Δείπνο με πέντε άστεγους στην Αθήνα

“Σε έχουν φτύσει ποτέ; Εμένα ναι. Και είναι πολύ δύσκολο. Γιατί σαν άνθρωπος μπορεί να μην φταις για την κατάσταση που έχεις φτάσει. Με έλεγαν βρωμιάρη”. Ο Λάμπρος και τέσσερις φίλοι του διηγήθηκαν στους καλεσμένους τους κατά τη διάρκεια ενός δείπνου μερικές από τις ιστορίες της ζωής τους.

“Πρόκειται για κάποιες βιωματικές αφηγήσεις δικές μας. Μιλάμε για την αστεγία, για την έλλειψη εργασίας. Πώς το περάσαμε και το ζήσαμε στο πετσί μας και πώς το ξεπεράσαμε. Αν το ξεπεράσαμε ποτέ. Ο κόσμος πολλές φορές κλαίει. Συγκινείται και σοκάρεται” λέει ο Γιάννης, ένα από τα μέλη της θεατρικής ομάδας που συμμετείχαν στην performance/δείπνο με οικοδεσπότες πέντε ανθρώπους που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, ή σε συνθήκες αστεγίας.

Στην διαδραστική παράσταση με τον τίτλο “Δείπνο” που έγινε τις προηγούμενες ημέρες στο αίθριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, στα πλαίσια του φεστιβάλ mind the fact  πέντε άνθρωποι, η Ιουλία Συμεωνίδου, η Μαρία Γάτου, ο Λάμπρος Μουστάκης, ο Γιάννης Φωκάς και ο Κωνσταντίνος Καπερνάρος, υποδέχονταν κάθε φορά περίπου 15 άτομα που δήλωναν συμμετοχή. Γύρω από ένα βραδινό τραπέζι, με φαγητό και ποτό, συζητούσαν για όσα έχουν ζήσει, αλλά και για ζητήματα που απασχολούν όλους, όπως η φιλία, ο έρωτας, η αξιοπρέπεια. Και οι πέντε συντελεστές είναι πωλητές του περιοδικού δρόμου Σχεδία, με τη βοήθεια του οποίου βιοπορίζονται.

Η παράσταση βοηθάει τον κόσμο που έρχεται, να ακούσει και να θωρακιστεί. Κι εμείς κάποτε δεν ήμασταν έτσι. Είχαμε τα σπίτια μας, τις δουλειές μας. Και από τη μια στιγμή στην άλλη τα χάσαμε όλα

“Η παράσταση βοηθάει τον κόσμο που έρχεται, να ακούσει και να θωρακιστεί. Κι εμείς κάποτε δεν ήμασταν έτσι. Είχαμε τα σπίτια μας, τις δουλειές μας. Και από τη μια στιγμή στην άλλη τα χάσαμε όλα” λέει στο News 24/7 ο Γιάννης. “Εγώ είχα επιχείρηση με 20 εργαζόμενους και ξαφνικά βρέθηκα στο δρόμο. Με τη Σχεδία πλέον καταφέρνουμε και επιβιώνουμε, βγάζουμε τα καθημερινά μας έξοδα. Μπορούμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι. Πάντα βέβαια μιλάμε για λογικές τιμές, όχι εξωφρενικά πράγματα. Δεν μπορούμε να βρούμε σπίτι με 250 ευρώ ενοίκιο. Σε τιμές από 100 μέχρι 130 ευρώ μπορούμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι”.

Η Μαρία από την άλλη, είχε μείνει άνεργη και άστεγη ήδη πριν την κρίση. “Ήμουν υπάλληλος σε μια ιδιωτική επιχείρηση που χρεοκόπησε. Είχα χάσει και τους δύο μου γονείς. Μοίραζα φυλλάδια, και έκανα και άλλες περιστασιακές δουλειές, αλλά δεν μπορούσα να καλύψω τα έξοδά μου. Έκανα και το λάθος να μη μιλήσω σε συγγενείς και σε φίλους όταν χρειάστηκα βοήθεια και πήγε να μου πάρει το σπίτι η τράπεζα. Το έχασα το σπίτι. Μετά αναγκάστηκα και μίλησα. Έμενα από δω κι από κει. Ένα μήνα στον έναν φίλο, ένα μήνα στον άλλον.  Έμεινα και σε τρεις ξενώνες φιλοξενίας αστέγων. Καρέας, Βουλιαγμένη και ο τελευταίος μαζί με τον Γιάννη και τον Λάμπρο ήταν ο ΚΥΑΔΑ του Δήμου Αθηναίων”.

Κατά τη διάρκεια του Δείπνου, το κοινό είναι κουμπωμένο. Τα φαγητά και τα ποτά που σερβίρονται συνήθως μένουν στα πιάτα μέχρι να τελειώσουν οι αφηγήσεις. Παρά τις προτροπές των πέντε συντελεστών, οι άνθρωποι δε μπορούν να φάνε εύκολα. Όπως τονίζει η Ιουλία “Δεν είναι ο στόχος να τους συγκινήσουμε με δόλο. Τους λέμε τις ιστορίες μας και συζητάμε. Μου αρέσουν όμως οι άνθρωποι που καταλαβαίνουν τι ακούνε”.

Όσο για το αν ξαναβλέπουν το κοινό που παρακολουθεί τις παραστάσεις: “Με μερικούς ανθρώπους που έχουν έρθει στα δείπνα, έχουμε κρατήσει σχέσεις, έχουμε κάνει φίλους που μπορεί να βρεθούμε και έξω από εδώ. Εγώ έχω κάνει δύο φίλες που συναντιόμαστε συχνά” λέει η Μαρία Γάτου.

Έχουμε ζήσει τα χειρότερα, δεν φοβόμαστε. Θέλουμε να το εξωτερικεύσουμε, να επικοινωνήσουμε με τον κόσμο

Οι πέντε άνθρωποι δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί, ούτε είχαν σκοπό να γίνουν ποτέ. Άρχισαν να συμμετέχουν σε θεατρικές ομάδες όσο ήταν σε ξενώνες φιλοξενίας. Όπως λέει ο Λάμπρος Μουστακής, “Όταν φτιάξαμε την θεατρική ομάδα του ΚΥΑΔΑ ήταν η πρώτη ομάδα αστέγων στην Ευρώπη.  Δεν το κάνει κάποιος εύκολα. Εμείς ήμασταν 130 άτομα στον ξενώνα και στην ομάδα συμμετείχαμε μόνο πέντε. Την ξέρεις την λέξη. Λέγεται ιδρυματοποιήση. Αυτό είναι σαν το ναρκωτικό. Μπαίνει στο αίμα και σε διαλύει. Αυτό προσπαθούμε να μην κάνουμε. Έχουμε ζήσει τα χειρότερα, δεν φοβόμαστε. Θέλουμε να το εξωτερικεύσουμε, να επικοινωνήσουμε με τον κόσμο”.

Η θεατρική ομάδα των αστέγων είναι μια ομάδα που λειτουργεί αρκετά χρόνια και έχει δουλέψει με διαφορετικούς σκηνοθέτες και δημιουργούς και εντάχθηκε στο φεστιβάλ mind the fact. “Το φεστιβάλ το οποίο έχει εμπνευστεί η Γιολάντα Μαρκοπούλου και η Ιωάννα Βαλσαμίδου έκανε κάλεσμα στη Σχεδία και όσοι ήθελαν ήρθαν να συμμετάσχουν. Αντίστοιχα καλέσματα έγιναν και σε φορείς και ιδρύματα.  Έτσι δήλωσαν συμμετοχή διάφοροι άνθρωποι σε κάθε εργαστήριο” λένε η ηθοποιός Ελευθερία Ρουσάκη και η χορογράφος Σοφία Μαυραγάνη, οι οποίες ανέλαβαν το καλλιτεχνικό κομμάτι της ομάδας του Δείπνου.

Λίγοι τολμούν να δουν έναν άστεγο και να πιάσουν κουβέντα, να τον ρωτήσουν πράγματα για τη ζωή του

“Βλέπουμε από τη διαδικασία της παράστασης ότι δεν καταβαίνει η μπουκιά εύκολα. Είναι πολύ σημαντική εμπειρία. Είναι σημαντικό και για τους πέντε συντελεστές και για το κοινό, ότι υπάρχει η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με μια γκάμα ανθρώπων με την οποία δύσκολα θα μιλούσαν” παρατηρεί η Σοφία Μαυραγάνη, ενώ η Ελευθερία Ρουσάκη, συμπληρώνει “Αυτό είναι και το νόημα. Να έρθει το κοινό σε επαφή με κοινωνικές ομάδες που δύσκολα θα ερχόταν. Λίγοι τολμούν να δουν έναν άστεγο και να πιάσουν κουβέντα, να τον ρωτήσουν πράγματα για τη ζωή του”.

Το Δείπνο είναι το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του ομότιτλου εργαστηρίου που δημιουργήθηκε τον Δεκέμβριο 2016 στον χώρο του “ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ”. Στα πλαίσια του φεστιβάλ “mind the fact”, επαγγελματίες καλλιτέχνες, συνεργάστηκαν με ανθρώπους που ανήκουν σε ευπαθείς ή μη ευνοούμενες κοινωνικές ομάδες και δημιούργησαν καλλιτεχνικά έργα που φωτίζουν διαφορετικές πλευρές της καθημερινής ζωής, μεταξύ των οποίων η αστεγία, η εξάρτηση από τον τζόγο, η προσφυγιά και άλλα.

Φωτογραφίες: ©Ελίνα Γιουνανλή