Οικολογική καταστροφή: Μάχη για να καθαρίσει ο Σαρωνικός

*Ευχαριστούμε τον Γιάννη Ραπατζίκο για το φωτορεπορτάζ αποκλειστικά για το News 24/7

της Μίκας Κοντορούση

Μαύρη γη. «Καμένη» από μαζούτ. Άφαντοι λουόμενοι από τα Σελήνια μέχρι το μεγάλο Λιμνιώνα, τουρίστες που εγκαταλείπουν βιαστικά το νησί, καταστήματα εστίασης με ελάχιστους πλέον επισκέπτες, ακτογραμμές καλυμμένες από πίσσα, παραλίες γεμάτες από πλωτά του λιμενικού και ιδιωτικών εταιριών απορρύπανσης, πλωτά φράγματα παντού, σκόρπια πηγαδάκια με το βλέμμα στο «αύριο» του νησιού, αφόρητη δυσοσμία και απογοήτευση. Στους τοπικούς φορείς, στους επιχειρηματίες, στους αλιείς, και τους μόνιμους κατοίκους. «Καταραμένος τόπος. Παλιότερα, είχαμε τη μόλυνση από τα λιπάσματα της Δραπετσώνας, μετά τα λύματα από την Ψυτάλλεια, σήμερα τους τόνους πετρελαίου. Και δεν είναι η πρώτη φορά. Ανάλογη κατάσταση αντιμετωπίσαμε πριν λίγα χρόνια. Αλλά οι σημερινές εικόνες είναι πρωτόγνωρες».

Ο χρόνος στη Σαλαμίνα μετρά ήδη αντίστροφα. Μετά τη βύθιση του μικρού δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» (κατασκευής 1972, μήκους 92.3 μέτρων και χωρητικότητας 3.205 τόνων) στις 02.45 τα ξημερώματα της περασμένης Κυριακής, τοπικοί φορείς, κάτοικοι, λιμενικές Αρχές και ιδιωτικές εταιρίες απορρύπανσης επιστρατεύουν τις δυνάμεις τους, στην προσπάθεια να αντισταθούν απέναντι στην οικολογική ζημιά και το τεράστιο οικονομικό και τουριστικό πλήγμα που απειλεί να ερημώσει την νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Οι περισσότεροι μιλούν για «κρατική ολιγωρία» και «ελλιπέστατο σχέδιο συντονισμού κυρίως ανάμεσα σε υπουργείο Ναυτιλίας, ΟΛΠ και λιμεναρχεία» που διαφορετικά, θα είχε αποτρέψει το πετρέλαιο να πλησιάσει στις κατοικημένες παράκτιες περιοχές. «Δώδεκα ώρες τους πήρε να ξεκινήσουν τα έργα. Θα είχαμε κερδίσει πολύτιμο χρόνο εάν το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά ενημέρωνε άμεσα τον ΟΛΠ. Σε άλλα ναυάγια η κινητοποίηση ήταν άμεση. Εδώ η ουσιαστική δουλειά ξεκίνησε Κυριακή απόγευμα», επισημαίνει στο News 24/7 o μόνιμος κάτοικος του νησιού, Δημήτρης Παπαγγελάκης.

Σημειώνεται ότι το πλοίο είχε αποπλεύσει έμφορτο από τα διυλιστήρια του Ασπροπύργου με 2.200 μετρικούς τόνους fuel oil και 370 μετρικούς τόνους marine gas oil και σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ανήκει στον στόλο της εταιρείας FOS Petroleum, συμφερόντων της οικογένειας Κουντούρη με έδρα τον Πειραιά. Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το εν λόγω πλοίο παρέμενε παροπλισμένο στην Ελευσίνα για περίπου 8 χρόνια, πριν τον μοιραίο απόπλου. Επίσης, για το συμβάν, το Κέντρο Επιχειρήσεων του λιμενικού σώματος ειδοποιήθηκε από παραπλέον φορτηγό πλοίο και όχι από το ίδιο το πλήρωμα. Τα δε δύο άτομα από το συνολικά 11μελές πλήρωμα – ο πλοίαρχος και ο Α’ μηχανικός – προσήχθησαν στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά. Εκεί συνελήφθησαν για διάπραξη παραβάσεων από αμέλεια και στη συνέχεια αφέθηκαν ελεύθεροι έπειτα από εντολή εισαγγελέα. Η έρευνα για τη δικογραφία που σχηματίστηκε συνεχίζεται από το Β’ Λιμενικό Τμήμα Κερατσινίου, ενώ διορίστηκε πραγματογνώμονας προς εξακρίβωση των αιτίων και των συνθηκών του ναυαγίου.

Ωστόσο, η οικολογική ζημιά δεν φαίνεται να περιορίζεται στην Σαλαμίνα. Με την κατεύθυνση του αέρα να μην στέκεται σύμμαχος στο έργο περιορισμού της περιβαλλοντικής μόλυνσης (οι άνεμοι πλέον πνέουν βόρειοι έως και 4 μποφόρ), ήδη από νωρίς το απόγευμα της Τρίτης, πετρελαιοκηλίδες έκαναν την εμφάνισή τους και στη θαλάσσια περιοχή της Πειραϊκής, κοντά στις ακτές της Φρεαττύδας, με τον δήμαρχο Γιάννη Μώραλη, τον αντιπεριφερειάρχη Γιώργο Γαβρίλη και τον αρχηγό του λιμενικού Σώματος Σταμάτη Ράπτη να ενημερώνονται από την πρώτη στιγμή και να ζητούν ακριβές χρονοδιάγραμμα αντιμετώπισης της μόλυνσης της θαλάσσιας περιοχής. «Δεν αποκλείεται με την αλλαγή των ανέμων, οι πετρελαιοκηλίδες να φτάσουν σε Φάληρο και Γλυφάδα», τονίζει ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Κωνσταντίνος Μαριδάκης.

(Αντιδήμαρχος, Σταυρούλα Γεροντιώτου)

Άλλωστε για τον περαιτέρω συντονισμό των επόμενων ενεργειών, ο αντιπεριφερειάρχης Πειραιά κ. Γαβρίλης συγκάλεσε σήμερα στις 10.00 έκτακτη σύσκεψη στο υπουργείο Ναυτιλίας, παρουσία του γενικού γραμματέα του υπουργείου, Διονυσίου – Χαράλαμπου Καλαματιανού και της δημάρχου Σαλαμίνας Ισιδώρα Νάννου – Παπαθανασίου.  Την ίδια στιγμή, στις 09.00 σήμερα το πρωί και κατόπιν δημόσιας έκκλησης της δημάρχου, κάτοικοι αλλά και μέλη εθελοντικών οργανώσεων, θα συγκεντρωθούν στο λιμανάκι του ΝΟΣ – Παλιό Θεατράκι, προκειμένου με γάντια, λεκάνες, κουβάδες, σακούλες, να συνδράμουν στο πολύτιμο έργο της διάσωσης της φυσικής κληρονομιάς τους. «Είναι επιτακτική η ανάγκη μας σε κόσμο και έξτρα βοήθεια, από όπου και αν προέρχεται», λέει χαρακτηριστικά η δημοτική σύμβουλος στη δημοτική ενότητα Αμπελακίων, Σταυρούλα Γεροντιώτου.

Μέλη της περιβαλλοντικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης της Greenpeace που αποβιβάστηκαν στο νησί νωρίς το πρωί της Τρίτης, εξέφρασαν την έντονη ανησυχία πως εάν στην περιοχή αναπτυχθούν θερμοκρασίας 38 – 40 βαθμών Κελσίου, η πίσσα που έχει «μαυρίσει» την ακτογραμμή Σεληνίων μέχρι και Κυνόσουρα, θα ομογενοποιηθεί, θα γίνει πέτρωμα και θα φτάσει στον πάτο της θάλασσας, με τη ζημιά στα ύδατα της περιοχής να είναι ανεπανόρθωτη. «Γι’ αυτό και η παρουσία μας στο νησί θα είναι έντονη από εδώ και στο εξής», σημειώνουν μέλη της οργάνωσης.

(Δήμαρχος, Ισιδώρα Νάννου – Παπαθανασίου)

«Δεν έχουμε φύγει λεπτό από το σημείο εδώ και δύο μέρες. Και ήδη με τις ενέργειες του δήμου και προσωπικό τρέξιμο, καταφέραμε να αυξήσουμε τις δυνάμεις που επιχειρούν. Οι δύο εταιρίες antipollution αυξάνονται από σήμερα σε από δύο σε τρεις και οι άνδρες τους από 23 σε 50. Καλούμε όμως επιπλέον αντιρρυπαντικά σκάφη και πλωτά συνεργεία να έρθουν εδώ να βοηθήσουν», τονίζει στο News 24/7 η δήμαρχος του νησιού Ισιδώρα Νάννου – Παπαθανασίου, διευκρινίζοντας ότι το μέγεθος της πραγματικής ζημιάς θα φανεί περίπου ένα μήνα μετά το πέρας των εργασιών, όπου και θα πραγματοποιηθούν οι σχετικοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι για την ποιότητα των νερών.

«Θα μπορούσε να μην φτάσει μέχρι εδώ η ρύπανση. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Και το μόνο που καταφέραμε προς το παρόν, είναι να αποφευχθούν τα χειρότερα στην ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού. Πλέον δεν μπορούμε να σταθούμε. Ζαλιζόμαστε, έχουμε πονοκέφαλο. Αλλά αυτό που μας θλίβει περισσότερο είναι τα σφραγισμένα καταστήματα κατά μήκος των Σεληνίων μέχρι Κυνόσουρα, που κανονικά θα έσφυζαν από κόσμο», λέει και συνεχίζει ότι ήδη με απόφαση του χτεσινού έκτακτου δημοτικού συμβουλίου έχει οριστεί δικηγόρος, προκειμένου να προχωρήσει στις απαραίτητες νομικές ενέργειες για απόδοση ευθυνών και κυρίως, προκειμένου να διεκδικήσει αποζημιώσεις για τους επιχειρηματίες και την πλήρη αποκατάσταση της φυσιολογίας της περιοχής. «Η πρόσβαση στο φάκελο του ναυαγίου που βρίσκεται στο Κερατσίνι, είναι ακόμη ένα σημείο, στο οποίο θα επικεντρωθούμε εμείς και η οικονομική επιτροπή του δήμου», αναφέρει και επισημαίνει ότι κανονικά το νησί θα κινούνταν σε εορταστικούς ρυθμούς για την επέτειο των 2.496 χρόνων από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, όπου προγραμματίζονται εκδηλώσεις από τις 22 έως και τις 30 Σεπτεμβρίου. «Δεν θα ακυρώσουμε τίποτα, ωστόσο. Θα παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις».

«Χάσαμε μεροκάματα. Εμείς που ήμασταν δημοφιλείς για το φρέσκο ψάρι, πλέον είμαστε αντιμέτωποι με μια θάλασσα γεμάτη πτώματα. Κανείς πια δεν θα έρχεται εδώ», λέει ο πρόεδρος του ΝΟΣ (Ναυταθλητικής Ομοσπονδίας Σαλαμίνας) Γιώργος Μουστάκας, γέννημα θρέμμα Σεληνίων και κύριος επιβλέπων των περίπου 65 επαγγελματικών και ερασιτεχνικών σκαφών στο κλειστό λιμανάκι κοντά στο Παλιό Θεατράκι. «Το κόστος για τη ζημιά στο κάθε σκάφους ανέρχεται στα 500-1.000 ευρώ και για το λιμάνι, υπολόγισε περίπου τα διπλάσια», λέει, ενώ ελπίζει πως η δέσμευση των εταιριών αντιμόλυνσης για άμεση αποζημίωση της ζημιάς, θα γίνει πράξη.

(Πρόεδρος ΝΟΣ, Γιώργος Μουστάκας)

Από την άλλη, τις πληγές τους μετρούν και οι ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών μονάδων και καταλυμάτων που όπως αναφέρουν στο Νews 24/7, δεν σταματούν να δέχονται βροχή τηλεφωνημάτων για ακυρώσεις σε κρατήσεις. «Για εμάς ο καλύτερος μήνας παραδοσιακά είναι ο Σεπτέμβριος, η περίοδος του αποκαλόκαιρου. Από την Δευτέρα όμως που η είδηση για τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου και την ευρύτερη μόλυνση της περιοχής, έκανε το γύρο του κόσμου, δεχόμαστε μόνο τηλέφωνα για ακυρώσεις σε κρατήσεις. Άδεια θα παραμείνουν τα 17 καταλύματα που διαθέτω για τον μισό Σεπτέμβριο και όλο τον Οκτώβριο. Καταστραφήκαμε», αναφέρει ο ιδιοκτήτης του μοναδικού ξενοδοχείου στον παραθαλάσσιο δρόμο Σεληνίων, Αχιλλέας Βλάχος.

Άφαντοι παραμένουν ωστόσο, εκπρόσωποι της πλοιοκτήτριας εταιρίας FOS Petroleum. «Αλλά και να έρθουν θα τους γιουχάρουμε. Δεν νομίζω ότι τολμάνε», τονίζουν απεγνωσμένα οι κάτοικοι. Στην ερώτηση άλλωστε για το πώς βούλιαξε το δεξαμενόπλοιο, ο υπουργός Ναυτιλίας απάντησε ότι «όλα ψάχνονται, όλα ψάχνονται, γιατί, εντάξει, υπάρχουν πάντα ερωτηματικά». Καθησυχαστικός εμφανίζεται από την πλευρά του ο διευθυντής της εταιρείας «Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος», η οποία έχει αναλάβει ένα μέρος του έργου, λέγοντας πως η λέξη «καταστροφή» είναι υπερβολική καθώς θα υπάρξει πλήρης αποκατάσταση της ακτογραμμής και του περιβάλλοντος.

Ήδη η στεγανοποίηση του πλοίου ολοκληρώθηκε στο 100%, με ζητούμενο την ποσότητα του καυσίμου που διέρρευσε συνολικά στο θαλάσσιο χώρο της Σαλαμίνας. Ζητούμενο την ίδια στιγμή παραμένει και ο χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης της απορρύπανσης, αλλά και η ανέλκυση του βυθισμένοι δεξαμενόπλοιου.

«Αυτό που θέλουμε όμως εμείς περισσότερο είναι να χυθεί άπλετο φως στα αίτια του ναυαγίου και την αιτία της ολιγωρίας των αρμόδιων Αρχών», αναφέρει η Μαλαματένια Μίχα, αντιπρόεδρος δημοτικής βιβλιοθήκης και Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης, καθώς δεν είναι λίγοι οι αυτόπτες μάρτυρες της κλήσης του δεξαμενόπλοιου πολύ πριν την οριστική βύθισή του.

Αξίζει να αναφερθεί ότι ήδη στην περιοχή των Σεληνίων επιχειρεί συνεργείο είκοσι τριών ατόμων των ιδιωτικών εταιρειών Σπανόπουλος – Πολυχρονόπουλος που προσέλαβε η πλοιοκτήτρια εταιρία, με πέντε βυτιοφόρα οχήματα και παράκτια αντιρρυπαντικά σκάφη. Ο αριθμός τους ήδη από σήμερα πρόκειται να αυξηθεί προκειμένου να επιταχυνθούν οι εργασίες και να αποφευχθεί μία τυχόν μετακίνηση της κηλίδας σε άλλα σημεία των θαλάσσιων περιοχών του νησιού.

Ακόμη σύμφωνα με ανακοίνωση του λιμενικού στην περιοχή του ναυαγίου συνεχίζουν να επιχειρούν περιπολικό σκάφος, ειδικό αντιρρυπαντικό σκάφος, πλωτός γερανός με πλωτά φράγματα, ρυμουλκά, παράκτια αντιρρυπαντικά σκάφη καθώς και βοηθητικό σκάφος. Επιπρόσθετα, στην περιοχή μετέβη κλιμάκιο της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών του Λιμενικού Σώματος, προκειμένου να «καθαρίσει την περιοχή από τον μαύρο χρυσό».