Σεισμός Πάρνηθας 1999: Τρία ερωτήματα και τρεις κρίσιμες απαντήσεις

Όσοι βίωσαν τον φονικό σεισμό της Αθήνας το 1999, είναι σίγουρο ότι στο μυαλό τους έχουν αποτυπωθεί οι εικόνες της φρίκης, όχι μόνο την ώρα της δόνησης, αλλά και όσον ακολούθησαν. Τραυματίες, νεκροί  και 50.0000 κάτοικοι βρέθηκαν σε λίγα δευτερόλεπτα στον δρόμο.

“Καρέ” απομονωμένα από τον χρόνο όπως ο υπόκωφος θόρυβος, τα κτίρια που κατέρρεαν σαν χάρτινα, η Ρικομέξ που έθαψε 39 ανθρώπους, το κομμένο ρεύμα, οι εκτός λειτουργίας τηλεπικοινωνίες. Όσα προκάλεσαν τα 5.9 ρίχτερ και για την ακρίβεια ο διπλός σεισμός που χτύπησε την Αθήνα.

Είκοσι χρόνια μετά, τα δεκαπέντε δευτερόλεπτα στα οποία το ρήγμα της Πάρνηθας έκανε την Αττική γη να τρέμει, ξυπνούν μνήμες.

Το News 24/7 απευθύνθηκε σε τρεις ειδικούς, ζητώντας απάντηση σχετικά με το τι μάθαμε από τον σεισμό, αν το ρήγμα της Πάρνηθας πρέπει να μας φοβίζει σήμερα αλλά και για το τι πρέπει να προσέχουμε τόσο στην ανέγερση κτιρίων όσο και κατά τη διάρκεια ενός σεισμού.

Γεράσιμος Παπαδόπουλος: «Καθυστερεί ο προσεισμικός έλεγχος των κτιρίων»

Ο σεισμολόγος και μέλος της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου, Γεράσιμος Παπαδόπουλος, απαντώντας στο τι μας έμαθε ο σεισμός του 1999, σημειώνει: «Καταρχάς είναι ο πρώτος σεισμός στην ιστορία της Αθήνας, που γίνεται μόλις 20 χιλ από το ιστορικό κέντρο, την Ακρόπολή. Σταθμός στην ιστορία της χώρας λόγω των 143 θυμάτων και ενός άμεσα μετρήσιμου κόστους, που έφτασε τα 3 δισ. δολάρια. Για πρώτη φορά μάθαμε ότι σε πολύ μικρή απόσταση από το κέντρο υπάρχουν ενεργά ρήγματα όπως το ρήγμα της Φυλής.

Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να κοιτάζουμε και σε άλλες περιοχές της Αττικής αν υπάρχουν παρόμοια ενεργά ρήγματα που θα μπορούσαν να δώσουν σεισμούς. Είναι κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί.

Ο μεγάλος αριθμός των βλαβών που προκλήθηκαν (ολικές ή μερικές καταρρεύσεις κτιρίων) είχε ως συνέπεια να γίνει μερική αναθεώρηση του αντισεισμικού κανονισμού το 2000, ώστε να γίνει πιο αυστηρός και για την περιοχή της Αττικής.

Μάθαμε επίσης πως όταν πληγεί μια μεγαλούπολη, είναι πολύ περισσότερα τα προβλήματα. Όπως το ότι είχαν καταρρεύσει οι τηλεφωνικές επικοινωνίες. Δεν ξέρω αν είμαστε έτοιμοι να το ξανά αντιμετωπίσουμε. Το 2001, το ΥΠΕΧΩΔΕ, έβγαλε την περίφημη εγκύκλιο με την οποία ζητούσε συστηματικό προσεισμικό έλεγχο στα δημόσια κτίρια της χώρας. Συνολικά αυτά ανέρχονται στα 80.000. Σχολεία, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες κ.α. Από αυτά, μέχρι σήμερα, έχουν ελεγχθεί μόλις 18.000. Είναι πολύ αργός ο ρυθμός με τον οποίο γίνεται ο προσεισμικός έλεγχος. Υπεύθυνοι ωστόσο είναι οι ιδιοκτήτες των κτιρίων. Για παράδειγμα στα σχολεία, υπεύθυνος είναι ο Δήμος, στα νοσοκομεία το Υπουργείο Υγείας.

Τέλος, αντιληφθήκαμε πως για να μπορούμε να έχουμε καλύτερη εικόνα της σεισμικής επικινδυνότητας χρειάζεται μεγαλύτερη σεισμική παρακολούθηση. Δηλαδή να παρακολουθείται καλύτερα ακόμη και η παραμικρή μικροσεισμική δραστηριότητα ώστε να βλέπουμε πού υπάρχουν ενεργά ρήγματα».

Άκης Τσελέντης: «Το ρήγμα έχει κλείσει τον κύκλο του»

Αναφορικά με το ρήγμα της Φυλής που ενεργοποιήθηκε τότε και προκάλεσε την φονική σεισμική δόνηση, ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Άκης Τσελέντης εκτιμά πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. «Το συγκεκριμένο ρήγμα, έχει κλείσει τον κύκλο του, γιατί έχει πολλά χρόνια περίοδο επανάληψης. Το δυτικό κομμάτι του που δεν είχε σπάσει, έσπασε το καλοκαίρι με τον σεισμό των 5.1 ρίχτερ, αλλά δεν περιμένουμε κάτι άλλο για πολλά χρόνια. Δεν ανησυχώ από αυτό.

Άλλα ρήγματα κοντά στην Αθήνα θα μπορούσαν να μας ανησυχούν, όχι απαραιτήτως για αύριο το πρωί, αλλά θα μπορούσαν να δώσουν σεισμούς. Τέτοια είναι τα ρήγματα του Ανατολικού Κορινθιακού, με μεγάλο σεισμικό δυναμικό, το ρήγμα της Αταλάντης και τα ρήγματα του Ωρωπού. Δυστυχώς ο τελευταίος σεισμός που έγινε το καλοκαίρι, αποδείχθηκε η αδυναμία της Αθήνας να ανταποκριθεί σε σεισμικές δονήσεις. Γιατί αν με 5.1 ρίχτερ είχαμε αυτό το χάλι, να πέσουν οι τηλεφωνικές γραμμές και να γκρεμίζονται διατηρητέα, δεν θέλω να σκεφτώ τι θα μπορούσε να γίνει με έναν μεγαλύτερο σεισμό».

Λέκκας: «Οι ιδιώτες θα πρέπει να προσέχουν τους μηχανικούς στους οποίους απευθύνονται»

Από την πλευρά του, ο καθηγητής Γεωλογίας και πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, Ευθύμης Λέκκας, απαντώντας για τον αντισεισμικό κανονισμό και το τι πρέπει να προσέχουν οι πολίτες, υπογραμμίζει πως είναι βασικό να δίνεται μεγάλη προσοχή στους μηχανικούς.

«Ο σεισμός του 1999 οδήγησε σε τροποποίηση και εκσυγχρονισμό του αντισεισμικού κανονισμού και αναφορικά με τις πιλοτές των κτιρίων. Εκσυγχρονίστηκε ο χάρτης ζωνών επικινδυνότητας, και πλέον οι ζώνες έγιναν τρεις, ενώ στον παλαιότερο υπήρχαν τέσσερις. Όσοι ιδιοκτήτες αποφασίζουν να προχωρήσουν σε ανέγερση κτιρίων, θα πρέπει να δείχνουν ιδιαίτερη επιμέλεια και κυρίως να επιλέγουν μηχανικούς που έχουν διπλώματα και όχι ανθρώπους που ισχυρίζονται απλώς πως μπορούν να τους εξυπηρετήσουν. Σχετικά με το τι πρέπει να προσέχουν οι πολίτες κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, οι οδηγίες είναι πολυάριθμες, ωστόσο τα βασικότερα σημεία είναι να διατηρούμε την ψυχραιμία μας κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, να παραμένουμε στη θέση που βρισκόμαστε μέχρι να ολοκληρωθεί η δόνηση και να προσέχουμε την διέλευση μας μπροστά από παλιά ή ετοιμόρροπα κτίρια»