Οι Τούρκοι της Ελλάδας ψηφίζουν για την ‘επιστροφή του Σουλτάνου’

Το Σάββατο και την Κυριακή 8 και 9 Απριλίου τα τουρκικά προξενεία στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, την Κομοτηνή και τη Ρόδο αποτέλεσαν τα εκλογικά κέντρα για τους Τούρκους πολίτες που ζουν στην Ελλάδα και διατηρούν δικαίωμα ψήφου. Το δημοψήφισμα στο οποίο οι Τούρκοι καλούνται να ψηφίσουν πραγματεύεται την πρόταση του κυβερνώντος κόμματος «Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» σχετικά με συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία μεταβιβάζει την εκτελεστική εξουσία από τον πρωθυπουργό στον πρόεδρο της τουρκικής δημοκρατίας. Στην ουσία, με αυτόν τον τρόπο θα ενισχυθούν οι εξουσίες του Ταγίπ Ερντογάν,  ο οποίος θα μπορεί πλέον να διεκδικεί εκ νέου τον τίτλο του «σουλτάνου», καθώς αν κερδίσει η πρότασή του για αναθεώρηση θα μπορεί να μείνει στην εξουσία μέχρι το 2029.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Τούρκοι του εξωτερικού μπορούν να ψηφίσουν χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψουν πίσω στην χώρα τους, καθώς η Τουρκία έχει δώσει αυτό το δικαίωμα στους ψηφοφόρους της από το 2014, κρίνοντας όμως από το παρελθόν, η συμμετοχή των κατοίκων της Ελλάδας αναμένεται αρκετά χαμηλή. Πιο συγκεκριμένα, στις εκλογές του 2015 από τους 10.487 εγγεγραμμένους στις κάλπες προσήλθε μόλις το 5,73%.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει το πώς ψήφισε το μικρό αυτό ποσοστό στις τελευταίες εκλογές πριν δύο χρόνια, σε αντίθεση με τα συνολικά αποτελέσματα: Με πλήρη ισοψηφία από 174 ψήφους που αντιστοιχούσε στο 29.39%, έλαβε το φιλοκουρδικό αριστερό κόμμα HDP (Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών), όπως και το κεμαλικό και σοσιαλδημοκρατικό CHP (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα), ενώ το AKP του Ερντογάν ήταν στην τρίτη θέση με 161 ψήφους. Το κατά πόσο η ελληνική κάλπη θα ταχθεί τελικά υπέρ του «όχι», όπως προμηνύεται τουλάχιστον από το προηγούμενο εκλογικό αποτέλεσμα, θα το μάθουμε μετά τις 16 Απριλίου, όταν δηλαδή θα πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα στην Τουρκία.

Ο κύριος Sedat Baris, ο οποίος ήρθε από την Τουρκία στη Θεσσαλονίκη ως μέλος της Επιτροπής Συντονισμού της εκλογικής διαδικασίας, προσπαθώντας να ερμηνεύσει την χαμηλή αυτή συμμετοχή μας εξήγησε πως οι περισσότεροι από τους υποψήφιους ψηφοφόρους, αν και διατηρούν την τουρκική υπηκοότητα είναι χριστιανοί που δεν θεωρούν ότι τους αφορούν οι εξελίξεις στην Τουρκία. Ο ίδιος, αν και το εύχεται, δεν θεωρεί πως το δημοψήφισμα θα κινητοποιήσει περισσότερο κόσμο σε σχέση με τις εκλογές του 2015, -ακόμα και αν στο μεταξύ μεσολάβησε η απόπειρα πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης Ερντογάν. «Προσωπικά θεωρώ πως η γη έχει γίνει ένα μικρό χωριό, οπότε όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα φυσικά και μας αφορά όλους, ανεξάρτητα από το αν κατοικούμε ή όχι στην Τουρκία».

Το αποτέλεσμα μας αφορά όλους, ανεξάρτητα από το αν κατοικούμε ή όχι στην Τουρκία

Οι ψηφοφόροι με τους οποίους μιλήσαμε δεν θέλησαν να μας αποκαλύψουν το αν στηρίζουν ή όχι την συνταγματική αναθεώρηση. Στάθηκαν περισσότερο στο μήνυμα ενότητας που πρέπει να στείλει η Τουρκία, αλλά και στη σημασία της δικής τους συμμετοχής, ακόμα και από το εξωτερικό της χώρας.

Συζητώντας με τον Sefa για τα χαμηλά ποσοστά των προηγούμενων εκλογών, σχολιάζει πως: «Είμαστε περίπου 10.000 με δικαίωμα ψήφου στην Ελλάδα, ακόμα και όλοι να συμμετείχαμε δεν θα μπορούσαμε να διαμορφώσουμε το τελικό αποτέλεσμα. Θεωρώ όμως πολύ σημαντικό να αξιοποιήσουμε τη δύναμη που μας έχει δοθεί. Φυσικά και ψήφισα και στις προηγούμενες εκλογές, εδώ στη Θεσσαλονίκη. Ήμουν ένας από τους 75 που ήρθαν!»

Ο Eren που μένει εδώ και 10 χρόνια στην Ελλάδα και ήρθε να ψηφίσει μαζί με την οικογένεια του σχολίασε πως «Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο, οπότε πιστεύω πως περισσότερος κόσμος θα έρθει να υποστηρίξει την άποψή του. Προσωπικά εύχομαι να έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα –δεν θέλω να διευκρινίσω ποιο θεωρώ εγώ προσωπικά ως καλό- είμαι όμως σίγουρος πως όποιο και αν είναι αυτό ο τουρκικός λαός θα το σεβαστεί». 

Η εκλογική διαδικασία για τους Τούρκους του εξωτερικού έχει ξεκινήσει ήδη από τις 27 Μαρτίου, προκειμένου να εξυπηρετηθούν περίπου 3 εκατομμύρια άτομα τουρκικής υπηκοότητας που ζουν σε 57 συνολικά χώρες. Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά πως αν θέλει να διασφαλίσει τη νίκη του θα πρέπει να κερδίσει την θετική ψήφο της διασποράς που αντιστοιχεί περίπου στο 5% του τουρκικού εκλογικού σώματος.  Στις προεδρικές εκλογές του 2014 ο Ερντογάν είχε λάβει από το εσωτερικό της χώρας του το 51% των ψήφων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό από τους ψηφοφόρους του εξωτερικού ήταν 65.52%. Και στις εκλογές του 2015 υπήρχε η αντίστοιχη διαφορά, καθώς το ΑΚP έλαβε σχεδόν το 50% των ψήφων (49.88%), ενώ στο εσωτερικό της χώρας το ποσοστό του ήταν 40.86%.

Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά πως αν θέλει να διασφαλίσει τη νίκη του θα πρέπει να κερδίσει την θετική ψήφο της διασποράς που αντιστοιχεί περίπου στο 5% του τουρκικού εκλογικού σώματος.

Αυτή η διαφορά ενδεχομένως μπορεί έως έναν βαθμό να αποδοθεί στο ότι το κόμμα που έδωσε δικαίωμα ψήφου στους ομογενείς, πράγμα που η τουρκική διασπορά το ζητούσε ήδη από την δεκαετία του 1970, ήταν το AKP  δηλαδή το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του οποίου ηγείται ο Ερντογάν. Επιπλέον το AKP έχει προβεί σε μια σειρά από πολιτικές που αποσκοπούν στην σύσφιξη σχέσεων των ομογενών με την πατρίδα. Ακόμα και αν δεχτούμε πως αυτοί οι παράγοντες έπαιξαν ρόλο το 2014 και το  2015, μένει να αποδειχτεί κατά πόσο μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα του 2017, καθώς έχουν μεσολαβήσει δύο κρίσιμα χρόνια για την τουρκική πολιτική σκηνή. 

Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν φαίνεται να υπολογίζει την συνδρομή του εξωτερικού σε μια εκλογή που βάσει των δημοσκοπήσεων φαίνεται να μην είναι εξασφαλισμένη, στο εσωτερικό της χώρας.