Δ.Παπανικολάου: Ξέραμε τί θα συνέβαινε στη Δυτική Αττική

Ο Ομότιμος Καθηγητής Γεωλογίας, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δημήτρης Παπανικολάου αφοπλίζει με την ειλικρίνεια του και προειδοποιεί πως αν δεν γίνει κάτι άμεσα, θα ξαναζήσουμε μεγάλη καταστροφή σαν και αυτήν της Δυτικής Αττικής.

Ο κ. Παπανικολάου είναι και ο καθηγητής που ασχολήθηκε με την περιοχή της Μάνδρας, σε μάθημα που έκανε σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, με βάση προηγούμενες καταστροφές. “ Ήταν μια βασική άσκηση, για το θέμα των πλημμυρών” είπε την Τετάρτη 15/11, σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πριν προσθέσει ότι “επιλέξαμε αυτήν την περιοχή, ως εκ των χαρακτηριστικών περιπτώσεων στις οποίες η ανθρώπινη παρέμβαση, η άγνοια ή αδιαφορία ή η μη γνώση και ουσιαστική ενασχόληση με το θέμα, ήταν εγκληματικού χαρακτήρα”.

Το News24/7 και το Ραδιόφωνο 24/7 επικοινώνησαν μαζί του, με τη Γιώτα Μιχαλοπούλου να εκφράζει όλες τις απορίες που έχουμε όσοι παρακολουθούμε ή ζούμε τα γεγονότα. Τα στοιχεία που έδωσε ο καθ ύλην αρμόδιος, όχι μόνο συγκλονίζουν, αλλά προκαλούν και οργή. Κατέληξε στο ότι “τα στοιχεία που υπάρχουν ως προς το τι φταίει και τι πρέπει να γίνει είναι ξεκάθαρα, για όποιον θέλει να τα δει”.

Κάποιοι που είχαν οικόπεδα δίπλα στο ρέμα, αποφάσισαν να τα αξιοποιήσουν

To πρώτο πράγμα που είπε ο ειδικός ήταν πως “ έχουν υπάρξει αρκετά πλημμυρικά γεγονότα, με χαρακτηριστικό του 1996, με δυο θύματα. Η φύση είχε προειδοποιήσει για όσα έγιναν χθες, σε Μέγαρα και Μάνδρα, στο τμήμα βόρεια της Εθνικής Οδού, 1-2 χιλιόμετρα από τη Μάνδρα. Αυτά έδειχναν ότι εδώ υπάρχει σοβαρό πλημμυρικό πρόβλημα”.

Ποιο είναι ακριβώς, το πρόβλημα; “ Μολονότι είναι δεδομένη η ισχυρή βροχόπτωση και η μεγάλη έκταση στην οποία μαζεύουν τα νερά από τις “λεκάνες” του όρους Πατέρα, ένα βουνό 1.100 μέτρα, το ρέμα το οποίο έρεε δίπλα στην παλιά Εθνική, μέχρι πριν καμιά 20αρια χρόνια περίπου, έχει πάψει να υπάρχει. Από ανθρωπογενή επέμβαση. Κάποιοι που είχαν οικόπεδα, ανατολικά από το ρέμα και την Εθνική Οδό -ήταν η Εθνική Οδός, δίπλα το ρέμα και δίπλα οικόπεδα- θεώρησαν ότι έπρεπε να τα αξιοποιήσουν και έχουν κάνει διάφορες επιχειρήσεις εκεί”.

Ακόμα και ο Δήμος συμμετείχε στη διαδικασία

Στο μάθημα που έκανε σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, διαπιστώθηκε πως στις παρεμβάσεις ανήκουν ένα αμαξοστάσιο και κάποιες ιδιωτικές επιχειρήσεις. “ Το τραγικό είναι πως πρόκειται και για ένα αμαξοστάσιο του Δήμου. Ακόμα και ο Δήμος συμμετείχε σε αυτήν τη διαδικασία”.

Αυτό το βασικό ρέμα που δεν υπάρχει πια είναι το μόνο ή πρόκειται για τη βασική διέξοδο του νερού που κατεβαίνει από το όρος Πατέρα; “ Υπάρχουν και άλλα, μικρότερα -δεξιά και αριστερά. Είναι όμως, το βασικό που αποστραγγίζει τη γύρω περιοχή από το νερό που κατεβαίνει από το όρος Πατέρα, την Αγία Σωτήρα κλπ. Δεν είναι κάποιο τεράστιο ποτάμι. Έχει 2-3 πάχος και 2-3 βάθος, που όπως φτάνουμε στο στένεμα, στο βόρειο άκρο της Μάνδρας, εξαφανίζεται”.

Ποιες είναι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις που ‘χουν γίνει; “ Θάφτηκε από μια σειρά κατασκευών. Έχουν βάλει τις αυλές και τις εισόδους τους στο μπαζωμένο ρέμα. Έκοψαν τη ροή του και δεν υπάρχει πλέον, συνέχεια. Για αυτό το λόγο το νερό γέμισε όλη την περιοχή, πέρασε πάνω στην παλαιά Εθνική Οδό, που χρησιμοποίησε την άσφαλτο σαν οδό ροής πλέον (σαν κοίτη) και κατέβηκε μέσα στην πόλη, χωρίς διευθέτηση. Ακατάστατο, παρορμητικό και όπου βρήκε δρόμους, τα σάρωσε όλα. Σε συνδυασμό δε, με το ότι από τις πυρκαγιές υπάρχει απογύμνωση του εδάφους και για αυτό έχουμε πολλή λάσπη. Για αυτό γέμισε λάσπη όλη η περιοχή”.

Έχουμε πολλούς υπεύθυνους, δηλαδή κανέναν

Οι έρευνες που ‘χουν γίνει και έχουν καταλήξει σε πολύ συγκεκριμένα συμπεράσματα, έχουν γνωστοποιηθεί κάπου; “ Υπάρχουν στο Πανεπιστήμιο, στα αρχεία των ερευνών και των μεταπτυχιακών εργασιών που ‘χουν γίνει και ταυτόχρονα οι μαθητές μας πήγαιναν και συζητούσαν στοιχεία. Συνεργάζονταν με τις υπηρεσίες”.

Σε αυτιά αρμοδίων έχουν φτάσει; “ Σε ποιον να το κάνεις και πού να μην το κάνεις; Εδώ εμπλέκονται οι πάντες. Για αυτό και δεν είναι κανένας. Έχουμε πολλούς υπεύθυνους, δηλαδή κανέναν”.

Πρέπει να ανοίξει άμεσα η δίοδος

Τι πρέπει να γίνει άμεσα; “ Να ανοίξουμε τη δίοδο ξανά. Και στη Μάνδρα και παντού. Να μπουν οι μπουλντόζες και να τις ανοίξουν. Πέρα από αυτό και ποιος θα το κάνει, με τι πολιτική βούληση και διαδικασία, σίγουρα πρέπει να υπάρξει σοβαρό πρόγραμμα για όλη την Αττική. Ου μην για όλη την Ελλάδα, γιατί παντού υπάρχουν αντίστοιχες καταστάσεις. Παρεμβάσεις που έχουν κόψει ή έχουν μειώσει πολύ την παροχή των ρευμάτων. Αλλού την έχουν κόψει τελείως, όπως σε αυτό το τραγικό παράδειγμα, αλλού την έχουν μειώσει στο μισό ή και περισσότερο.

Η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί τώρα, στη Δυτική Αττική. Όλα αυτά πρέπει να μπουν σε πρόγραμμα, να υπάρξουν χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που σίγουρα θα υπάρξουν και με την εποπτεία των φορέων που πρέπει (δεν ξέρω ποιοι είναι αυτοί που πρέπει, σίγουρα το Εσωτερικών με την Περιφέρεια πρέπει να είναι μέσα, όπως και οι Δήμοι) συν κάποιοι άλλοι; Ποιοι; Του Περιβάλλοντος; Των Δημοσίων Έργων; Και εγώ δεν ξέρω ποιοι, έτσι όπως μπλέκονται οι αρμοδιότητες, μπορεί και πρέπει να κάνει τι.

Το θέμα είναι πως μέσα σε λίγους μήνες, οι επιστήμονες είτε στα ερευνητικά κέντρα, είτε στα πανεπιστήμια, μπορούν με τη νέα τεχνολογία, να δώσουν όλες τις θέσεις και τις περιοχές που υπάρχει πρόβλημα. Μετά να εντοπιστούν οι θέσεις αυτές και να δει σε κάθε περίπτωση τι πρέπει να γίνει, ώστε να αποκατασταθεί η φυσιολογική ροή”.

Είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να δούμε και άλλη τέτοια καταστροφή

Οι συνεχιζόμενες βροχοπτώσεις προφανώς και εντείνουν τον προβληματισμό των επιστημόνων, με τον κ. Παπανικολάου να λέει “ η βροχή που συνεχίζει, με ανησυχεί για το σήμερα και για το αύριο. Ιδίως στις περιοχές που έχουν ήδη πληγεί από τις προηγούμενες πλημμύρες, διότι αυτήν την στιγμή η ικανότητα του εδάφους να απορροφήσει είναι μηδενική. Ό,τι πέφτει, κινείται επιφανειακά. Τίποτα δεν ρουφάει ή δεν αποθηκεύει μέσα της η γη, γιατί είναι ήδη μπουκωμένη. Όλο το πορώδες που υπάρχει στα εδάφη είναι καλυμμένο από τα φρεάτια”.

Και ναι, είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να δούμε ξανά μια τέτοια μεγάλη καταστροφή. “Είναι θέμα που θα τύχει να πέσει η μεγάλη ποσότητα και αν θα μπορεί το φυσικό δίκτυο, όπου δεν έχει πειθαρχεί, να αποστραγγίσει. Όπου το έχουν πειράξει, λίγο ή πολύ, μπορούμε να περιμένουμε και άλλα τέτοια φαινόμενα.

Ας ελπίσουμε όμως, να μην έχουμε άλλα θύματα. Έχω σοκαριστεί από τα θύματα. Ξέραμε, καταλαβαίναμε πως θα γίνει ό,τι έγινε. Ήταν σαφές. Άλλο όμως, να πλημμυρίζει δέκα υπόγεια και πέντε ισόγεια και άλλο να χάνουμε ανθρώπους”.