Στο όνομα της ανθρωπιάς – Αμερικανική ανακουφιστική βοήθεια στην Ελλάδα, 1918-1929

Διαβάζεται σε 7'
Στο όνομα της ανθρωπιάς – Αμερικανική ανακουφιστική βοήθεια στην Ελλάδα, 1918-1929

Έκθεση των Αρχείων και της Γενναδείου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα στην Πτέρυγα Ι. Μακρυγιάννη. Με την επιμέλεια των:Ελευθερία Δαλέζιου, Μαρία Γεωργοπούλου και Ναταλία Βογκέικωφ- Broga

Με τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα παρουσιάζει έκθεση που αναδεικνύει ένα μνημειώδες ανθρωπιστικό εγχείρημα χαραγμένο στη μνήμη της ιστορίας: την αρωγή που προσέφεραν οι Η.Π.Α. στην Ελλάδα από το 1918 έως το 1929.

H έκθεση, σε επιμέλεια των Ελευθερίας Δαλέζιου, Μαρίας Γεωργοπούλου και Ναταλίας Βογκέικωφ- Brogan, φέρνει στο φως τις άοκνες προσπάθειες πολιτικών, ηγετών φιλανθρωπικών οργανώσεων, εκπαιδευτικών αλλά και αφοσιωμένων εθελοντών. Υποκινούμενοι από μια αίσθηση καθήκοντος, με ρίζες στις χριστιανικές, πατριωτικές ή και προσωπικές τους πεποιθήσεις, έπαιξαν στο σύνολό τους καθοριστικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της Ελλάδας ως έναν πιο ανεκτό και βιώσιμο τόπο μετά το 1922.

Η έκθεση, σχεδιασμένη σκηνογραφικά από την ομάδα της Μικρής Άρκτου (Βιβή Γερολυμάτου και Ανδρέα Γεωργιάδη) αναδεικνύει επιστολές, επίσημα έγγραφα, σπάνιες εκδόσεις, φωτογραφίες, αντικείμενα, αφίσες, εφημερίδες, ταινίες μικρού μήκους και χειροτεχνήματα. Οι θησαυροί αυτοί, που προέρχονται από τις πλούσιες συλλογές της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, αλλά και από διάφορα ιδρύματα, παρουσιάζονται εδώ για πρώτη φορά, υφαίνοντας μια συναρπαστική αφήγηση με ιδιαίτερη σημασία, χωρισμένη σε έξι μεγάλες ενότητες.

Ομαδικές ξεναγήσεις

Ειδικά για τις ημέρες των Χριστουγέννων, οργανώνονται οι παρακάτω ομαδικές ξεναγήσεις με ελεύθερη είσοδο:

  • Πέμπτη 28 Δεκεμβρίου στις 16.00
  • Σάββατο 30 Δεκεμβρίου στις 12.00
  • Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 2024 στις 16.00

Παράλληλη εκδήλωση

Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων, η Αμερικανική Σχολή διοργανώνει την Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2024, στις 19.00 διάλεξη του Δρ. Γιώργου Τοπαλίδη με τίτλο “Ottoman No More: “Oi Mikrasiatai Yper tōn Deinopathountōn Adelfōn tōn” στο αμφιθέατρο Cotsen Hall.

Η διάλεξη του κοινωνιολόγου Δρ. Γιώργου Τοπαλίδη, Λέκτορα στο Flagler College της Florida, πραγματεύεται την ανακουφιστική βοήθεια που έστειλαν οι Ορθόδοξοι Έλληνες Οθωμανοί υπήκοοι που έφτασαν στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Οθωμανική αυτοκρατορία από το 1907 ώς το 1924, στους αναξιοπαθούντες συντοπίτες τους στη Μικρά Ασία. Βασισμένη σε αρχειακό υλικό και προφορικές μαρτυρίες, η παρουσίαση ζωντανεύει τις εμπειρίες των μεταναστών και υπογραμμίζει την αβεβαιότητα των αγώνων τους για αποδοχή τους από τις κοινότητες των Ελλήνων μεταναστών και των Λευκών Αμερικανών. Η ρηξικέλευθη διατριβή του Γιώργου Τοπαλίδη βραβεύτηκε με το Βραβείο John O. Iatrides ως της Ένωσης Νεοελληνικών Σπουδών. Η διάλεξη θα γίνει στα αγγλικά.


Ο τεράστιος αντίκτυπος των εκτοπισμένων προσφύγων που είχε σαν αποτέλεσμα η Σύμβαση Ανταλλαγής Πληθυσμών το 1923 κινητοποίησε τη γενναιοδωρία πολλών έγκριτων αμερικανικών ανθρωπιστικών φορέων, όπως ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός, η ‘Περίθαλψις Εγγύς Ανατολής’ (Near East Relief), τα ‘Νοσοκομεία των Αμερικανίδων κυριών’ (American Women’s Hospitals) και η Χριστιανική Αδελφότητα Νέων (Υoung Men’s Christian Association), που συσπειρώθηκαν για να προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια έκτακτης ανάγκης σε ορφανά και πρόσφυγες.

Οι φορείς αυτοί, σε συνεργασία με τους ‘Αμερικανούς Φίλους της Ελλάδος’, την Επιτροπή Αρωγής του Αμερικανικού Κολλεγιακού Ινστιτούτου και τις ‘Βιοτεχνίες Εγγύς Ανατολής’ (Near East Industries), δημιούργησαν με ευρηματικό τρόπο υποδομές για επαγγελματική απασχόληση, βασική εκπαίδευση αλλά και ψυχική και σωματική υγειονομική περίθαλψη. Οι πολύπλευρες αυτές πρωτοβουλίες τόνωσαν τους πρόσφυγες, ιδιαίτερα τις γυναίκες, παρέχοντάς τους μέσα και πόρους για να γίνουν αυτάρκεις, οπλίζοντάς τους με σθένος και τη δυνατότητα να δώσουν νέα πνοή στη ζωή τους.


Η κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα και η αποξήρανση της κοιλάδας του Στρυμόνα και της Δράμας που ανατέθηκαν σε αμερικανικές επιχειρήσεις αποτέλεσαν έργα-ορόσημα που μεταμόρφωσαν τις υποδομές στην Ελλάδα. Εκτός από τις ευκαιρίες απασχόλησης που πρόσφεραν σε ευάλωτους πρόσφυγες, βελτίωσαν επίσης την ποιότητα της ζωής τους, εξαλείφοντας τη μάστιγα της ελονοσίας και άλλων ασθενειών. Η διαχρονική επιρροή των αμερικανικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που λειτούργησαν από εκείνη την εποχή στην Αθήνα (Junior College for Girls, σήμερα Αμερικανικό Κολλέγιο της Ελλάδος) και τη Θεσσαλονίκη (Αμερικανική Γεωργική Σχολή και Κολλέγιο Ανατόλια), έχει διαμορφώσει την ελληνική κοινωνία εδώ και γενεές, μυώντας τους μαθητές στις αρχές της σφαιρικής μόρφωσης που πρεσβεύει το αμερικανικό εκπαιδευτικό μοντέλο, καθώς και σε ένα ισχυρό εργασιακό ήθος.

Οι Έλληνες Οθωμανοί υπήκοοι που μετοίκησαν στις ΗνωμένεςΠολιτείες διαδραμάτισαν, επίσης, ένα ρόλο ζωτικής σημασίας, συνεισφέροντας στιςπροσπάθειες ανθρωπιστικής βοήθειας για τους συμπατριώτες τους που έμειναν πίσωστην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα σφυρηλάτησαν μια ιδιαίτερη ταυτότητα στην Αμερική.Η διασπορά αυτών των προσφύγων στην Αμερική είχε μεγάληπολιτιστική συνεισφορά, κυρίως μέσω της ευρείας διάδοσης των λαϊκών καιρεμπέτικων τραγουδιών που απηχούν τις προκλήσεις της ανταλλαγής των πληθυσμώνκαι τον βαθύ αντίκτυπο των Ηνωμένων Πολιτειών στις ζωές των προσφύγων.

Οι Bert Hodge Hill, Edward Capps και Ιωάννης Γεννάδιος υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες που συνδέθηκαν με την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα και διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στην αμερικανική ανακουφιστική βοήθεια στην Ελλάδα. Ο Bert Hodge Hill διετέλεσε διευθυντής της Σχολής από το 1906 έως το 1926 και συνεισέφερε αποφασιστικά στη σφυρηλάτηση σχέσεων μεταξύ της Σχολής και ελληνικών φορέων. Ο Edward Capps, επικεφαλής της Διοικούσας Επιτροπής της ΑμερικανικήςΣχολής (1918–1950) χρησιμοποίησε την επιρροή του ως πρόεδρος των ‘ΑμερικανώνΦίλων της Ελλάδος’ για την παροχή αρωγής στους πρόσφυγες που ζήτησαν καταφύγιο στην Ελλάδα και την υποστήριξη εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών. Ο Ιωάννης Γεννάδιος, ένας διακεκριμένος διπλωμάτης, ο οποίος είχε ασκήσει μεγάλη πίεση για την Ελλάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες, προσέφερε τους 26.000 τόμους της συλλογής του στη Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής που φέρει το όνομά του δημιουργώντας ένα σημαντικό φυτώριο για την ανάπτυξη των ελληνικών σπουδών σεδιεθνές επίπεδο. Συλλογικά, οι προσπάθειές τους όχι μόνο προώθησαν τονστόχο των κλασικών σπουδών, αλλά και έδειξαν τη δέσμευσή τους να ανακουφίσουντα δεινά που προκλήθηκαν από τις συνέπειες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ελληνοτουρκικού Πολέμου (1919-1922), αφήνοντας πίσω τους μια παρακαταθήκη συνεργασίας και συμπόνιας.

Η έκθεση αναδεικνύει επιστολές, επίσημα έγγραφα, σπάνιες εκδόσεις, φωτογραφίες, αντικείμενα, αφίσες, εφημερίδες, ταινίες μικρού μήκους και χειροτεχνήματα. Οι θησαυροί αυτοί, που προέρχονται από τις πλούσιες συλλογές της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, αλλά και από διάφορα ιδρύματα, παρουσιάζονται εδώ για πρώτη φορά, υφαίνοντας μια συναρπαστική αφήγηση με ιδιαίτερη σημασία.

Διάρκεια έκθεσης:

17 Οκτωβρίου 2023 – 18 Φεβρουαρίου 2024

Ώρες λειτουργίας:

Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή: 12:00 – 18:00, Πέμπτη: 12:00 – 20:00

Είσοδος ελεύθερη

Επικοινωνία για ομαδικές ξεναγήσεις: Μαρία Σμάλη: [email protected]

 

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα