Σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων: Η ανεπούλωτη κοινωνική παθογένεια

Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών ή βιασμός μέσα στην οικογένεια… ή αλλιώς το ένοχο μυστικό, που σπάνια φτάνει, αν τελικά φτάσει ποτέ, να δει το φως της δημοσιότητας. Γιατί σιωπούν, ενώ γνωρίζουν, τα μέλη της οικογένειας και ο περίγυρος; Ποιος φοβάται τι; Και πώς είναι δυνατόν, η διατήρηση προς τα έξω της εικόνας μιας “καλής” οικογένειας, να προκρίνεται ως σημαντικότερη από τη διασφάλιση της ακεραιότητας της παιδικής αθωότητας και τη φροντίδα με κάθε μέσο και πέρα από κάθε διαπραγμάτευση μιας παιδικής ψυχής;

Ο δικηγόρος, διδάκτωρ Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και καθηγητής στην Αστυνομική Ακαδημία, Άγγελος Τσιγκρής, μιλά στο News 24/7 για το έγκλημα που τελείται χωρίς μάρτυρες και αποδεικτικά στοιχεία, τις καταστροφικές και μη ιάσιμες πληγές που αφήνει αυτό στην παιδική ψυχή και το μεγάλο ολίσθημα του Έλληνα Ποινικού Νομοθέτη, που δεν διακρίνει ως προς την ποινή μεταξύ του βιασμού μιας ενήλικης γυναίκας κι ενός παιδιού.

Εγκλήματα της διπλανής πόρτας, που σπάνια αποκαλύπτονται

ΑΝ ΘΥΜΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 12 ΕΤΩΝ, ΣΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΦΤΑΝΟΥΝ 1 ΣΤΙΣ 200 ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

“Είναι εγκλήματα που συμβαίνουν δυστυχώς ιδιαιτέρως συχνά, αλλά σπάνια αποκαλύπτονται. Αυτά τα εγκλήματα σκεπάζονται στη συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων, από ένα πέπλο σιωπής, από ένα πέπλο μυστηρίου. Όταν τα σεξουαλικά εγκλήματα αγγίζουν την κακουργηματική φύση της ποινικής διάστασης του εγκλήματος, δηλαδή φτάνουν στο επίπεδο του βιασμού, που είναι συγκεκριμένη ποινικοποιημένη πράξη, αν φτάσουν σε αυτήν την πράξη, τα στοιχεία για την Ελλάδα κι αυτά είναι στοιχεία ερευνών, αποδεικνύουν ότι μόνο οι 6 στις 100 υποθέσεις αποκαλύπτονται”, λέει ο κ. Τσιγκρής.

“Όταν αυτή η σεξουαλική κακουργηματική βία τελείται στα πλαίσια της οικογένειας, όταν πρόκειται δηλαδή για αιμομικτικό βιασμό, όταν τελείται σεξουαλική δηλαδή βία, επιπέδου βιασμού, τότε οι υποθέσεις αυτές φτάνουν στη γνώση της Αστυνομίας μόνο 1 στις 100. Όταν το θύμα του βιασμού στην οικογένεια είναι παιδί, κάτω των 12 ετών, φτάνουν μόνο 1 στις 200, δηλαδή 0,5% κι όλα αυτά είναι απόλυτα στοιχεία, που προκύπτουν από μία έρευνα που εχει τον τίτλο “Σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού: Όψεις Κοινωνικού Ελέγχου” υπό την αιγίδα της Unesco. Άρα είναι υποθέσεις, που θα έλεγε κάποιος με τραγικό τρόπο, ότι βλέπουν το φως της δημοσιότητας και δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η κορυφή ενός παγόβουνου που έχει απίστευτο βάθος. Είναι μία τεράστια κοινωνική παθογένεια”.

“Τα σύγχρονα στοιχεία κι εδώ δεν μιλάω μόνο για τη σεξουαλική κακοποίηση, αλλά γενικά για τη βία στην οικογένεια, την ενδοοικογενειακή βία, που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, όχι απαραίτητα σεξουαλικής, δείχνουν ότι 1 στις 3 οικογένειες στη χώρα μας έχει κάποιο στοιχείο βίας στο πλαίσιό της. Μία στις τρεις οικογένειας είναι παθολογικές, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε για την Ελλάδα. Αν και το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας είναι παραγνωρισμένο φαινόμενο στη χώρα μας”, προσθέτει ο καθηγητής.

“Καλύτερα να σκοτώσεις ένα παιδί, παρά να το βιάσεις”…

… ΑΝ ΤΟ ΣΚΟΤΩΣΕΙΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΜΙΑ ΦΟΡΑ, ΑΝ ΤΟ ΒΙΑΣΕΙΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ

“Το 33% των ελληνικών οικογενειών είναι ιδιαιτέρως παθογενείς. Κι όλα αυτά οφείλονται σε ένα νοσηρό κοινωνικό περιβάλλον, που βιώνει ο σύγχρονος Έλληνας. Βεβαίως, το θέμα της σεξουαλικής βίας είναι τελείως διαφορετικό. Πάντα θα υπάρχει, αλλά σχεδόν ποτέ δεν γίνεται γνωστό. Σε αυτές τις υποθέσεις, οι ψυχολογικές και βιολογικές συνέπειες που βιώνουν τα παιδιά είναι ανεπούλωτες, είναι μη ιάσιμες. Θα πω κάτι που είχα πει και παλιότερα… και είναι η αλήθεια, αν και είναι βέβαια αμαρτία μεγάλη. Ένα παιδί είναι καλύτερα να το σκοτώσεις, παρά να το βιάσεις. Αν το σκοτώσεις το παιδί πεθαίνει μία φορά. Αν το βιάσεις, το παιδί πεθαίνει κάθε μέρα ή κάθε νύχτα”, σημειώνει ο κ. Τσιγκρής.

Πέρα από οτιδήποτε άλλο όμως, αυτό που έχει σημασία είναι να αναλογιστεί κανείς, ότι “οι ψυχολογικές συνέπειες της σεξουαλικής βίας στα παιδιά, κυρίως όταν αυτό γίνεται στο πλαίσιο της οικογένειας, είναι καταστροφικές”.

“Δεν έχει παρατηρηθεί σύμπτωμα ψυχολογικής ή ψυχιατρικής νόσου, που να μην παρατηρείται στα παιδιά, που έπεσαν θύμα σεξουαλικής βίας στην παιδική τους ηλικία και ιδιαίτερα μέσα στην οικογένεια. Τα στοιχεία δείχνουν, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, ότι το σύνηθες ζευγάρι σεξουαλικής βίας, σε ποσοστό που αγγίζει και ξεπερνά το 80% των υποθέσεων είναι πατέρας με ανήλικη κόρη. Ο πατέρας βιάζει την ανήλικη κόρη του. Υπάρχουν κι άλλα ζευγάρια στο πλαίσιο της σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο της οικογένειας, αλλά αυτό είναι το κυρίαρχο. Και βεβαίως εδώ δεν μιλάμε για αιμομιξία, αλλά για βιασμό, γιατί κανένα παιδί με τη συναίνεσή του δεν έχει σεξουαλική επαφή με τον πατέρα του”.

Η εικόνα της “καλής οικογένειας”… ως υπέρτατο αγαθό

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΞΕΡΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΣΥΖΥΓΟΙ ΤΟΥΣ ΒΙΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥΣ, ΣΙΩΠΟΥΝ

Οι παράγοντες που ωθούν τόσο το θύμα όσο και τον περίγυρο στο να αποσιωπά και να μην προβαίνει στην καταγγελία της πράξης, είναι πολλοί και προκύπτουν από τέσσερα στάδια λήψης αποφάσεων, σύμφωνα με τον κ. Τσιγκρή.

“Συνήθως στα πλαίσια της οικογένειας, δεν θέλουν αυτό το ένοχο μυστικό, για να μην διαταραχθεί αυτή η εικόνα της εντός εισαγωγικών… γαλήνης. Κατά κύριο λόγο, μητέρες που γνωρίζουν, δεν μιλούν. Και κατά έναν περίεργο τρόπο, αυτό συμβαίνει σχεδόν πάντα. Γυναίκες οι οποίες ρωτούνται από τις εισαγγελικές αρχές, γιατί ενώ γνώριζαν ότι οι σύζυγοί τους βίαζαν τις κόρες τους, δεν μιλούσαν, βλέποντας και καλύπτοντας τη θηριωδία και εγκληματική πράξη, λένε ότι δεν θέλουν, να χαλάσουν την οικογένειά τους. Αυτή είναι η συνήθης απάντηση, η οποία ταυτόχρονα δεν είναι πειστική. Πρόκειται για οικογένειες που είναι παθολογικές, δεν υπάρχει λογική σε αυτές τις οικογένειες, οπότε κι όταν καλούνται να εξηγήσουν αυτά τα ζητήματα, δεν μπορούν να πείσουν τις περισσότερες φορές”.

Η βία ως ναρκωτικό… μένεις, μαθαίνεις μ’αυτό και το υφίστασαι

ΔΕΝ ΕΘΙΖΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΟΠΟΙΟΣ ΑΣΚΕΙ, ΑΛΛΑ ΚΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΔΕΧΕΤΑΙ ΤΗ ΒΙΑ

Πώς εξελίσσεται μία τέτοια κατάσταση, από την πρώτη στιγμή που εκδηλώνεται, ως την κλιμάκωσή της στο έσχατο σημείο του βιασμού και ποια σχέση δημιουργείται ανάμεσα στον θύτη και το θύμα;

“Η βία τις περισσότερες φορές είναι και σαν ναρκωτικό. Μένεις, ζεις, μαθαίνεις μ’αυτό και μετά την υφίστασαι. Μία γυναίκα που θα αρχίσει για παράδειγμα να τη χαστουκίσει για πρώτη φορά ο άνδρας της και δεν φύγει, έχει μπει σε έναν δρόμο, που μπορεί να πέσει θύμα ανθρωποκτονίας, να τη σκοτώσει ο άνδρας της. Από τις γυναίκες που τρώνε το πρώτο χαστούκι από τον άνδρα τους, η συντριπτική πλειοψηφία δεν φεύγει. Οι άνθρωποι που βιώνουν μία κακοποίηση από έναν άνθρωπο του περιβάλλοντός σου, αλλά δεν φεύγουν, μπαίνουν σε έναν δρόμο, από τον οποίο δεν βγαίνουν. Το ίδιο συμβαίνει και σε μία οικογένεια. Αυτά που συμβαίνουν στις περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης, δεν συμβαίνουν ξαφνικά. Αρχίζουν από πολύ πιο μικρά πράγματα, που σιγά σιγά κλιμακώνονται και από τη στιγμή που έχεις φάει το πρώτο, τρως και το δεύτερο και με τη μέθοδο του σαλαμιού, τελικά το καταπίνεις ολόκληρο, σε φέτες”.

“Υπάρχει ένας εθισμός στη βία. Σε όλες τις περιπτώσεις παθολογικών οικογενειών, όλα τα μέλη περνούν μία κατάσταση κρίσης, μετά αρχίζουν τα βρίσκουν, περνούν αυτό που λέμε ‘μήνα του μέλιτος’, μία κατάσταση ευημερίας δηλαδή, αλλά μόλις αυτό το πράγμα φτάνει στο καλύτερό τους σημείο, αρχίζουν και γίνονται ξανά τα πράγματα βίαια, η βία φτάνει πια σε λίγο μεγαλύτερο επίπεδο, όπως στα ναρκωτικά που πάντα θέλεις λίγο παραπάνω και εθίζεσαι. Γιατί δεν εθίζεται μόνο αυτός που ασκεί τη βία, αλλά και αυτός ο οποίος τη δέχεται. Και δεν υπάρχει τίποτα πιο πρόστυχο και το έχει δείξει η ίδια η ζωή, από τη συνήθεια. Ακόμα και τη βία μπορείς να συνηθίσεις. Να σκεφτείτε, ότι άνθρωποι που έχουν ζήσει 10 χρόνια μέσα στη φυλακή, δυσκολεύονται να ζήσουν μετά εκτός. Κακώς οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορεί αυτή η κατάσταση να αλλάξει. Ένας άνθρωπος που σου φέρεται άσχημα μία φορά, θα σου φέρεται άσχημα για πάντα”, εξηγεί ο καθηγητής.

Ρήξη ωοθηκών ή σαλπιγγών μίας 6χρονης… κι όμως το λιγότερο που μπορεί να της συμβεί

ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΑΝΤΙ ΝΑ ΑΚΟΥΕΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΠΑΜΠΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΜΑ, ΒΛΕΠΕΙ ΕΦΙΑΛΤΕΣ

Αν ένα παιδί δεν μπορεί να νιώθει προστατευμένο ούτε μέσα στην οικογένειά του, που θα έπρεπε να είναι το άσυλό του, ποιος μπορεί να το προστατεύσει; Τι τύχη μπορεί να έχει ένα τέτοιο παιδί και τι καταδικάζεται να κουβαλάει μέσα του για όσο ζει;

“Η προστασία ενός παιδιού είναι η οικογένειά του. Από τη στιγμή που ένα παιδί απειλείται από την ίδια την οικογένειά του, αυτό το παιδί δυστυχώς γεννήθηκε με τις χειρότερες προϋποθέσεις. Είναι μία τελειωμένη υπόθεση. Δεν υπάρχουν ούτε κοινωνικοί φορείς ούτε το κράτος πρόνοιας και κανένας δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μάνα και τον πατέρα. Αν ένα παιδί, αντί να ακούει παραμύθια από τη μάνα και τον πατέρα του, βλέπει εφιάλτες από τους ίδιους, φανταστείτε σε τι κόσμο ζει”.

“Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι συμβαίνει σε αυτά τα παιδιά. Για παράδειγμα, ένα κοριτσάκι έχει υποστεί ρήξη μήτρας ή σαλπίγγων και δεν μπορεί να γίνε μάνα. Αυτό είναι το μικρότερο. Είναι ένα παιδάκι, έξι ετών… Αυτές είναι οι μικρότερες συνέπειες που μπορεί να έχει. Δεν μπορείτε να φανταστείτε, τι μπορεί να συμβεί σε ένα παιδί. Από την εχθρότητα για το άλλο φύλλο, ότι δεν μπορεί να δημιουργήσει φυσιολογική σχέση στη ζωή του, σχολική αδυναμία, αδυναμία συμμόρφωσης, δεν μπορεί να κοιμηθεί, βλέπει εφιάλτες, ροπή προς την ομοφυλοφιλία ή την πορνεία, χρήση φαρμάκων ή ναρκωτικών ουσιών, ψυχοπαθολογία κάθε μορφής. Φανταστείτε να βλέπετε το πρόσωπό σας στον καθρέφτη… Είναι σαν να ρίχνει κάποιος μία μπουνιά στον καθρέφτη και βλέπετε ένα θρυμματισμένο πρόσωπο. Δεν μπορείτε μετά, να αποκαταστήσετε την εικόνα, δεν μπορείτε να δείτε ποιος είστε καν. Αυτό συμβαίνει σε αυτά τα παιδιά και δυστυχώς, αυτό που είπα και δεν το παίρνω πίσω, γιατί είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί… αν είναι να βιάσεις ένα παιδί, είναι προτιμότερο να το σκοτώσεις”, λέει ο κ. Τσιγκρής.

Το ολίσθημα του Έλληνα Ποινικού Νομοθέτη

ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΡΑΞΗ ΠΟΥ ΞΕΠΕΡΝΑ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΚΤΟΝΙΑΣ

Όπως εξηγεί ο κ. Τσιγκρής, “ο Έλληνας Ποινικός Νομοθέτης κάνει ένα τεράστιο ολίσθημα, θέτοντας ακόμα τον βιασμό των παιδιών όχι ως ιδιώνυμο έγκλημα. Είτε είναι μία γυναίκα 90 ετών, είτε μία γυναίκα 60 ετών είτε ένα παιδάκι 6 ετών, η ποινή που δίνει ο Ποινικός μας Νόμος είναι ακριβώς η ίδια. Κάθειρξη μέχρι 20 χρόνια”.

“Κι όμως αυτό είναι ιδιαίτερα αυξημένης κοινωνικής απαξίας, ποινικά κολάσιμη πράξη, η οποία κατά την άποψή μου ξεπερνά και το έγκλημα της ανθρωποκτονίας. Και αυτό το λένε άλλες έννομες τάξεις. Όπως για παράδειγμα της Αγγλίας και της Κύπρου, όπου εάν κάποιος βιάσει ένα παιδί και καταδικαστεί τελεσίδικα και αμετάκλητα, πηγαίνει κατευθείαν στη φυλακή διά βίου. Πεθαίνει μέσα, χωρίς άδειες. Δεν ξαναβγαίνει. Ο Έλληνας Ποινικός Νομοθέτης δεν το έχει δει στη σωστή του διάσταση και το άρθρο 336ΠΚ περί βιασμού πιστεύω ότι χρήζει άμεσης τροποποίησης, με την προσθήκη μίας παραγράφου που θα μιλά για τον βιασμό των παιδιών και θα επισείει την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Υπάρχουν πολλά λάθη, η σεξουαλική βία υπάρχει κι έχει βαθύτατες συνέπειες και τεράστια κοινωνική παθογένεια, που ακόμα και ο ίδιος ο Ποινικός Νομοθέτης αγνοεί”, αναφέρει.

Αυτός που ξέρει είναι το ίδιο το παιδί, το οποίο ποτέ δεν μιλάει

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΧΩΡΙΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΜΑΡΤΥΡΕΣ

Πώς μπορεί να διακρίνει κανείς τα “σημάδια” στη συμπεριφορά ενός παιδιού και τελικά, πώς μπορεί καθένας ατομικά και η κοινωνία στο σύνολό της να αλλάξουμε νοοτροπία μπροστά σε μία τόσο ασύλληπτη βιαιότητα;

Όπως σημειώνει ο κ. Τσιγκρής, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς, εάν ένα παιδί είναι θύμα σεξουαλικής κακοποίησης.

“Πρόκειται για παιδιά που δεν έχουν ιδιαίτερη όρεξη και είναι ιδιαιτέρως αφηρημένα, αλλά αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους. Αυτά τα παιδιά είναι πάντα όμως χωρίς καμία διάθεση. Είναι πολύ απλό, να καταλάβει κανείς, ότι είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να του συμβεί. Αυτός που το ξέρει είναι το ίδιο το παιδί, το οποίο ποτέ δεν μιλάει. Είναι οι ίδιοι οι γονείς, που ποτέ δεν μιλάνε. Είναι το πιο ένοχο μυστικό, που σπάνια δημοσιοποιείται, κοινοποιείται και βέβαια είναι εγκλήματα, που δεν γίνονται μπροστά σε μάρτυρες και βεβαίως δεν υπάρχουν αποδείξεις γι’αυτά. Οπότε, είναι πολύ δύσκολα εξιχνιάσιμα και φυσικά, δεν μπορεί κανείς να παρέμβει στο πλαίσιο της οικογένειας, που αποτελεί άσυλο. Είναι και η ίδια η φύση του εγκλήματος και όλα αυτά συνηγορούν στη μη καταγγελία του και στα πολύ μικρά ποσοστά γνωστοποίησής του”.

“Πάντα έτσι συνέβαινε και δυστυχώς, δεν έχουμε κανέναν τρόπο να το αλλάξουμε αυτό. Το μόνο που μπορούμε να αλλάξουμε είναι, να αλλάξουμε τους ανθρώπους. Να κάνουμε τις υποδομές, ώστε να γίνουν οι άνθρωποι πιο ευαίσθητοι σε ορισμένα πράγματα. Να δώσουμε να καταλάβουν όλοι, ότι αυτές οι καταστάσεις είναι καταστροφικές για την οικογένεια. Δεν γίνεται να σώσουμε την οικογένεια. Συνεχίζοντας μία κατάσταση, καταστρέφουμε την οικογένεια και καταστρέφουμε όλα τα μέλη τους. Από μία τόσο κακή οικογένεια, το καλύτερο είναι καμία οικογένεια. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει μία τέτοια οικογένεια, είναι να απαλλαγεί από τον άνθρπωπο που είναι τόσο κακοποιό στοιχείο. Κι αυτό είναι θέμα ενημέρωσης, πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας, ώστε να καταλάβει ποιες είναι οι συνέπειες και να μπορέσουμε, να μιλάμε γι’αυτά”, καταλήγει ο καθηγητής.