Είσαι υπέρ της δεύτερης ευκαιρίας;

*Από την Ανδρονίκη Μπάκουλη

Όπως κατευθυνόμουν προς τον αριθμό 28-30 της Δεριγνύ, (στο πρώτο φανάρι μετά την Πλατεία Βικτωρίας αριστερά, περπατώντας στην 3ης Σεπτεμβρίου με κατεύθυνση την Αγίου Μελετίου), σκεφτόμουν για τις δεύτερες ευκαιρίες. Πόσο γενναιόδωροι μπορούμε να γίνουμε, όταν πρόκειται να τις δώσουμε και όχι να τις δεχτούμε. Πόσο ειλικρινείς είμαστε με τον εαυτό μας, πριν συγχωρήσουμε και άρα διαγράψουμε ό,τι έχει προηγηθεί -γιατί αλλιώς δεύτερη ευκαιρία δεν νοείται. Μόλις είδα μπροστά μου την ταμπέλα των γραφείων που διατηρούν οι “Νέοι Ορίζοντες” (στη διεύθυνση που σου είπα), αισθάνθηκα μια δυσφορία, ένα βάρος στη ψυχή μου. Δεν ήμουν πολλή σίγουρη πως η πολυκατοικία στην οποία μένω θα δεχόταν να προσλάβει εταιρία καθαρισμού που έχουν συστήσει πρώην κρατούμενοι, αν τους το πρότεινα. Το χειρότερο ήταν πως δεν ήμουν σίγουρη ότι θα το πρότεινα.

Δεν θα προσπαθήσω να σε πείσω πως όπως έφευγα, είχα αναπτύξει νέα κοσμοθεωρία. Αυτό που έκανα ήταν να συνεχίσω να αντιδρώ σε όποιον φόβο, σε όποια προκατάληψη προσπαθεί να μου επιβάλει η κοινωνία. Το ίδιο θα σου ζητήσω να κάνεις, όσο διαβάζεις τις γραμμές που ακολουθούν.

Πριν σου συστήσω τους “Νέους Ορίζοντες”, θα χρειαστεί να σου μιλήσω για την “Επάνοδο”, που επισήμως προσδιορίζεται ως “ΝΠΙΔ-Νομικό Πρόσωπο, Ιδιωτικού Δικαίου που δημιουργήθηκε και τελεί υπό το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Είναι ο μοναδικός επίσημος φορέας μετασωφρονιστικής μέριμνας που δημιουργήθηκε στη χώρα μας. Σύμφωνα με την ιδρυτική της πράξη (Π.Δ. 300/2003) σκοπός της είναι η «η επαγγελματική συμπαράσταση και η προετοιμασία και προώθηση της εν γένει κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων και αποφυλακιζομένων». Σε διαβεβαιώνω όμως πως είναι πολλά περισσότερα.

Η υποστήριξη είναι εξατομικευμένη και αφορά έξι διαφορετικές υπηρεσίες

“Το σχετικό προεδρικό διάταγμα βγήκε το 2003. Ουσιαστικά όμως, σε ορθή λειτουργία -με ροή, στόχους και προγράμματα- ξεκίνησε το 2009. Μεσολάβησε όλη η γραφειοκρατική διαδικασία, έως ότου γίνει πραγματικότητα αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως “ΕΠΑΝΟΔΟΣ”, εξήγησε στο NEWS247 η Αντωνία Καστρινάκη, εξωτερική συνεργάτιδα και κοινωνική ανθρωπολόγος (ΜΔΕ, Υπ. Δρ. Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου).

Ο πρώτος πρόεδρος ήταν ο κ. Νέστορας Κουράκης, ο οποίος ήταν καθηγητής Εγκληματολογίας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο σημερινός της Πρόεδρος είναι ο καθηγητής εγκληματολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου κ. Γιώργος Νικολόπουλος”. Στο ΔΣ υπάρχει πάντα ένας δικηγόρος, ένα μέλος της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας και Κοινωνικής Συνοχής του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Αασφάλισης και Πρόνοιας, ένας της Γενικής Διεύθυνσης Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και ένας από την Υπηρεσία Επιμελιτών Ανηλίκων Αθηνών.

Η υποστήριξη  στους ωφελουμένους της είναι εξατομικευμένη και  αφορά στην ουσία έξι διαφορετικές υπηρεσίες, Συνοπτικά  η ΕΠΑΝΟΔΟΣ σε κάθε εξυπηρετούμενο της   παρέχει ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική συμβουλευτική, συμβουλευτική για ζητήματα απασχόλησης, μερικώς οικονομική (υπό προϋποθέσεις) από το εξειδικευμένο προσωπικό του φορέα, τις οποίες μπορείς να δεις στην ιστοσελίδα epanodos.org.gr.

Επιπλέον ανάλογα με τις ανάγκες των εξυπηρετούμενων και εφόσον κρίνεται αναγκαίο από τον σύμβουλο παρέχεται στον ωφελούμενο  προσωρινή διαμονή (έως 10 ημέρες) σε ξενοδοχείο που είναι συμβεβλημένο με το φορέα, κουπόνια σίτισης, τηλεκάρτες και εισιτήρια -κατά περίπτωση και μετά την εκτίμηση των περιστάσεων-, ώστε να διευκολυνθεί η επικοινωνία με το οικείο περιβάλλον και ενδεχόμενη μετακίνηση. Αυτή είναι μόνο μια υπηρεσία. Υπάρχουν άλλες πέντε που “αγκαλιάζουν” όλες τις ανάγκες, αλλά και τη δημιουργία των προύποθέσεων για ένταξη και εργασία. Φυσικά, δεν έγιναν όλα μαζί, αλλά βήμα, βήμα.

Το μεγάλο ζήτημα της εμπιστοσύνης

Για να γίνει γνωστή ΕΠΑΝΟΔΟΣ ως φορέας και η αποστολή που είχε αναλάβει χρειάστηκαν να γίνουν δράσεις ενημέρωσης μέσα στα Καταστήματα Κράτησης, ώστε να διαδοθεί ο σκοπός της.

Η διαδικασία είχε ως εξής: “Πρώτα έγιναν επαφές της διεύθυνσης της “ΕΠΑΝΟΔΟΥ” και με τα σωφρονιστικά καταστήματα. Δηλαδή, η διεύθυνση η δική μας, μίλησε με τη διεύθυνση των φυλακών, -την κοινωνική υπηρεσία, δηλαδή τους κοινωνιολόγους, τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους ψυχολόγους. Παράλληλα με επισκέψεις στα Καταστήματα Κράτησης, είχαν τη δυνατότητα να μας γνωρίσουν οι κρατούμενοι εκ του σύνεγγυς. Μέχρι τότε δεν ήξεραν καν ότι υπάρχουμε, πόσω μάλλον τι προσπαθούμε να κάνουμε. Σιγά σιγά έγιναν τα βήματα για να μας μάθουν και να μας εμπιστευτούν”.

Ενδεχομένως να μην ξέρεις πως αν είσαι ερευνητής, για να μπεις στην όποια φυλακή πρέπει να εξασφαλίσεις πρώτα άδεια από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Δεν ξεχωρίζουμε κανέναν, γιατί αυτό είναι η επανένταξη

“Αρχικά γνώρισαν τη δράση μας, μέσα από τα μάτια τα δικά μας και με κάποιες δράσεις που κάναμε εμείς στις φυλακές”. Μια από αυτές ήταν “η δημιουργία ενός εργαστηρίου κοσμήματος, με τη συμμετοχή κρατουμένων στο πλαίσιο της δημιουργικής απασχόλησης της, ώστε εκείνοι που ήταν προ της αποφυλάκισης να αποκτήσουν ένα εφόδιο για τη μετέπειτα ζωή τους. Οι καθηγητές των εργαστηρίων της ΕΠΑΝΟΔΟΥ μέσα στις φυλακές  ήταν ορισμένοι από την “ΕΠΑΝΟΔΟ”. Και τα μαθήματα αφορούν όλους όσοι ενδιαφέρονται “είτε είναι αλλοδαποί, είτε ημεδαποί” και ανεξάρτητα από το λόγο που βρέθηκαν στη φυλακή. “Δεν ξεχωρίζουμε κανέναν, γιατί αυτό είναι η επανένταξη”.

Πώς από αυτά τα πρώιμα βήματα έφτασαν στο σημείο της διάρθρωσης σε πέντε τομείς (οικονομικός-διοικητικός, προγράμματα και κατάρτιση, ανάπτυξη-έρευνα-αξιολόγηση, συμβουλευτική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη και εθελοντισμός). “Όλα αυτά, το τι έπρεπε να ‘χει αυτός ο φορέας, προέκυψαν από πρωτοβουλίες της διεύθυνσης μας και ορίστηκαν από το Προεδρικό Διάταγμα. Πρώτα βέβαια, έπρεπε να αντιληφθούμε, να δούμε ποιες είναι οι ανάγκες και να προσαρμοστούμε ανάλογα”.

Πάμε τώρα και σε ένα πρόγραμμα που έγινε επιχείρηση, μια εκ των μόλις τριών που υπάρχουν στην Ευρώπη: στους “Νέους Ορίζοντες”

Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση, με το διακριτικό τίτλο “Νέοι Ορίζοντες” ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2014 (Ν.4019/2011), μέσω του προγράμματος ΤΟΠΕΚΟ που σημαίνει “Τοπικές Δράσεις Κοινωνικής Ένταξης για Ευάλωτες Ομάδες”. Αυτό είχε ως αντικείμενο την ενεργοποίηση και την κινητοποίηση των τοπικών φορέων, με στόχο την εξασφάλιση της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, για ανέργους ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Επρόκειτο για δράση του επιχειρησιακού προγράμματος “Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού 2007-2013”, το οποίο σχεδίασε και διαχειρίστηκε το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.

Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις που συστάθηκαν, έγιναν ο μόνος φορέας κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα και διακρίθηκαν σε

1) Ένταξης

2) Κοινωνικής Φροντίδας (βλ. υγεία) και

3) Συλλογικού και παραγωγικού σκοπού (βλ. εθελοντισμού)

“Η “ΕΠΑΝΟΔΟΣ” ήταν ο συντονιστής φορέας ενός προγράμματος που “έτρεξε” το 2012, ώστε οι άνεργοι αποφυλακισμένοι/αποφυλακισμένες να προετοιμαστούν για την είσοδο τους στην αγορά εργασίας (μετείχαν και οι “Άρσις” και “Δίκτυο Απασχόλησης και Κοινωνικής Μέριμνας”). Το σχέδιο δράσης αφορούσε τη στήριξη 60 αποφυλακισμένων, οι οποίοι είχαν προβλήματα με κοινωνική απομόνωση, οικονομική ανέχεια, προσωπικά αδιέξοδα και τους έδινε κατάρτιση ανάλογα με τον τομέα της επιλογής τους.

Οι τομείς κατάρτισης ήταν τρεις: 1) ηλεκτρονικοί υπολογιστές, 2) διαμόρφωση, συντήρηση και φύλαξη χώρων πρασίνου και 3) κοινωνική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα”. Ακολούθως χωρίστηκαν σε 3 ομάδες των 20 και ξεκίνησαν την εκπαίδευση. Για παράδειγμα, στην κοινωνική οικονομία ήταν διάρκειας 60 ωρών, εκ των οποίων οι 48 ήταν θεωρητικής κατάρτισης και οι 12 πρακτικής άσκησης.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; “Ως κατάληξη του προγράμματος, ήθελαν να δημιουργηθεί μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση, για να δουν πώς αυτό το μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει και να βοηθήσει, στη δεδομένη οικονομία”. Και έτσι προέκυψαν οι “Νέοι Ορίζοντες”.

Ακόμα είμαστε στην προσπάθεια του να μας γνωρίσουν

Η εύλογη ερώτηση ήταν πόσο εύκολο ήταν το πέρασμα από τη θεωρία, στην πράξη. Να αποκτήσουν ας πούμε, ΑΦΜ ή λογαριασμό σε τράπεζα ή ό,τι άλλο χρειάζεται ένας φορέας για να λειτουργήσει, δεδομένης και της γραφειοκρατικής δυσλειτουργίας που υπάρχει στην Ελλάδα. Υπήρξε αποθάρρυνση; “Μόνο” λέει ο πρόεδρος του ΔΣ των “Νέων Οριζόντων”, Παναγιώτης Φραγκιάς, “κατ’ αρχάς έχουμε ξεκινήσει από το 2012 και δεν έχουμε χρηματοδοτηθεί ούτε με μισό ευρώ έως σήμερα. Αν δεν ήταν η στήριξη που λάβαμε σε προσωπικό επίπεδο -και όχι κυβερνητικό ή θεσμικό-, δεν θα είχαμε καν ιδρυθεί. Στους πρώτους 5-6 μήνες ίδρυσης Κοιν.Σ.Επ μόνο δίναμε. Ακόμα παιδευόμαστε με το νόμο που έχει “βγει” να αλλάξουμε καταστατικό, το οποίο όπως φτιάχτηκε από τους θεσμούς είναι δυσλειτουργικό… για τη λειτουργία μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης. Υπάρχουμε από τον Αύγουστο του 2014 και ακόμα είμαστε στην προσπάθεια του να μας γνωρίσουν”.

Για παράδειγμα, ακόμα και σήμερα “δεν γνωρίζει κανείς στο δημόσιο φορέα τι σημαίνει Κοιν. Σ. Επ. Πόσω μάλλον ένταξη. Πήγαμε να “ανοίξουμε” λογαριασμό στη ΔΕΗ και δεν υπήρχε πουθενά ο κωδικός μας. Μας έλεγαν “δηλαδή, είστε ανώνυμη εταιρία” που δεν ήμασταν. Μετά, μας έλεγαν “είστε συνεταιρισμός”. Μα δεν είμαστε ούτε αυτό. Δεν υπήρχε κωδικός να μας εντάξουν σε αυτόν. Για να μη σου πω τι γίνεται με την τράπεζα. Εκεί είναι που η νομική υπηρεσία δεν έχει ιδέα για το τι είμαστε. Ο νόμος Κατσέλη έδωσε μια διευκρίνιση και “πατάμε” εκεί. Βέβαια, η διευκρίνιση που έχει δοθεί αφορά και τις ανώνυμες εταιρίες και ένα μικρό κομμάτι της “πιάνει” της Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις. Και αυτό δεν έχει αλλάξει. Επειδή δεν έχουμε άμεση πρόσβαση στη νομική υπηρεσία του εκάστοτε τραπεζικού οργανισμού -όλα είναι απρόσωπα και μέσω emails-, η κατάσταση παραμένει δύσκολη”.

Οι “Νέοι Ορίζοντες” είναι η μοναδική Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης που διοικείται από αποφυλακισμένους στην Ελλάδα

Από το 2007 έως το 2013 δημιουργήθηκαν 950 Κοιν.Σ.Επ., σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου. Δηλαδή, στα χαρτιά. Στην πράξη, αυτές που λειτουργούν δεν φτάνουν καν τις 90 και οι βιώσιμες είναι ακόμα λιγότερες. Οι “Νέοι Ορίζοντες” είναι η μοναδική Κοιν.Σ. Επ. ένταξης στην Ελλάδα και η τρίτη στην Ευρώπη (υπάρχει μία στη Φινλανδία και μια στη Μεγάλη Βρετανία), της οποίας τα ιδρυτικά μέλη είναι αποφυλακισμένοι. Ο κύριος λόγος αυτής της κατακόρυφης μείωσης από όσες προσπάθησαν, σε όσες εξακολουθούν να υφίστανται, είναι η μάχη που έδωσαν με τη γραφειοκρατία.

“Υπάρχει μια αποτροπή, λόγω συγκεκριμένων προβλημάτων” ενημερώνει ο Παναγιώτης, “ακόμα και να ξεκινήσουν, μόλις δουν τι έχουν να αντιμετωπίσουν σταματούν. Προτιμούν να κάνουν μια ιδιωτική επιχείρηση και να προσλαμβάνουν άλλους να τους κάνουν τη δουλειά”.

Πώς μπορεί να λυθεί ένα τέτοιο πρόβλημα; “Με την ενημέρωση. Όχι σε εμάς, αλλά στους ανθρώπους που είναι σε θέσεις-κλειδιά, ώστε να μη χρειάζεται σε κάθε μας κίνηση να διευκρινίζουμε στα “ποιοι είστε εσείς;” και “τι είναι αυτό;”. Και πάντα χρήσιμο θα ήταν να υπάρχει μια γενική ενημέρωση, ώστε να γλιτώσουμε εμείς, αλλά και άλλοι που θέλουν να κάνουν κάτι αντίστοιχο, κάτι από τη γραφειοκρατία. Να μην υπάρχει αμάθεια, αγνωσία.

Οι ιδιωτικοί οργανισμοί έχουν άλλη γνώση, γιατί εκεί υπάρχει πρωτοβουλία. “Ψάχνονται”. Ο μόνος φορέας ωστόσο, στον οποίον μπορούσαμε να απευθυνθούμε είναι ο δημόσιος φορέας, που έχει παρακράτηση 8%. Δεν την έχουμε πάρει από πέρυσι. Για να μη σου πω την πρώτη χρονιά με ζημία 680 ευρώ, γιατί δεν είχαμε δουλειές, πληρώσαμε τέλος επιτηδεύματος 520 ευρώ. Αυτή είναι η ανάπτυξη. Μάλλον πρόκειται για ανάπτυξη στην φτώχεια”.

Η σημαντική πρώτη… δεύτερη ευκαιρία

Βέβαια, οι άνθρωποι στους “Νέους Ορίζοντες” έχουν κερδίσει το στοίχημα της ανάπτυξης, υπό την έννοια ότι χρόνο με το χρόνο τους εμπιστεύονται περισσότεροι “και αυτό συμβαίνει γιατί τρέχουμε, παλεύουμε. Όλοι μας θεωρούν ως τους πιο επιτυχημένους. Δεν το περίμεναν καν, για λόγους που δεν είναι της παρούσης. Στο πρώτο πεντάμηνο έναρξης μας και δεδομένων των δυσκολιών, δημιουργήσαμε αμέσως 20 θέσεις εργασίας που στην πορεία έγινα 38, τώρα έχουν αυξηθεί ακόμα περισσότερο”. Επόμενος στόχος είναι “να επεκταθούμε στον ιδιωτικό τομέα, βάσει του βιογραφικού που έχουμε “φτιάξει” μέχρι σήμερα με τους δημόσιους φορείς. Έχει γίνει ήδη η αρχή και θέλουμε να “χτίσουμε” πάνω σε αυτή”.

Ναι, ένιωσαν πως τους έχουν πετάξει σε έναν ωκεανό, στη μέση του πουθενά, με μια βάρκα και δυο κουπιά, χωρίς κάτι άλλο και τους είπαν “σωθείτε αν μπορείτε”. “Μα δεν είναι αυτό” μας διορθώνει ο Γιώργος, που είναι μέλος εκ των μελών στους “Νέους Ορίζοντες”, “είναι ότι νιώθουμε πως μας χτυπούν με τα κουπιά, για να μας πνίξουν. Μακάρι να μας άφηναν να κολυμπήσουμε. Μας είπαν “κολύμπα” και εμείς πέσαμε να κολυμπήσουμε. Αφήστε μας όμως, να το κάνουμε”.

Ο πρώτος που τους άφησε να κολυμπήσουν και τους έδωσε και την πυξίδα “ήταν ο Χαράλαμπος Κασίμης, αντιπρύτανης του Γεωπονικού και τώρα γενικός γραμματέας του Υπουργείου Γεωργίας” αποκαλύπτει ο Παναγιώτης, “ήταν προσωπική γνωριμία. Μαζί με τη διευθύντρια προμηθειών του Γεωπονικού, έπεισαν μια ολόκληρη ακαδημία να μας εμπιστευτεί. Και τώρα δεν μας αλλάζουν με τίποτα και μας προτείνουν αλλού, συνέχεια”. Μια επίσκεψη στην ιστοσελίδα τους, θα σε βοηθήσει να δεις πως πλέον είναι πολλοί εκείνοι που τους εμπιστεύονται -και όχι μόνο από το δημόσιο, αλλά και πολυκατοικίες, όπως και καταστήματα.

Αυτή είναι η ευκαιρία να γίνουμε επιχειρηματίες της ζωής μας

Ο Παναγιώτης θυμίζει πως “όπου και αν πας, από τις συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες έχεις “φάει” πόρτα” πριν τονίσει ότι “αυτή είναι η ευκαιρία να γίνουμε οι ίδιοι επιχειρηματίες της ζωής μας. Αυτό δεν ανήκει σε εμένα, στην Τόνια ή τον Γιώργο. Ανήκει σε όλους όσοι δουλεύουμε. Μας αφορά το ομαδικό, το αλληλέγγυο. Και οι επί μακρόν άνεργοι είναι ευάλωτη ομάδα, όπως και τα παιδιά που δουλεύουν στην επανένταξη, οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι μετανάστες που έχουν χαρτιά. Όλοι αυτοί προσπαθούμε να είμαστε μια ομάδα και να γίνουμε αφεντικά του εαυτού μας. Αυτό είναι που σε κρατάει. Ότι είμαι μόνο εγώ υπεύθυνος της ζωής μου και της διαχείρισης της εργασιακής μου αποκατάστασης”.

Συζητούμε με το Υπουργείο, ώστε οι μετατροπές ποινών σε κοινωφελή εργασία να εκτίονται σε εμάς

Ο στόχος είναι ξεκάθαρος (“η επιβίωση”) και μια παράμετρος αυτού “η εργασία, διότι επανένταξη χωρίς εργασία δεν υπάρχει. Ό,τι και αν λέμε, ό,τι και αν κάνουμε. Θέλουμε να υπάρχει δουλειά”. Επανένταξη δεν υπάρχει και χωρίς δεύτερη ευκαιρία. “Η επανένταξη χωρίς το κατάλληλο πλαίσιο, επίσης δεν υπάρχει. Και δεν είναι μόνο το επιστημονικό πλαίσιο και η στήριξη. Είναι πολύ πιο βαθύ. Ομολογουμένως δεν κάνουν όλοι για αυτό. Ή δεν θέλουν. Δεν έχει σημασία να αναλύσουμε το χαρακτήρα του καθενός. Σημασία έχει να δούμε πως για αυτούς που θέλουν να αλλάξουν τη ζωή τους, αυτό που κάνουμε είναι μεγάλο κίνητρο. Ζητούμενο για εμάς είναι οι “Νέοι Ορίζοντες” να ταυτιστούν με την επανένταξη, να γίνουν κομμάτι της επανένταξης”.

Σε τι σημείο είναι αυτή τη στιγμή; “Είμαστε παρόντες στη μάχη. Και μόνο αυτό σημαίνει πολλά για εμάς. Από εκεί και πέρα, παλεύουμε για το αποτέλεσμα. Συζητούμε με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ώστε οι ποινές που μετατρέπονται σε κοινωφελή εργασία να εκτίονται σε εμάς. Έτσι, θα γίνουμε και ένας προθάλαμος επανένταξης, στο πλαίσιο που υπάρχει και εκεί θα φανεί ποιος πραγματικά θέλει να αλλάξει και να κάνει κάτι με τη ζωή του. Πιστεύω πως σε μερικά χρόνια θα γίνει και αυτό που τώρα φαίνεται ρομαντικό, δεδομένων και των συνθηκών”.

Εκεί που ήσουν, ήμουνα και εδώ που είμαι… μπορείς να έλθεις

Από αυτά τα δύο χρόνια, έχει φανεί πως εκείνοι που εκμεταλλεύονται τη δεύτερη ευκαιρία, που μπαίνουν στη διαδικασία να αλλάξουν τη δομή της ύπαρξης τους, να αφήσουν πίσω το παρελθόν και να κάνουν μια νέα εκκίνηση “είναι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αποφυλακισμένοι. Οι πιο ώριμοι. Έχουμε και νεαρούς, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό είναι άνθρωποι πιο μεγάλοι σε ηλικία. Στα ραντεβού που κάνουμε και τα follow up βλέπουμε πόσο συνεπής είναι ο καθένας και κατά πόσο θέλει να κάνει πράγματα. Η δέσμευση είναι το κατ’ εξοχήν στοιχείο όσων μπαίνουν στη διαδικασία να ακολουθήσουν το πρόγραμμα”.

Θα σε γυρίσω στο θέμα της εμπιστοσύνης, για να σου εξηγήσω πώς τακτοποιείται: “Επειδή μιλάμε για ανθρώπους που είναι πρώην κρατούμενοι, είναι επίσης σημαντικό το γεγονός ότι όσοι εμφανιζόμαστε μπροστά τους, για να τους παρουσιάσουμε το πρόγραμμα, υπήρξαμε κρατούμενοι. Ο γιατρός, τον γιατρό τον ακούει καλύτερα. Όχι ανταγωνιστικά. Υπάρχει σεβασμός μεταξύ πρώην κρατουμένων. Εκεί που είσαι, ήμουν και εδώ που είμαι… έλα. Μπορείς να έλθεις”.

Για φαντάσου να μην υπήρχε εμπιστοσύνη μεταξύ μας;

Σε ό,τι αφορά τους μακροχρόνια άνεργους ή εκείνους που έχουν ταλαιπωρηθεί από αφεντικά που δεν τους πλήρωναν για μήνες “βλέπεις πως όταν είσαι συνεπής απέναντι τους, το εκτιμούν διαφορετικά. Από τους ίδιους ανθρώπους υπάρχει και πολύ μεγάλη κατανόηση, γιατί σου είπα πως αυτό που κάνουμε είναι κάτι δικό μας. Δεν έχουμε πίσω μας πολυεθνική. Περιμένουμε να πληρωθούμε, ώστε να βγάζουμε τα έξοδα και τους μισθούς. Υπάρχει απόλυτη κατανόηση από το 95% των εργαζομένων, γιατί πέραν του υλικού ζητήματος, των μισθών, η προσπάθεια μας αφορά και τεράστιο συναισθηματικό κομμάτι που είναι πιο σημαντικό, τελικά. Για φαντάσου να μην υπήρχε εμπιστοσύνη μεταξύ μας; Και τώρα σκέψου πόσο όμορφο και ουσιαστικό είναι το γεγονός ότι στην κοινωνία που ζούμε σήμερα, εμείς μπορούμε να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλον”.

Αυτό τους δίνει την ώθηση να μην τα παρατήσουν, να παλέψουν για να αναδειχθούν ως μέλη ομάδας. “Έχοντας να αντιμετωπίσουμε και όλα τα στερεότυπα που υπάρχουν στην κοινωνία, απευθυνόμαστε σε ανθρώπους που θέλουν να κάνουν πράγματα, γιατί δεν θέλουν να κάνουν όλοι κάτι. Αυτή είναι η επιχείρηση τους, η επιχείρηση μας. Δεν μπορείς να φανταστείς θεραπευτικά τι αποτέλεσμα έχει αυτό που κάνουμε. Και για εμάς, αλλά και για αυτούς που μένουν μαζί μας. Είναι σαν να κάνεις ψυχοθεραπεία. Οπότε το συναισθηματικό κομμάτι είναι και πολύ πλούσιο και είναι αυτό που μας βοηθά να συνεχίζουμε” μέχρι τη δικαίωση. Mέχρι να γίνουν οι “Νέοι Ορίζοντες” συνώνυμο της επανένταξης και εν τέλει, της ευκαιρίας για ζωή.