Η κόλαση της Βηρυτού μέσα από τα μάτια της ΕΜΑΚ

Χαρακτηρίζουν εαυτούς “εργαζόμενους διαρκούς πυρός”, καθώς, πολλές φορές δεν ξέρουν αν και πότε θα επιστρέψουν στο σπίτι τους. Οι αποστολές τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό δεκάδες και στόχος τους να σώσουν ζωές, ακόμη και αν το κόστος είναι η δική τους.

Eίτε μιλάμε για τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία το 2007, είτε πρόκειται για την αεροπορική τραγωδία της Helios στο Γραμματικό το 2005, είτε για τη φωτιά στο Μάτι, είτε ακόμη πιο πρόσφατα για τη φονική έκρηξη στο Λίβανο, η 1η Ε.Μ.Α.Κ. Ελευσίνας βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή.

Η καταστροφή που συγκλόνισε την Βηρυτό υπήρξε η αφορμή για να επισκεφθούμε τις εγκαταστάσεις της και να συνομιλήσουμε με τον συντονιστή της αποστολής, τον κ. Αριστείδη Καλοβρεντή, αλλά και τον Διοικητή της Μονάδας, κ. Παναγιώτη Νιάφα.

Οι Ε.Μ.Α.Κ. είναι Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών του Πυροσβεστικού Σώματος. Η 1^η ΕΜΑΚ Ελευσίνας ιδρύθηκε το 1987 (η μοναδική στην Ελλάδα που είναι αερομεταφέρομενη, καθώς επικοινωνεί με το αεροδρόμιο της Ελευσίνας) κατόπιν πρωτοβουλίας των τότε υπευθύνων, μετά από δύο τραγικά περιστατικά που συνέβησαν το ίδιο έτος στη χώρα μας.

Το πρώτο αφορούσε τον καταστροφικό σεισμό της Καλαμάτας (1986), αλλά και την πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει στη Jetoil (Θεσσαλονίκη). Η κάθε Ε.Μ.Α.Κ. υπάγεται στην αρμόδια κατά τόπον Περιφερειακή Διοίκηση Πυροσβεστικών Υπηρεσιών της έδρας της και επεμβαίνει οπουδήποτε στην ημεδαπή ή αλλοδαπή για την αντιμετώπιση συμβάντων που έχουν σχέση με την αποστολή της. Στην Ελλάδα έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν οχτώ ΕΜΑΚ.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στο News 24/7, ο Διοικητής της Μονάδας, η ΕΜΑΚ είναι κομμάτι της πυροσβεστικής και επεμβαίνει σε έκτακτες και ακραίες περιπτώσεις όπως η αντιμετώπιση ειδικών πυρκαγιών (π.χ. διϋλιστηρίων, χώρων αποθήκευσης υγρών καυσίμων, χημικών προϊόντων, εκρηκτικών υλών, μεγάλων κτιριακών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων) στην αντιμετώπιση πυρκαγιών στρατιωτικών εγκαταστάσεων, στη παροχή βοηθείας και στην αντιμετώπιση καταστροφών από σεισμούς, καθώς και στην αναζήτηση εξαφανισθέντων ατόμων και διάσωση παγιδευμένων με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους. Επιπλέον, επεμβαίνει σε εκτεταμένες καταστροφές από πλημμύρες και άλλες θεομηνίες.

Ο στρατός διαχειριζόταν την έκρηξη στη Βηρυτό

Η ομάδα που μετέβη στο Λίβανο αποτελείτο από από 12 άτομα, ένα διασωστικό σκύλο, δύο οχήματα και ειδικό εξοπλισμό με αεροσκάφος της Πολεμική Αεροπορίας C-130.

‘”Η ελληνική αποστολή ήταν η 3^η που πάτησε στο έδαφος της Βηρυτού και έμεινε στο σημείο για 9 ημέρες. Παρ΄ όλα αυτά, λόγω της καθυστέρησης του test για τον κορονοϊό, ήμασταν οι τέταρτοι ή πέμπτοι που μπήκαμε μέσα στο πεδίο και πιο συγκεκριμένα στον τομέα 3. Επειδή η συγκεκριμένη καταστροφή δεν συγκαταλέγεται στις φυσικές καταστροφές, καθώς ήταν ένα τεχνολογικό ατύχημα, ήταν πρωτοφανές τόσο για εμάς, όσο και για τις υπόλοιπες ομάδες που είχαν συνδράμει από την ΕΕ. Το συμβάν διαχειριζόταν ο στρατός, οπότε από τη στιγμή που πατήσαμε στο έδαφος του Λιβάνου, μέχρι και τη στιγμή που φύγαμε όλες οι μετακινήσεις γίνονταν με την παρουσία του στρατού’’, αναφέρει ο κ. Καλοβρεντής, που υπήρξε επικεφαλής της αποστολής που έστειλε η Ελλάδα από τη πρώτη -σχεδόν- στιγμή.

Όπως πρόσθεσε, μάλιστα, αυτό ήταν καλό για τους ίδιους, καθώς από την μία ένιωθαν ασφάλεια, αλλά από την άλλη δεν είχαν καμία επαφή με τον κόσμο, όπως είχαν συνηθίσει σε άλλες αποστολές. Όσο αφορά την περιοχή και το πεδίο έρευνας, ο κ. Καλοβρεντής εστίασε στο γεγονός πως ο στρατός είχε αποκλείσει άμεσα την περιοχή και ο αποκλεισμός κράτησε μέχρι και την ώρα που έφυγε η ΕΜΑΚ από το σημείο.

Επιπλέον, αναφερόμενος στο συμβάν της έκρηξης, είπε χαρακτηριστικά: ‘’Εμείς πήγαμε σαν βοήθεια χώρας προς μία άλλη, αλλά φτάνοντας στο σημείο ενταχθήκαμε στον Ευρωπαϊκό μηχανισμό, με αποτέλεσμα να λειτουργούμε μαζί με τις υπόλοιπες αποστολές. Η καταστροφή που αντικρίσαμε ήταν πρωτοφανής για τα δικά μας δεδομένα, γιατί είχαμε να κάνουμε με μια έκρηξη που είχε εξαφανίσει ένα κομμάτι της πόλης, είχε αλλοιώσει κομμάτι της περιοχής. Σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων υπήρχαν σπασμένα τζάμια, τα κτίρια με μεταλλικό σκελετό είχαν στραβώσει από το οστικό κύμα και την έκρηξη, με συνέπεια να υπάρχουν πολλά θύματα. Ο χώρος δράσης μας ήταν μέσα στο λιμάνι και στη συνέχεια επεκταθήκαμε και στις υπόλοιπες περιοχές. Στο σημείο που βρισκόμασταν ήταν σχεδόν βέβαιο ότι δεν πρόκειται να υπάρχει κάποιος επιζών, λόγω της μεγάλης καταστροφής’’.

Όταν μάλιστα τον ρωτήσαμε αν υπήρχε κάτι που τον εξέπληξε, είτε θετικά, είτε αρνητικά εκείνος με αφοπλιστική ειλικρίνεια μας απάντησε: ‘’Συνήθως τα συναισθήματα έρχονται σε σχέση με το αν θα βρεις κάποιον ζωντανό. Όταν βρεις κάποιον ζωντανό νιώθεις ότι προσέφερες κάτι σημαντικό, αλλά και νεκρός να είναι κάποιος, μόνο και μόνο που θα ταφεί και δεν θα είναι αγνοούμενος, και αυτό σου γεμίζει ένα συναίσθημα ότι έκανες κάτι και προσέφερες. Εμείς σαν ομάδα ειδικών αποστολών δεν βρήκαμε ούτε ζωντανούς, ούτε νεκρούς. Από την άλλη όμως, καταφέραμε να εντοπίσουμε 5 χρηματοκιβώτια μεγάλων διαστάσεων του τελωνείου όλου του λιμανιού, το οποίο ήταν κάτι το σημαντικό’’.

Ο επικεφαλής της αποστολής δεν ξέχασε φυσικά να αναφερθεί και στην πολύτιμη βοήθεια του 13^ου μέλους της ομάδας, του διασωστικού σκύλου, του Ρούντι, ο οποίος βοήθησε σημαντικά την ομάδα να αποκλείσει την περιοχή σχετικά γρήγορα. Μάλιστα, για να καταλάβει κανείς τη σημασία του να έχεις διασωστικό σκύλο σε μια τέτοια αποστολή, ο κ. Καλοβρεντής, μας έφερε το παράδειγμα άλλων ειδικών ομάδων που βρίσκονταν στο σημείο (οι οποίες δεν είχαν σκύλο μαζί τους) και το πρώτο πράγμα που ζητούσαν ήταν ένας σκύλος από τις υπόλοιπες ομάδες. Ο ”Ρούντι” με την όσφρησή του μπορεί να διακρίνει εάν υπάρχει κάποιος επιζών.

Βέβαια, επειδή η ΕΜΑΚ μετρά πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας στην Ελλάδα, ρωτήσαμε τον κ. Νιάφα ποια είναι η πιο συχνή αιτία επέμβασής της στη χώρα μας. Με τη σειρά του μας έδωσε να καταλάβουμε πώς οι αιτίες είναι παραπάνω από μία, αναφερόμενος στο σεισμό του 1999, στις φωτιές σε Ηλεία και Πάρνηθα το 2007, στις πλημμύρες στη Μάνδρα το 2017, το Μάτι, ακόμη και τις πρόσφατες πλημμύρες στην Εύβοια. Για αυτούς τους λόγους η ειδική μονάδα συμμετέχει σχεδόν σε όλες τις ασκήσεις που γίνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να βελτιώνεται συνεχώς. ”Η κλιματική αλλαγή μας έχει δείξει τα τελευταία 10 χρόνια ότι στο μέλλον θα υπάρξουν ακραία καιρικά-φυσικά φαινόμενα και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τα αντιμετωπίσουμε”, τόνισε. Επιπλέον, ”στο πλαίσιο του ευρωπαϊού μηχανισμού, το πυροσβεστικό σώμα ως ο επιχειρησιακός βραχίονας της Πολιτικής Προστασίας ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα του Λιβάνου για βοήθεια, παίρνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, χωρίς να υπάρξει κάποιο προβλημα”, κατέληξε.

Σου δίνει δύναμη το να σώζεις μια ζωή

Το να είσαι μέλος της ειδικής μονάδας αποτελεί μία δύσκολη και συνεχή πρόκληση. Μιλώντας για τις δυσκολίες του επαγγέλματος ο κ. Νιάφας τόνισε πώς ”υπάρχει καθημερινή εκπαίδευση των μελών, ενώ έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν το κάθε περιστατικό ξεχωριστά με αποτέλεσμα να βελτιώνονται μέσα από αυτό”. Επίσης, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και σε ένα περιστατικό που τον έχει σημαδέψει, καθώς στις πλημμύρες της Μάνδρας το 2017 έσωσε ένα βρέφος 2 ετών, από ημι-υπόγειο χώρο. Το βρέφος είχε φύγει από την αγκαλιά της μητέρας του και έτυχε να είναι μπροστά του, με αποτέλεσμα να το πιάσει κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. ”Αυτή η στιγμή είναι που σου δίνει το θάρρος και την αυτοθυσία να συνεχίσεις, καθώς δεν ξέρεις αν και εσύ ο ίδιος θα γυρίσεις σώος και υγιής, καθώς υπήρχαν πολλές απώλειες συναδέρφων όλα αυτά τα χρόνια, κυρίως σε πυρκαγιές”, πρόσθεσε.

Αυτός βέβαια είναι και ο στόχος της Πυροσβεστικής, να προστατεύει τη ζωή και την περιουσία. Τον ίδιο στόχο έχει και η ΕΜΑΚ, απλά με τη διαφορά ότι εκείνη διαθέτει την ειδική γνώση και εξοπλισμό, ο οποίος μπορεί να κάνει λίγο πιο εύκολη τη συγκεκριμένη δουλειά. Ο κ. Καλοβρεντής συνέχισε με τη σειρά του: ”η ομάδα της ΕΜΑΚ, ανάλογα με την εποχή του χρόνου, έχει και πεδίο δράσης. Το καλοκαίρι έχουμε κατά βάση τις δασικές πυρκαγιές, από Σεπτέμβιο θα έχουμε τα πλημμυρικά φαινόμενα, τον χειμώνα τα χιόνια. Δεν έχουμε συγκεκριμένο πεδίο δράσης με τη φωτιά για παράδειγμα. Είναι ένας συνδυασμός. Για αυτό και το 1,5 σπίτι μας είναι στην υπηρεσία”.

Τέλος, θέλησαν και οι δύο να ευχαριστήσουν τον αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος επισκέφθηκε τα στελέχη της Ειδικής Μονάδας της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας, συνομίλησε μαζί τους πριν την αναχώρησή τους για τη Βυρητό και τους ευχήθηκε καλή δύναμη στην αποστολή τους.

Παράλληλα, όπως μας είπαν, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας ήταν σε συνεχή επικοινωνία τόσο με τις Αρχές του Λιβάνου, όσο και με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας για παροχή περαιτέρω βοήθειας και υποστήριξης, εφόσον χρειαζόταν.