Φάκελος Bild: Το προφίλ της ναυαρχίδας του κίτρινου Τύπου. Γιατί ‘στολίζει’ την Ελλάδα

Αν αναρωτιέστε σχετικά με το κατά πόσο υπάρχει ακόμη εφημερίδα που ζει από τα φύλλα που πουλάει στα περίπτερα, τότε μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στη γερμανική Bild και στον τρόπο που καταφέρνει να επιβιώνει από τη γέννηση της το 1952, μέχρι σήμερα.

Bild λοιπόν σημαίνει “εικόνα” στα γερμανικά. Η εφημερίδα υποτίθεται ότι είναι ανεξάρτητη όπως αναφέρεται στην ταυτότητα της, ωστόσο στο πέρας των χρόνων έχει υποστηρίξει τα συντηρητικά κόμματα.

Το προσωνύμιο της, και καθόλου άδικα, είναι “ναυαρχίδα του κίτρινου Τύπου της Γερμανίας”, αν όχι της Ευρώπης όλης. Ανήκει στο εκδοτικό συγκρότημα Axel Springer AG που εδρεύει στο Βερολίνο, σε κοντινή απόσταση από την Καγκελαρία.

Για να δούμε το ιστορικό της υπόβαθρο, η Bild ιδρύθηκε το 1952 στο Αμβούργο από τον Γερμανό δημοσιογράφο και εκδότη Άξελ Σπρίνγκερ. Το 2008 μεταφέρθηκε στο Βερολίνο όπου και εδρεύει και σήμερα, και μέσα σε όλα αυτά τα έτη έχει καταφέρει να μην μειώσει την κυκλοφορία της αναπαράγοντας σπέκουλες, ίντριγκες, κάνοντας επίθεση σε πολιτικούς με χτυπήματα “κάτω από τη μέση”, θίγοντας προσωπική ζωή και ιδιωτικές στιγμές, ενώ η τρομοκρατία είναι πάντα πρώτη σε ημερήσια διάταξη.

Το ελληνικό θέμα και το Grexit απασχολεί ιδιαιτέρως τους Γερμανούς το τελευταίο διάστημα και κάπως έτσι η εν λόγω εφημερίδα είχε αναπτύξει ρητορική κατά της χώρας μας αναπαράγοντας το στερεότυπο του “τεμπέλη Έλληνα που τρώει τα λεφτά του Γερμανού φορολογούμενου (και δη, συνταξιούχου), που είναι και βασική θέση μέρους των Χριστιανοδημοκρατών.

Για την αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος, θα τοποθετηθούμε εκτενέστερα παρακάτω αφού εξετάσουμε περισσότερο το προφίλ της.

Το πρώτο φύλο της εφημερίδας κυκλοφόρησε στις 24 Ιουνίου 1952 σε 500.000 αντίτυπα. Τη δεκαετία του ’80 και πριν την πτώση του Τείχους, η Bild πουλούσε πάνω από 5 εκατομμύρια φύλλα την ημέρα, ενώ σήμερα πουλάει 3,5 εκατομμύρια φύλλα ημερησίως, νούμερο ιδιαιτέρως σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς την κυριαρχία του διαδικτύου.

Πρότυπο του ιδρυτή της ήταν η Daily Mirror. Κουτσομπολιό, αίμα, σεξ, βία και εμπρηστική γλώσσα μαζί με πολιτική ανάλυση δηλαδή. Σήμα κατατεθέν της για 28 συναπτά χρόνια, ήταν η φωτογραφία με τη γυμνόστηθη καλλονή στην πρώτη σελίδα. Όμως, από τις 9 Μαρτίου 2012, η τόσο δημοφιλής  ρουμπρίκα πέρασε στις μέσα σελίδες.

Επί Ψυχρού Πολέμου, η Bild αποκαλούσε την Ανατολική Γερμανία “Σοβιετική Κατεχόμενη Ζώνη” μέχρι την πτώση του Τείχους το 1989, οπότε η εφημερίδα υιοθέτησε μια πιο ήπια και κεντρώα στάση.

Το αναγνωστικό της κοινό αποτελείται κυρίως από υπαλλήλους, εργάτες μεσαίου εισοδήματος και συνταξιούχους. Από τον μέσο φορολογούμενο της χώρας με άλλα λόγια. Κάπως έτσι, οι ειδήσεις και οι τίτλοι, “φτιάχνονται” για αυτούς.

“Για να κυβερνήσεις, χρειάζεσαι μόνο τη Bild και την τηλεόραση”, φέρεται να είπε κάποτε ο πρώην καγκελάριος Gerhard Schröder

 

Τη δεκαετία του ’60 η Bild έστρεψε την κοινή γνώμη της Γερμανίας κατά του φοιτητικού κινήματος και κατηγορήθηκε για τη διαμόρφωση του κλίματος που οδήγησε στην απόπειρα δολοφονίας του ηγέτη των φοιτητών Ρούντι Ντούτσκε (1940-1979) το 1968. Το σύνθημα που κυριαρχούσε στους αριστερούς φοιτητές ήταν “Bild hat mitgeschossen!” (“Η Bild τον σκότωσε”).

To μυθιστόρημα του νομπελίστα συγγραφέα Χάινριχ Μπελ “Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ” (“Die verlorene Ehre der Katharina Blum”), που κυκλοφόρησε το 1974 και η ομώνυμη ταινία του 1975, που σκηνοθέτησε ο Φόλκερ Σλέντορφ,  παραπέμπουν στις αντιδεοντολογικές δημοσιογραφικές πρακτικές της Bild. Ο Μπελ (1917-1985) είχε δηλώσει στις αρχές της δεκαετίας του ’70: “Η Bild δεν είναι κρυπτοφασιστική πλέον, ούτε φασιστοειδής, αλλά ο απόλυτος φασισμός, η πρόκληση, τα ψέμματα και η βρωμιά”.

Ο γνωστός δημοσιογράφος – ερευνητής Γκίντερ Βάλραφ δούλεψε για τέσσερις μήνες στην Bild, με το ψευδώνυμο Χανς Έσερ. Τις εμπειρίες του αποτύπωσε στα βιβλία του “Der Aufmacher” (“Κύριο Άρθρο”) και “Zeugen der Anklage” (“Μαρτυρίες για την Δίωξη”). Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του “Αποκαλύψεις: Κείμενα ενός ανεπιθύμητου δημοσιογράφου” (“Εnthüllungen”), με αποσπάσματα από τα δύο βιβλία του.

Ένα από τα δημοφιλέστερα ιστολόγια στη Γερμανία, το BILDblog ( www.bildblog.de), είναι ταγμένο στην αποκάλυψη των  ατοπημάτων και των κατασκευασμένων “ειδήσεων” της Bild.

Κάθε χρόνο η Bild καταλαμβάνει την πρώτη θέση στις επιπλήξεις που δέχεται από το Γερμανικό Συμβούλιο Τύπου (Deutscher Presserat), για σοβαρές παραβάσεις της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον εκδότη της, τον Άξελ Σπρίνγκερ, ποτέ δεν έκρυψε τη συμπάθεια του προς τους Χριστιανοδημοκράτες.

Το ελληνικό ζήτημα

Οι τίτλοι της ημερήσιας εφημερίδας στη διάρκεια των πρώτων μηνών της κρίσης της Ευρωζώνης περνούσαν στα πρωτοσέλιδα του γαλλικού εβδομαδιαίου “Valeurs actuelles” και είναι ενδεικτικοί:

“Ποιος φταίει για την κρίση; Η Ελλάδα!” (12 Φεβρουαρίου 2010). “Πως μας τα παίρνουν οι Έλληνες και τα ξοδεύουν; Δες τε τι τα κάνουν!”. (1η Μαρτίου). “Ούτε ένα ευρώ για την Ελλάδα!” (3 Μαρτίου). “Αυτοί φταίνε!”. (12 Μαρτίου). “Δεν έχουν ανάγκη από τη βοήθεια μας!” και “ο Έλληνας ζητιανεύει τα εκατομμύρια μας” (24 Απριλίου). “Ποιος ακόμα μπορεί να πιστέψει τους Έλληνες”; (27 Απριλίου), “Μη μας περνάτε για ηλιθίους!” (8 Μαΐου). “Σώστε το ευρώ!” (11 Μαΐου). “Χωρίς το ευρώ τίποτα δεν τσουλάει” (15 Μαΐου). Ο κατάλογος είναι μακρύς, ενώ πολλές φορές η συντακτική ομάδα μας χαρακτήρισε “συνταξιούχους πολυτελείας” και “ουζοπότες άπληστους Έλληνες”.

Πριν από ένα χρόνο, είχε “τρέξει” και καμπάνια υπέρ του “Όχι” για τη χρηματοδότηση της χώρας μας από τη Γερμανία, καλώντας τους βουλευτές της Ομοσπονδιακής Βουλής να καταψηφίσουν.

Γιατί όμως η Bild κράτησε αυτή τη στάση;

Ο Έλληνας ανταποκριτής της Deutsche Welle στο Βερολίνο, Παναγιώτης Κουπαράνης, με τον οποίο είχαμε την τύχη να συναντηθούμε και να συνομιλήσουμε από κοντά στα γραφεία της εφημερίδας, μας εξηγεί.

“Αξίζει να σκεφτεί κανείς πως η Bild έχει 15 editors μόνο για τους τίτλους. Επίσης, αξίζει να σημειώσουμε πως το 99% των εσόδων της είναι από τις πωλήσεις στα περίπτερα. Αντιλαμβάνεται κανείς πως η Bild σκοπεύει να πουλήσει στο περίπτερο.

Η συντακτική ομάδα γράφει από τη σκοπιά του Γερμανού φορολογούμενου για τα 70 δισεκατομμύρια ευρώ που έχει εγγυηθεί η Γερμανία για την Ελλάδα. Οι τίτλοι ταυτίζονται με ό,τι πουλάει. Επίσης, η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι πολύ απλή γιατί απευθύνεται στον μέσο πολίτη. Έτσι, οι ξένοι, οι Ευρωπαίοι που ξέρουν απλά γερμανικά, διαβάζουν την Bild γιατί την καταλαβαίνουν πιο εύκολα”.

Σε ό,τι αφορά την πολιτική θέση της Bild, ο Παναγιώτης Κουπαράνης ξεκαθαρίζει πως πέραν από την γενικότερη στάση της, η εφημερίδα δεν κάνει ποτέ, κανένα σχόλιο κατά των Εβραίων.

“Είναι βασική αρχή αυτή εδώ στη Γερμανία. Παρόλα αυτά, κανείς δεν πιέζει την Bild. Η Bild είναι εκείνη που πιέζει. Και πρέπει να της αναγνωρίσουμε πως αν βρει κάποιο σκάνδαλο και για την ίδια τη Μέρκελ, δεν θα διστάσει, θα το δημοσιεύσει”.

Είπαμε άλλωστε, βασικός γνώμονας είναι η σταθερά υψηλή κυκλοφορία σε ημερήσια διάταξη.

Μέσα από αυτό το ίδιο πρίσμα, δεν πρέπει να μας κάνει καθόλου εντύπωση το πρωτοσέλιδο της Bild για το Δίστομο. Όχι, η ομάδα της δεν ένοιωσε τύψεις για την πρότερη αντιμετώπιση της χώρας μας, απλά το θέμα του Διστόμου είχε έρθει στη δημοσιότητα μέσω του Αργύρη Σφουντούρη και τη συμμετοχή του σε εκπομπή υπέρ της Ελλάδας στη δημόσια τηλεόραση της Γερμανίας, ZDF, απασχολώντας εκ νέου τον μέσο Γερμανό πολίτη. Πρώτο θέμα στα media και στην ατζέντα εν γένει; Πρώτο θέμα και στην Bild.

“Η Γερμανία δεν θέλει να πληρώσει, καθώς δεν βλέπει η εν λόγω αξίωση να ‘στέκει’ νομικά. Ωστόσο εκτός από τη νομική διάσταση δεν υπάρχει και η ηθική υποχρέωση;”, ήταν το “δίλημμα” που έθετε η Bild για το ζήτημα, ακολουθώντας τις εξελίξεις.

Και κάπως έτσι εξηγείται και η πανηγυρική υποδοχή του Τσίπρα στο Βερολίνο πριν την πρώτη συνάντηση του με τη Μέρκελ ως πρωθυπουργός της Ελλάδας. Τότε είχαμε και εξώφυλλο στα ελληνικά, μιας και η εφημερίδα προσπαθούσε να αναστρέψει την εικόνα και να μιλήσει για τους “αγαπητούς Έλληνες” που στο τέλος θα συμβιβαστούν και θα τα βρουν με τη Γερμανία.

“Μυρίζει” θέση Χριστιανοδημοκρατών και πάλι εδώ, γιατί όταν σκλήρυναν οι διαπραγματεύσεις, σκλήρυναν πάλι και οι τίτλοι στο πρωτοσέλιδο. Γνώμονας όμως, και να μην το ξεχνάμε, είναι να γίνει ντόρος. Άρα, ούτε οι βουλευτές του CDU μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι θεωρώντας ότι μπορούν να περνούν τη δική τους “γραμμή”.

Το γεγονός άλλωστε ότι “χτυπάει” ολόκληρη την πολιτική σκηνή, αναγκάζει και όλους τους μετέχοντες των τεκταινόμενων της επικαιρότητας να μιλήσουν στην εφημερίδα όταν εκείνη απευθυνθεί σε αυτούς, και τούμπαλιν.  Ανάμεσα τους και ο Γιάνης Βαρουφάκης που έχει κάνει δηλώσεις στους συντάκτες της πολλάκις.

Τελευταίο “χτύπημα” της εφημερίδας; Η συνέντευξη του διευθυντή της Κάι Ντίκμαν στο Reuters:

“Αν οι Έλληνες θέλουν πραγματικά να ξαναστήσουν την οικονομία τους στα πόδια της, δεν έχουν άλλη εναλλακτική λύση. Αφού βγουν από το ευρώ, μπορούν να τραβήξουν σε μια άλλη κατεύθυνση με τη δραχμή, να την υποτιμήσουν και να γίνουν ανταγωνιστικοί”, είπε ο Ντίκμαν, παραδεχόμενος ότι τα προγράμματα βοήθειας έχουν αποτύχει.

Όταν ρωτήθηκε πώς πιστεύει ότι θα εξελιχθεί η κρίση στην Ευρωζώνη, ωστόσο, απέφυγε να κάνει εικασίες. “Εξαρτάται αποκλειστικά από την κυβέρνηση της Αθήνας αν θα προχωρήσει στην έξοδο ή όχι. Και σίγουρα δεν πρόκειται να επηρεαστούν από την Bild”, είπε.

Ο Ντίκμαν υποστήριξε ότι προσωπικά δεν έχει τίποτα εναντίον της Ελλάδας. “Μπορεί να σας προκαλεί έκπληξη, όμως συμπαθώ πολύ την Ελλάδα. Εδώ και πολλά χρόνια περνώ τις καλοκαιρινές διακοπές μου στην Τουρκία και πάντα κάνω ένα ταξίδι από εκεί για την Ελλάδα. Έχω ισχυρούς δεσμούς με τη χώρα και τον λαό της”, κατέληξε.

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε πως την εικόνα του “κιτρινισμού” με την οποία συνδέεται άμεσα, η Bild προσπαθεί να την “σπάσει” με την κυριακάτικη έκδοση της, την “Bild am Sontag” – για την έκδοση της οποίας εργάζεται ξεχωριστό δημοσιογραφικό επιτελείο από την καθημερινή Bild – κάτι που επιβεβαιώθηκε στις εκλογές του 1998, όταν υποστήριξε ανοιχτά το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και τον υποψήφιό του για την καγκελαρία, Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Κλείνουμε με το χθεσινό σχόλιο της φυλλάδας.

Στο κεντρικό της άρθρο φιγουράρουν δυο ημισέλιδες φωτογραφίες του Έλληνα υπουργού Οικονομικών και της Γερμανίδας καγκελαρίου. Στην πρώτη εμφανίζεται ο Γιάνης Βαρουφάκης με ένα μεγάλο, αλλά όχι κολακευτικό χαμόγελο και στη δεύτερη η Άνγκελα Μέρκελ σοβαρή και σκυθρωπή.

Υπό τον τίτλο “Αυτά τα δύο πρόσωπα τα λένε όλα”, η εφημερίδα περιγράφει την κατάσταση σε Ελλάδα και Γερμανία. “Η φωνή της Άνγκελα Μέρκελ είναι σοβαρή, αδύναμη. Γνωρίζει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός Τσίπρας δεν θα υποχωρήσει και η Ευρώπη θα πληρώσει παρ’ όλα αυτά. Η “πιο ισχυρή γυναίκα του κόσμου” εξαπατήθηκε από ένα Έλληνα που γελάει! Έναν σαν τον Βαρουφάκη!”, γραφεί ο συντάκτης.

Η Axel Springer AG έχει σήμερα στην κατοχή της τις Bild και Die Welt. Ο διευθυντής της Bild, Κάι Ντίκμαν είναι και μέλος του εκτελεστικού γραφείου της Χουριέτ (με μπόλικες θεωρίες συνωμοσίας να συνοδεύουν αυτό το γεγονός).

Τα γραφεία της Bild “ντυμένα” με τεράστιο μπάνερ αφιερωμένο στον Πάπα:

Παλαιότερα “ανθελληνικά” εξώφυλλα με τίτλο, “όχι άλλα δισεκατομμύρια για τους Έλληνες” και γυμνόστηθες κοπέλες: