” ο ίδιος, για να κρίνει ένα τέτοιο θέμα. Αναφέρει δε πως “ο άνθρωπος έχει ψυχή απ’ την πρώτη στιγμή της σύλληψης του, αυτό είναι το πολύτιμο δώρο του Θεού στον άνθρωπο, το έμβρυο δεν είναι ένας αριθμός κυττάρων, είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος, μια εικόνα Θεού”.

Η θέση του κ. Σερβετάλη ταυτίζεται με την αντίστοιχη της ελληνορθόδοξης εκκλησίας η οποία αναφέρει πως “η διαδικασία που διαμορφώνει το ανθρώπινο πρόσωπο αρχίζει από τον ζυγώτη, δηλαδή από το γονιμοποιημένο ωάριο”. Την ίδια θέση με την Ορθόδοξη Εκκλησία υποστηρίζει και η Καθολική.

Σύμφωνα πάντως με τους εμβρυολόγους, “το έμβρυο αποκτά ανθρώπινη ζωή μόνο μετά το δεύτερο ήμισυ της κύησης”. Στην πραγματικότητα, υπάρχει ριζική διαφορά μεταξύ τμημάτων ενός ανθρώπου που κατέχουν “ανθρώπινη ζωή” και ενός ανθρώπινου εμβρύου που είναι πραγματικός “άνθρωπος”. Το “πότε αρχίζει η ζωή” είναι περισσότερο φιλοσοφικό ερώτημα (που ενστερνίζεται με τον δικό της τρόπο η κάθε Εκκλησία), και σε κάθε περίπτωση η επιστήμη και η ιατρική θέτουν ως πρώτο γνώμονα την ασφάλεια της μητέρας και την προστασία της ζωής της ίδιας σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλα, κατοχυρώνεται διεθνώς και το δικαίωμα στην επιλογή, με κάθε χώρα να θέτει το δικό της πλαίσιο (ή πλήρη απαγόρευση).

Σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις Σερβετάλη, το πρόβλημα δεν είναι η πίστη καθαυτή σε κάτι “ανώτερο” (που είναι δικαίωμα του καθενός), αλλά η εργαλειοποίησή της μέσα από δογματικές ερμηνείες της που μπορούν να αποβούν επικίνδυνες για τις ανθρώπινες ελευθερίες, αλλά και για τη ζωή των γυναικών που κυοφορούν.

Η απάντηση του Άρη Σερβετάλη στο Facebook:

Συγκεκριμένα στην ανάρτησή του, ο Άρης Σερβετάλης, αναφέρει για τις αμβλώσεις, “στηλιτεύοντας” και τα media ως προς το πώς αντιμετώπισαν τα όσα είπε:

“Πετάω. Η σκέψη που υπάρχει πίσω απ’ τη φράση “να το πετάξει” είναι ότι ακόμα κι ένα τόσο σκληρό γεγονός όπως το ν’ αφήσει κανείς ένα παιδί στο δρόμο, ή σε κάποιον άλλο ή σε κάποιο ορφανοτροφείο είναι προτιμότερο απ’ το να πεθάνει αυτό το παιδί. Υπάρχει η πρόνοια του Θεού που αναλαμβάνει να το σκεπάζει, δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να διαγράψει την δική του διαδρομή στη ζωή. Στην άλλη περίπτωση καταδικάζεται.

Ο άνθρωπος έχει ψυχή απ’ την πρώτη στιγμή της σύλληψης του, αυτό είναι το πολύτιμο δώρο του Θεού στον άνθρωπο, το έμβρυο δεν είναι ένας αριθμός κυττάρων, είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος, μια εικόνα Θεού. Η διαφορά είναι πως στην εποχή μας δίνουμε σημασία μόνο στο σώμα, αδιαφορούμε γι’ αυτή την ψυχή. Αυτή όμως υπάρχει, φωνάζει.

Είναι μια άποψη που διατυπώνω με αφορμή μια σχετική ερώτηση που μου έγινε έξω από το θέατρο μετά την παράσταση. Με όλον αυτό τον θόρυβο που προκλήθηκε, αναρωτιέμαι αν αυτός που κάνει την ερώτηση είναι έτοιμος ν’ ακούσει μια απάντηση. Αναρωτήθηκα γιατί ενδιαφέρει κάποιον η άποψη μου πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, γιατί να απαντήσω σε μια τέτοια ερώτηση έξω απ’ το θέατρο μετά από μια παράσταση, πόσο μπορεί να ενδιαφέρει η άποψη ενός ηθοποιού.

Δεν αισθάνομαι ότι η άποψη μου έχει κάποια αξία εφόσον όμως ρωτήθηκα οι πεποιθήσεις μου και αυτά που πρεσβεύω είναι πάνω και πέρα από την ιδιότητα μου και το φύλο μου, δεν χρειάζεται να είμαι γυναίκα για να κρίνω την πράξη την άμβλωσης. Δεν κρίνω το πρόσωπο αλλά την πράξη. Η ελευθερία του λόγου λένε πως είναι μια αρχή, ένα δικαίωμα που έχει κατακτηθεί σ αυτή την πολιτισμένη κοινωνία, όπως ακριβώς το δικαίωμα να ορίζει κανείς το σώμα του αδιαφορώντας για την ψυχή του.

Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τον θαυμασμό μου για τον μηχανισμό των ΜΜΕ που αναπαράγουν, σχολιάζουν και αφιερώνουν τηλεοπτικό χρόνο και ενέργεια στην απάντηση ενός ανθρώπου με αφορμή μια ερώτηση που διατυπώθηκε μια χειμωνιάτικη νύχτα έξω από ένα θέατρο, την ίδια ακριβώς μέρα που γίνεται μια μεγαλειώδης συγκέντρωση στο Σύνταγμα και σε όλη την Ελλάδα για μια άλλη χειμωνιάτικη νύχτα χωρίς οξυγόνο, έξω από ένα τούνελ, μέσα σε δυο τρένα, δοχεία μαρτυρίου τόσων ανθρώπων που ζητούν δικαιοσύνη”, έγραψε ο Άρης Σερβετάλης.

Θυμίζουμε πως σε δηλώσεις του στην κάμερα του ALPHA, ο ηθοποιός δήλωσε αντίθετος με τις αμβλώσεις, σχολιάζοντας αντίστοιχες δηλώσεις του ευρωβουλευτή Νίκου Αναδιώτη, που ζήτησε την απαγόρευση αμβλώσεων από την Ευρωβουλή.

Όπως υποστήριξε, είναι προτιμότερο μια γυναίκα να γεννήσει το παιδί και μετά να το δώσει σε ορφανοτροφείο ή ακόμη και “να το πετάξει”, παρά να κάνει άμβλωση.

“Οι αμβλώσεις για μένα είναι μια δολοφονία. Είναι απροστάτευτα πλάσματα που προτιμάμε να τα σκοτώσουμε. Δυστυχώς αισθάνομαι πως τη γυναίκα δεν την τιμά να ταυτίζεται με μια δολοφονία, ειδικά ενός πλάσματος που είναι τελείως απροστάτευτο. Είναι προτιμότερο για μένα να πάρει κάποιος την ευθύνη, να το κυοφορήσει και μετά ας το πετάξει, ας το δώσει σε ένα ορφανοτροφείο, υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά”, είπε.

Συνέχισε λέγοντας πως το ζήτημα των εκτρώσεων “είναι μια πολύ μεγάλη αδικία και για τις γυναίκες, και για τα παιδιά που δεν υπάρχουν. Εγώ ή εσύ δε θα υπήρχαμε με την επιλογή μιας γυναίκας να σκοτώσει το παιδί της. Νομίζω δεν τιμά αυτό τη γυναίκα. Λένε για αυτοδιάθεση, και αυτό το πλάσμα δεν έχει αυτοδιάθεση που δεν ορίζει τον εαυτό του αλλά ορίζεται από έναν άλλο άνθρωπο που πρέπει να το προστατεύσει. Δεν φταίει πάντα η γυναίκα, είναι και ο άντρας που πολλές φορές πιέζει τη σύζυγο, τη σύντροφό του να κάνει έκτρωση. Είναι παρά φύση αυτό. Είναι αμαρτία αυτό. Ας γεννηθεί αυτός ο άνθρωπος και ας τον αφήσει κάπου, ας το αφήσει σε ένα ορφανοτροφείο, ας το αφήσει κάπου” κατέληξε.

Αμβλώσεις: Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα η κύηση μπορεί να διακοπεί σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν δεν συντρέχει ιατρικός λόγος, εντός των πρώτων 12 εβδομάδων. Αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί, τότε γίνεται άμβλωση έως και την 19η εβδομάδα. Η άμβλωση επιτρέπεται και έως την 24η εβδομάδα αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου, ενώ η άμβλωση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, με βεβαίωση από γιατρό.

Αφίσες για “την προστασία του αγέννητου παιδιού” είχαμε δει και στην Ελλάδα.

Οι υποστηρικτές των δικαιωμάτων των γυναικών υποστηρίζουν ορθά ότι για την αντιμετώπιση τέτοιων απειλών, το πρώτο βήμα είναι η αποποινικοποίηση των αμβλώσεων σε όλη την Ευρώπη, και η άμβλωση να αναγνωριστεί ως υπηρεσία αναπαραγωγικής υγείας.

Από τη δική του πλευρά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέρασε ψήφισμα, σύμφωνα με το οποίο “το δικαίωμα σε ασφαλή και νόμιμη άμβλωση πρέπει να διαφυλαχθεί”.

Στρέφοντας την προσοχή τους στις χώρες της ΕΕ, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τα κράτη μέλη να αποποινικοποιήσουν την άμβλωση καθώς και να άρουν και να καταπολεμήσουν τα εμπόδια στην ασφαλή και νόμιμη άμβλωση και την πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και άλλα συναφή δικαιώματα, τα οποία θα πρέπει να διασφαλίζονται χωρίς διακρίσεις.

Όπως τονίζουν, οι γιατροί δεν θα πρέπει να αρνούνται την πρόσβαση σε φροντίδα άμβλωσης για λόγους θρησκείας ή συνείδησης, καθώς αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των ασθενών.

Στα πλαίσια αυτά, το ΕΚ έχει πολλάκις στηλιτεύσει τις πρακτικές της Ουγγαρίας και της Πολωνίας έναντι του δικαιώματος στην άμβλωση και την παρακώλυσή του, με τις χώρες να βρίσκονται σε καθεστώς “παρακολούθησης” όπως διατυπώνεται και στην τελευταία έκθεση του ΕΚ για τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ένωση.