‘Χάσαμε το 1/4 των μαστιχόδενδρων από τις φωτιές μέσα σε μια πενταετία’
Αβέβαιο το μέλλον των ανθρώπων και της μαστίχας στα χώρια της Χίου που κάηκαν για δεύτερη φορά μέσα σε πέντε χρόνια. Έκκληση στην πολιτεία για στήριξη απευθύνουν μέσω του NEWS247 παραγωγοί και κάτοικοι. Ποιες οι συνέπειες στην παραγωγή και τη διάθεση των προϊόντων
- 27 Ιουλίου 2016 12:59
Για ολοκληρωτική καταστροφή στα χωριά Βέσσα, Λίθι και Ελάτα κάνουν λόγο μαστιχοπαραγωγοί και κάτοικοι της Χίου, στον απόηχο της πυρκαγιάς που έπληξε το νότιο τμήμα του νησιού για δεύτερη μάλιστα φορά μέσα σε πέντε χρόνια, κατακαίγοντας δάσος, χωράφια, ελαιώνες και δεκάδες χιλιάδες πολύτιμα μαστιχόδενδρα, αναπόσπαστο μέρος της όχι μόνο της οικονομίας αλλά και της ιστορίας και της πολιτισμικής κληρονομιάς του νησιού.
Η φωτιά ξέσπασε τα ξημερώματα της Δευτέρας από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία και εξαπλώθηκε με τον δυνατό αέρα σε πολλά μέτωπα γύρω από πέντε συνολικά χωριά. Το χωριό Ελάτη μάλιστα εκκενώθηκε χωρίς ευτυχώς να υπάρξουν ζημιές σε σπίτια παρά μόνο σε αποθήκες, οχήματα και γεωργικά μηχανήματα. Ο απολογισμός για τα σπάνια μαστιχόδεντρα ωστόσο είναι θλιβερός καθώς καταστράφηκαν 35.000 περίπου, αριθμός που έρχεται να προστεθεί στα 180.000 ακόμα που χάθηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά του 2012, ανεβάζοντας την απώλεια στα 200.000 δένδρα. «Είναι μια μεγάλη απώλεια αν σκεφτείτε ότι το νησί στο σύνολό του έχει 800.000 – 850.000 μαστιχόδενδρα. Καταλαβαίνετε ότι το 1/4 έχει καταστραφεί, δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάνουμε τα δένδρα με τέτοια ευκολία μέσα σε μια πενταετία», σημειώνει στο NEWS247 o πρόεδρος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, Γιώργος Τούμπος, εκφράζοντας παράλληλα την ανησυχία του για τους ανθρώπους των χωριών που ζουν από τη μαστίχα. «Ο κόσμος αυτός έχει σημαντικό δρόμο μπροστά του διότι τα μαστιχόδεντρα αργούν να αποδώσουν, από τη στιγμή που θα φυτευτούν πρέπει να περάσουν 7 χρόνια για να έχεις την πρώτη υποτυπώδη σοδειά. Οι οικισμοί Βέσσα, Λιθί και Ελάτα θα έχουν πλέον πρόβλημα επιβίωσης. Το μεγάλο στοίχημα λοιπόν, που θέσαμε και στον υπουργό, είναι ότι πρέπει αυτοί οι οικισμοί να στηριχθούν ώστε το διάστημα που δεν θα υπάρχει παραγωγή να μπορούν οι άνθρωποι υποτυπωδώς να ζήσουν να μην εγκαταλείψουν τα χωριά τους. Μιλάμε για 1500 κατοίκους περίπου στα τρία αυτά χωριά. Έχοντας ως δεδομένη και την εμπειρία από το 2012 ο κόσμος είναι απελπισμένος διότι δεν ξέρει πως προδιαγράφεται το μέλλον».
Δεν έχουν άλλη πηγή εσόδων να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Το μέλλον είναι αβέβαιο.
«Ως πρόεδρος της Κοινότητας Βέσσας έτυχε να ζήσω έντονα και τη φωτιά του 2012» μας λέει από πλευράς του ο Βασίλης Καβουράκης. «Τότε η περιοχή είχε καεί κατά 93%. Κατόπιν βάλαμε 7.000 ελαιόδενδρα και 5.000 περίπου μαστιχόδενδρα για να κάνουμε μια ανασύσταση, να υπάρχουν σε δέκα χρόνια κάποια δένδρα να κεντήσουμε. Το μαστιχόδενδρο για να αποδώσει κανονική ποσότητα 200 γραμμαρίων περίπου πρέπει να περάσουν 15 χρόνια. Στα 7-8 χρόνια το κεντάς για να βγάλει 30-40 γραμμάρια, να αρχίσει να μαθαίνει όπως λέμε κατά κάποιο τρόπο να παράγει μαστίχα. Εμείς περιποιηθήκαμε τα νέα δέντρα καλοκαίρι και χειμώνα και με το που άρχισαν να προοδεύουν ήρθε η δεύτερη φωτιά και τα αποτελείωσε όλα. Τα πράγματα είναι δύσκολα γενικώς για την περιοχή. Είμαι 60 ετών και φέτος για πρώτη φορά θα αγοράσουμε λάδι, δεν θυμάμαι άλλη χρονιά να μην έχουμε λάδι να φάμε. Και δεν ξέρω πόσα χρόνια θα πάει αυτή η κατάσταση. Έχουν μείνει δέκα δένδρα όλα κι όλα κι αυτά σκόρπια. Καρπός δεν υπάρχει πουθενά, από που θα ζήσεις; Ούτε μαστίχι, ούτε λάδι μπορείς να κάνεις δικό σου».
Τα χωράφια όλα μαύρα και ξερά. Καταστράφηκε η περιοχή.
Ο κύριος Καβουράκης ζητά από την πολιτεία να κινήσει άμεσα τις διαδικασίες των αποζημιώσεων. «Το κράτος να βοηθήσει να δοθεί μια σωστή αποζημίωση να μπορέσουμε να επιβιώσουμε για τα επόμενα 2-3 χρόνια. Αλλοίμονο αν πρέπει να τα βάλουμε ξανά με το τέρας της γραφειοκρατίας. Τέσσερα χρόνια μετά την προηγούμενη πυρκαγιά κι ακόμα δεν έχουν καταβληθεί πλήρως οι αποζημιώσεις. Δεν ζητάμε να μην γίνει έλεγχος, να γίνει περισσότερος έλεγχος αλλά με πιο απλή διαδικασία από την περασμένη φορά. Αυτό είπα και στον υπουργό που μας επισκέφθηκε χθες και είδε με τα μάτια του το μέγεθος της καταστροφής».
«Δεν είχαμε καθόλου πείρα στην προηγούμενη πυρκαγιά, μας έπιασε απροετοίμαστους, μόνο το 17% αποζημιώθηκε, αλλά πολύς κόσμος, επειδή η μαστίχα για εμάς δεν είναι μόνο πηγή εισοδήματος, την κουβαλάμε από γενιά σε γενιά, έχουμε μια άλλη σχέση με τη μαστίχα, πολύς κόσμος επένδυσε λεφτά από δικά του εισοδήματα και ξαναφύτεψε τα κτήματά του» προσθέτει ο Γιώργος Τούμπος. «Πλέον όμως και λόγω οικονομικής κρίσης και λόγω του ότι είναι η δεύτερη φορά που συμβαίνει, δεν ξέρω κατά πόσο αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν την οικονομική δυνατότητα και τις ψυχολογικές αντοχές να ξαναφυτέψουν. Μιλάμε για ανθρώπους άνω των 60 ετών σε μεγάλο ποσοστό, ένας αγρότης θα σου πει “Eγώ τα έχω φυτέψει δυο φορές και έχουν καεί, δεν ξαναβάζω δέντρα γιατί δεν θα προλάβω καν να μαζέψω τον κόπο μου”. Έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο».
O πρόεδρος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών, που συνόδευσε τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλη Αποστόλου, κατά τη χθεσινή επίσκεψή του στις πληγείσες από τη φωτιά περιοχές, μας μεταφέρει τις μέχρι τώρα δεσμεύσεις της κυβέρνησης.
«Σε πρώτη φάση ο υπουργός δεσμεύτηκε να μας δώσει ένα ποσό γύρω στις 500.000 για την προβολή της μαστίχας και ακόμα 550.000 για διάφορες παραγωγικές δραστηριότητες που αφορούν στην μαστίχα. Επίσης δεσμεύτηκε ότι θα παρακαμφθούν κάποιες γραφειοκρατικές διαδικασίες και θα επισπευσθεί η διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης των ζημιών από ελεγκτές του ΕΛΓΑ, θα ξεκινήσει μέσα στις επόμενες 2-3 μέρες προκειμένου να αποζημιωθούν το συντομότερο δυνατόν οι άνθρωποι που επλήγησαν. Επίσης μας είπε ότι θα φτιαχτεί φάκελος ο οποίος θα υποβληθεί στην ΕΕ για τυχόν κονδύλια από την ΕΕ που μπορούν να αξιοποιηθούν για την ανασχίνωση των αγροτεμαχίων που έπαθαν τη μεγάλη ζημιά. Από εκεί και πέρα, εμείς ως Ένωση Μαστιχοπαραγωγών θα πάμε τις επόμενες μέρες στην Αθήνα για να εξειδικεύσουμε κάποια μέτρα».
Αποζημιώσεις, αναδιανομή και κίνητρα
Πώς θα επηρεάσει όμως τη συνολική παραγωγή μαστίχας η καταστροφή 35.000 επιπλέον μαστιχόδενδρων; Και ποιες οι συνέπειες στην τιμή των προϊόντων μαστίχας αλλά και στον τομέα των εξαγωγών που αποτιμάται ως ιδιαίτερα σημαντικός για τον κλάδο;
«Με ένα πρόχειρο υπολογισμό με βάση τα κιλά που δώσαμε πέρυσι η ζημιά θα ανέλθει σε ένα ποσοστό 5-7% της συνολική παραγωγής, πιστεύουμε δεν θα ξεπεράσει τους 8 τόνους» σημειώνει ο κύριος Τούμπος και εξηγεί πως είναι μια ποσότητα διαχειρίσιμη που μπορεί να αποκατασταθεί δίνοντας κίνητρα σε παραγωγούς άλλων περιοχών. «Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζουμε μια πρωτοποριακή πολιτική υπό την έννοια ότι αλλάζουμε τη διάθεση της μαστίχας από τις παραδοσιακές αγορές της Μέσης Ανατολής περνάμε στο φάρμακο στις δυτικές αγορές. Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα και να διασπείρουμε τον εμπορικό μας κίνδυνο αλλά ταυτόχρονα και να αυξήσουμε τα έσοδά μας καθώς οι τιμές στη φαρμακευτική είναι πολύ πιο υψηλές. Τι γίνεται όμως; Επειδή δουλεύουμε με συμβόλαια δεν έχουμε περιθώρια να μην είμαστε αξιόπιστοι διότι χάνουμε μεγάλο μερίδιο της αγοράς. Οι 7-8 τόνοι που χάθηκαν πιστεύω ότι μπορούν να αποκατασταθούν δίνοντας κίνητρα σε άλλες περιοχές του νησιού να παράγουν τη χαμένη αυτή ποσότητα».
Οι τόνοι μαστίχας που χάθηκαν μπορούν να αποκατασταθούν δίνοντας κίνητρα σε άλλες περιοχές του νησιού να παράγουν τη χαμένη αυτή ποσότητα.
Τέλος, ο κύριος Τούμπος επισημαίνει ότι η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών θα λάβει πρωτοβουλία να γίνει μια αναδιανομή αναξιοποίητων κτημάτων σε όμορες γεωγραφικές περιοχές των χωριών που επλήγησαν. «Να μπορέσουμε συντεταγμένα να βοηθήσουμε τους ανθρώπους αυτούς να ξανασταθούν στα πόδια τους. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για την επόμενη μέρα. Υπάρχουν πολλά κτήματα που είναι ακαλλιέργητα διότι οι ιδιοκτήτες είναι εκτός Χίου και δεν τα εκμεταλλεύονται. Εμείς έχουμε τη δυνατότητα να λάβουμε μια πρωτοβουλία και αυτά τα κτήματα να μπουν στην παραγωγική διαδικασία. Θα το δούμε συντεταγμένα σαν τοπική κοινωνία και σαν Ένωση Μαστιχοπαραγωγών πώς μπορούμε να διευκολύνουμε την κατάσταση διότι επαναλαμβάνω πως εξαϋλώθηκε το θετικό κεφάλαιο σε αυτά τα χωριά και πρέπει να βρεθεί μια λύση και από την πολιτεία και από εμάς».
Στο ίδιο μήκος κύματος ο Γιάννης Μανδάλας, διευθύνων σύμβουλος της Mediterra Mastiha Shops, εκτιμά πως η συνολική παραγωγή δεν φαίνεται να επηρεάζεται ιδιαίτερα, εκφράζει ωστόσο την ανησυχία του για το γεγονός πως μια ολόκληρη περιοχή τίθεται «εκτός χάρτη μαστίχας». «Η ζημιά στα τρία χωριά Ελάτα, Λιθί και Βέσσα είναι τεράστια. Οι άνθρωποι έπαθαν ολοκληρωτική καταστροφή και για πολλά χρόνια. Δεν είναι απλά τα πράγματα».
