Πειραιάς – Θεσσαλονίκη: Οι διαδρομές των παράνομων φορτίων στα μεγάλα λιμάνια

Κοκαϊνη, λαθραία τσιγάρα, προϊόντα απομίμησης και απόβλητα είναι μερικά από τα παράνομα φορτία που διακινούνται μέσω των λιμανιών του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με την έκθεση της οργάνωσης Global Initiative against Transnational Organized Crime για τις θαλάσσιες διαδρομές των Βαλκανίων, τα λιμάνια της νοτιοανατολικής Ευρώπης γίνονται ολοένα και πιο ευάλωτα στη διακίνηση παράνομων εμπορευμάτων καθώς η παραδοσιακή “βαλκανική διαδρομή” μέσω ξηράς συμπληρώνεται από θαλάσσιες διαδρομές σε λιμάνια της Αδριατικής, του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας.

Πάνω από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου μεταφέρεται σε κοντέινερς. Ωστόσο μόλις το 2% αυτών ελέγχεται από τις Αρχές.

«Φαίνεται να υπάρχει μια μετατόπιση στα μοτίβα διακίνησης», σημείωσε ο Walter Kemp, ένας από τους δύο συγγραφείς της έκθεσης. «Εξαιτίας των μέτρων για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών και του COVID, της εκτόπισης εγκληματικών ομάδων λόγω των μεγάλων κατασχέσεων κοκαΐνης σε Βέλγιο και Ολλανδία αλλά και της αναταραχής που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι διακινητές αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές».

Όπως άλλωστε δείχνουν και οι όλο και μεγαλύτερες κατασχέσεις κοκαΐνης σε λιμάνια όπως το Δυρράχιο (Αλβανία), το Πλότσε και η Ριέκα (Κροατία) και η Θεσσαλονίκη (Ελλάδα), τα λιμάνια της νοτιοανατολικής Ευρώπης γίνονται πιο ελκυστικά για τους διακινητές ναρκωτικών.

Από το 2018 μέχρι το 2021 κατασχέθηκαν περίπου 8 τόνοι κοκαϊνης σε λιμάνια της ΝΑ Ευρώπης. Η μισή απ’ αυτή την ποσότητα εντοπίστηκε στον Πειραιά, το Δυρράχιο και την Κονστάντζα της Ρουμανίας. Οπιούχα, συνθετικά ναρκωτικά, λαθραία τσιγάρα και παράνομα απόβλητα επίσης αποτελούν συχνά προϊόντα κατασχέσεων από τις Αρχές.

Το 4ο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης

Η Anna Sergi, καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ και συντάκτρια της μελέτης για το λιμάνι του Πειραιά μιλώντας στο NEWS 24/7 σημείωσε:

«Η ασφάλεια στο λιμάνι του Πειραιά είναι τόσο αυστηρή όσο και σε κάθε μεγάλο ευρωπαϊκό λιμάνι, ειδικά από τότε που μπήκε η COSCO. Η κινέζικη εταιρεία είναι μεγάλος παίκτης στην “οικονομία των λιμανιών” οπότε ασφαλώς και συμμορφώνεται με τις απαραίτητες οδηγίες και κανονισμούς. Όλα τα λιμάνια οφείλουν να ακολουθούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα ασφαλείας ως προς τη διακίνηση εμπορευμάτων».

Με βάση τον όγκο διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων ο Πειραιάς ήταν το τέταρτο μεγαλύτερο λιμάνι στην Ευρώπη το 2020 και το 2021. Επίσης είναι και το πιο πολυσύχναστο επιβατικό λιμάνι της Ευρώπης. Συνδέεται άμεσα με 71 λιμάνια σε 29 χώρες, εκ των οποίων 16 ευρωπαϊκά, 10 ασιατικά και 3 αφρικανικά.

Οι σημαντικότερες ναρκωτικές ουσίες που διακινήθηκαν στη χώρα με βάση τις υποθέσεις που απασχόλησαν τις Διωκτικές Αρχές κατά το έτος 2020, είναι η κάνναβη, η ηρωίνη, η κοκαΐνη και σε μικρότερο βαθμό τα συνθετικά ναρκωτικά.

Η ηρωίνη όπως και η κάνναβη έφτασαν σε πολύ υψηλά ποσοστά το 2019 για να μειωθούν κατά το ήμισυ το 2020. Η ηρωίνη στον Πειραιά φτάνει μέσω Τουρκίας αλλά και βαλκανικών δρόμων με φορτηγά. Οι προτιμώμενες διαδρομές είναι προς την Ιταλία, μέσω Πειραιά ή Ηγουμενίτσας.

Ως προς την κάνναβη, η κίνηση έχει μειωθεί στον Πειραιά ακριβώς επειδή οι χερσαίες διαδρομές είναι προτιμότερες. Τα φορτία κάνναβης προέρχονται από τον Λίβανο και την Ισπανία, κρυμμένα μέσα σε κιβώτια με τρόφιμα ή σε πιο ευφάνταστες κρυψώνες όπως μέσα σε συσκευές που φτιάχνουν cupcakes.

Μια άλλη διαδρομή είναι αυτή της κάνναβης που παράγεται στη γειτονική Αλβανία και διέρχεται από την Ελλάδα (Πάτρα – Πειραιάς – Θεσσαλονίκη) με προορισμό την Τουρκία. Αυτές οι αποστολές χαρακτηρίζονται από πιο γρήγορη παράδοση, γι’ αυτό χρησιμοποιούνται ταχύπλοα, θαλαμηγοί, ακόμη και ιστιοφόρα.

Από τα υπόλοιπα ναρκωτικά, αμφεταμίνες και το γνωστό Captagon έχουν προέλευση από τη Συρία, τη Σρι Λάνκα και την Λιβύη, ωστόσο λόγω του μεγέθους των κατασχέσεων εκτιμάται ότι προορίζονται για τις αγορές τις Ευρώπης και όχι για την Ελλάδα.

Κοκαΐνη και μπανάνες

Ο Πειραιάς είναι ένα από τα βασικά λιμάνια εισαγωγής ή διαμετακόμισης στην Ευρώπη για μεγάλα φορτία κοκαΐνης από χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Εξαιτίας μιας σειράς κατασχέσεων μεγάλων φορτίων κοκαΐνης σε Αμβέρσα και Ρότερνταμ, ο Πειραιάς ανέβηκε στην εκτίμηση των ομάδων του οργανωμένου εγκλήματος και έχει γίνει η πρώτη επιλογή όσων θέλουν να εισάγουν ναρκωτικά στην Ευρώπη.

Όσον αφορά τη διακίνηση και εισαγωγή κοκαΐνης στον Πειραιά, η ετήσια έκθεση για τα ναρκωτικά για το 2020 κατέγραψε αύξηση 87,46% της συνολικής ποσότητας που κατασχέθηκε στην Ελλάδα το 2020 (1.787.283 κιλά). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ποσότητα κοκαΐνης που κατασχέθηκε στην Ελλάδα σε ένα μόνο έτος τα τελευταία 25 χρόνια. Μάλιστα, πρόκειται για το δεύτερο διαδοχικό έτος που οι κατασχεθείσες ποσότητες ήταν ιδιαίτερα υψηλές.

Οι τρόποι μεταφοράς και οι μέθοδοι απόκρυψης ποικίλλουν, συμπεριλαμβανομένων ειδικών κρύπτων σε κενά ή γεμάτα φορτία, σε φορτία με μπανάνες ή καφέ, μέσα σε τοίχους ή οροφές ή στο πίσω μέρος εμπορευματοκιβωτίων.

Πρόσφατο παράδειγμα είναι η κατάσχεση 17,5 κιλών κοκαΐνης από τη Δίωξη Ναρκωτικών σε εμπορευματοκιβώτιο στο λιμάνι του Πειραιά, με τελικό προορισμό την Κύπρο:

«Το εντυπωσιακό με τον Πειραιά είναι ότι πατάει πάνω σε τρεις περιοχές. Στο Πέραμα, στο Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα και φυσικά στον Πειραιά», αναφέρει η Anna Sergi. «Πρόκειται για τρεις διαφορετικούς δήμους που καθένας έχει διαφορετικές σχέσεις με το λιμάνι. Ο Πειραιάς έχει τα επιβατηγά πλοία και έχει ενσωματώσει το λιμάνι στη δομή του. Αντίθετα, τόσο το Πέραμα όσο και το Κερατσίνι έχουν περιθωριοποιήσει τις λειτουργίες του λιμανιού. Αν και το όνομα είναι “το λιμάνι του Πειραιά”, το γεγονός ότι o σταθμός εμπορευματοκιβωτίων βρίσκεται ανάμεσα στο Πέραμα και το Κερατσίνι παίζει ρόλο καθώς κάθε περιοχή έχει τα δικά της αδύναμα σημεία τα οποία μπορεί να παραβλέπονται ή να μην αναγνωρίζονται καν».

Πέρα από τα ναρκωτικά, το οργανωμένο έγκλημα δραστηριοποιείται τόσο στον κλάδο των προϊόντων απομιμήσεων, στο παράνομο εμπόριο όπλων αλλά και αποβλήτων.

Στις αρχές του 2019, η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (OLAF) επέβαλε πρόστιμο ύψους άνω των 200 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, επειδή η χώρα μας δεν κατάφερε να σταματήσει μια ευρείας κλίμακας φορολογική απάτη από κινεζικές ομάδες που εισήγαγαν πολύ φτηνά προϊόντα μέσω του Πειραιά. Η έρευνα της OLAF ξεκίνησε το 2018 από κοινού με τις ιταλικές και τις ελληνικές Αρχές. Ουσιαστικά, κινέζικες επιχειρήσεις στις οποίες είχε εισχωρίσει το οργανωμένο έγκλημα απέφευγαν τους δασμούς σε μεγάλα φορτία εμπορευμάτων που περιλάμβαναν ρούχα και παπούτσια “μαϊμού” μέσω του Πειραιά

Τον Δεκέμβριο του 2021 το πλοίο COSCO PRIDE που ήταν φορτωμένο με 37 εμπορευματοκιβώτια γεμάτα πλαστικά απόβλητα από τη Γερμανία, τα οποία προορίζονταν αρχικά για την Τουρκία και στη συνέχεια θα επαναπροωθούνταν στο Βιετνάμ, δεσμεύτηκαν στον Πειραιά μετά από αίτημα των ελληνικών τελωνείων.

Ως προς το εμπόριο όπλων, ο Παγκόσμιος Δείκτης Οργανωμένου Εγκλήματος αναφέρει ότι η Ελλάδα αποτελεί χώρα προορισμού από τη Βουλγαρία, την Αλβανία, την Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία, το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο.

“Το κεφάλι του δράκου”

Από το 2000 και μετά η Κίνα μετατράπηκε σε μεγάλο επενδυτή στην νοτιοανατολική Ευρώπη, ειδικά στον τομέα των υποδομών. Το μεγαλύτερο έργο της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος» στην Ευρώπη ήταν η αγορά των δικαιωμάτων διαχείρισης των σταθμών εμπορευματοκιβωτίων του λιμανιού του Πειραιά το 2008 από την China Ocean Shipping Company (COSCO) έναντι 4,31 δισ. ευρώ. Η Κίνα κατέχει πλέον το 67% των μετοχών του ΟΛΠ. Ακριβώς γι’ αυτό τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στον Πειραιά ως το “κεφάλι του δράκου” στην προσπάθεια του Πεκίνου να δημιουργήσει έναν σύγχρονο δρόμο του Μεταξιού.

Σύμφωνα με την Ιταλίδα καθηγήτρια, όπως και σε κάθε λιμάνι υπάρχουν δύο πλευρές του οργανωμένου εγκλήματος. Η μία είναι του λιμανιού ως κόμβου διαμετακομιδής, δηλαδή ως σταθμού μέσω του οποίου γίνεται το παράνομο εμπόριο, και η άλλη πλευρά είναι αυτή των ομάδων του οργανωμένου εγκλήματος που δρουν στην περιοχή.

«Ως κόμβος ο Πειραιάς αποτελεί πύλη εισόδου για την Ασία, όχι μόνο εξαιτίας της COSCO και της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος», αλλά και λόγω της γεωγραφικής του θέσης. Ό,τι έρχεται από την Ασία περνάει μέσα από τον Πειραιά. Αυτό προφανώς και “τραβάει” παράνομες δραστηριότητες. Παράλληλα, εξαιτίας της θέσης του ο Πειραιάς αποτελεί και πόλο έλξης για πολλές ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος, τόσο ελληνικές όσο και ξένες».

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Συντονιστικού Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών της Ελληνικής Αστυνομίας για το 2020 τα μέλη των ομάδων οργανωμένου εγκλήματος που εμπλέκονται σε υποθέσεις διακίνησης ναρκωτικών στην Ελλάδα αποτελούνταν κατά 46,6% από ντόπιους, κατά 51,58% από αλλοδαπούς και κατά 1,82% από άγνωστης εθνικότητας.

Η COSCO και η “αποικιοκρατία”

Ένα ακόμα σημείο που εστιάζει η Anna Sergi είναι οι εντάσεις που υπάρχουν μεταξύ της κινέζικης εταιρείας και των παραδοσιακών ομάδων του λιμανιού, όπως τα σωματεία και οι εργαζόμενοι ή εφοπλιστές και μεγάλες εταιρείες της ελληνικής ναυτιλίας, καθώς αντιλαμβάνονται την COSCO ως “αποικιοκράτη” που κατέλαβε το λιμάνι.

«Δεν πρόκειται για κάτι σπάνιο», αναφέρει η καθηγήτρια, «καθώς αυτό συμβαίνει κάθε φορά που ένα λιμάνι με ισχυρή ιστορία και παράδοση έρχεται αντιμέτωπο με τους νόμους παγκόσμιου εμπορίου, εν προκειμένω με την ιδιωτικοποίηση από την COSCO».

Όπως εξηγεί, «η παρουσία και επιρροή της COSCO είναι αδιαμφισβήτητη. Θεωρείται ταυτόχρονα ο “σωτήρας του λιμανιού” που το επανέφερε στις παλιές του δόξες καθιστώντας το το 4ο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης αλλά και ο “αποικιοκράτης” που ήρθε κι έκανε το λιμάνι κινέζικο. Παράδειγμα αυτού είναι ότι σε πολλά σημεία και πύλες στο λιμάνι οι επιγραφές είναι στα κινέζικα και στα αγγλικά και όχι στα ελληνικά».Η σύγκρουση με την COSCO αποτυπώνεται στις διαμαρτυρίες του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά αλλά και σε αυτές της τοπικής αυτοδιοίκησης, μεταξύ άλλων κατά της ίδρυσης Ναυπηγείου στην Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος Δραπετσώνας από την κινέζικη εταιρεία.

«Την ίδια στιγμή», αναφέρει η A. Sergi, «όλοι αγαπούν την COSCO γιατί έφερε διαφάνεια στις διαδικασίες προσλήψεων, έκανε το λιμάνι πιο ασφαλές για τα εμπορεύματα, πολύ πετυχημένο. Οι Αρχές είναι ικανοποιημένες με τα επίπεδα ελέγχου που προσφέρει η COSCO, ωστόσο παράλληλα με την αύξηση του εμπορίου, αυξήθηκε και το παράνομο εμπόριο».

Η Θεσσαλονίκη και τα λαθραία τσιγάρα

Σύμφωνα με την έκθεση του Globan Initiative, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί βασικό σημείο εισόδου για ναρκωτικά και τσιγάρα που εισάγονται λαθραία στη Βόρεια Μακεδονία και τη Βουλγαρία. Αποτελεί επίσης “μαγνήτη” για εγκληματικές ομάδες των χωρών αυτών, καθώς και Αλβανούς υπήκοους που εμπλέκονται στο λαθρεμπόριο κοκαΐνης και κάνναβης.

Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ανήκει στην Ανώνυμη Εταιρεία «Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης», η οποία έχει το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των χώρων, των κτιρίων και των εγκαταστάσεων της παράκτιας ζώνης του λιμένα Θεσσαλονίκης μέχρι το 2051. Το μεγαλύτερο ποσοστό του ΟΛΘ βρίσκεται στην ιδιοκτησία του Ιβάν Σαββίδη. Ο επιχειρηματίας που κατέχει και την πλειοψηφία του ΠΑΟΚ, ελέγχει de facto το 71,9% του λιμανιού.

Από την αρχή του εκσυγχρονισμού του τη δεκαετία του 1970, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί βασικό εμπορικό κόμβο για τις περιοχές της ανατολικής και κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και της Θράκης. Σήμερα, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης είναι στενά συνδεδεμένο με το λιμάνι του Πειραιά, καθώς σχεδόν το ένα τρίτο των πλοίων που το προσεγγίζουν έχει προορισμό ή προέρχεται από το λιμάνι του Πειραιά. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πρόσφατη ανάπτυξη του χερσαίων υποδομών στα βόρεια με τους πανευρωπαϊκούς διαδρόμους IV και X, καθιστούν τη Θεσσαλονίκη έναν φυσικό αγωγό εμπορευμάτων, ο οποίος διασφαλίζει ότι η Βόρεια Μακεδονία, η δυτική Βουλγαρία, η δυτική Ρουμανία και η νοτιοανατολική Σερβία έμμεσα επωφελούνται από το ρόλο του Πειραιά στο παγκόσμιο εμπόριο.

Παρότι μετά την ιδιωτικοποίησή του το λιμάνι προχώρησε σε μια σειρά από αναβαθμίσεις ασφαλείας (πχ κάμερες), υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτή η διαδικασία της ψηφιακής αναβάθμισης κινείται πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα να μειώνεται η παρουσία εξειδικευμένων τελωνειακών υπαλλήλων. Μάλιστα, λιγότερο από το 1% των εμπορευματοκιβωτίων που φτάνουν στη Θεσσαλονίκη ελέγχονται από υπαλλήλους του τελωνείου, και όταν αυτό γίνεται, συχνά βασίζεται σε αποφάσεις που λαμβάνονται από τις κεντρικές υπηρεσίες στην Αθήνα.

Τα τελευταία 10-15 χρόνια έχουν γίνει αρκετές μεγάλες κατασχέσεις προϊόντων καπνού και λαθραίων τσιγάρων στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο αποτελεί σημαντικό κόμβο για τη συγκεκριμένη αγορά. Μόνο το 2019, τα τελωνεία κατέσχεσαν περισσότερα από 32 εκατομμύρια τσιγάρα σε εμπορευματοκιβώτια που μεταφέρθηκαν από τα κινεζικά λιμάνια Shekou και Yantian.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις