Αγόρι: το αρσενικό τέκνο, και όχι μόνο

Ψάχνω, που λέτε, τη λέξη «αγόρι» στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και παθαίνω την πλάκα μου, γιατί την γράφει με ωμέγα – «αγώρι», όπως το βλέπετε! Αν και αυτή η γραφή «ξενίζει» όπως λέει και ο ίδιος ο λεξικογράφος, είναι επιστημονικά σωστή, γιατί το αγόρι, το αρσενικό τέκνο, το ανώριμο σε ηλικία άτομο, προέρχεται από το μεσαιωνικό όρο «αγώριν», πάντα με ωμέγα, το οποίο είναι υποκοριστικό του επιθέτου «άγωρος», από το αρχαίο «άωρος», που σημαίνει «άγουρος», «ανώριμος σε ηλικία», δηλαδή νέος, αλλά και αγίνωτος, εάν μιλάμε για καρπούς.

Από ‘κει και πέρα, η λέξη αγόρι χρησιμοποιείται και σε πολλές άλλες περιστάσεις: ας πούμε, ως προσφώνηση οικειότητας προς αγαπητά πρόσωπα του ανδρικού φύλου. Είναι διασκεδαστικό να βλέπεις εξηντάρηδες και εβδομήνταφεύγα κυρίους να αλληλοπροσαγορεύονται «αγόρι μου», ή «αγορίνα μου»… Επίσης, «αγόρι» είναι ο αγαπημένος, ο εραστής: θα θυμάστε το παλιό τραγούδι του Τάκη Μωράκη «Ρίκοκο», που λέει «τ’ αγόρι μου, τ’ αγόρι μου, γλυκό και τραγανό σαν καραμέλα»…

Επίσης, παλιότερα, τη λέξη «αγόρι» τη χρησιμοποιούσαν και για τους σερβιτόρους. Δεν θα ξεχάσω τον πατέρα μου, καθώς είμαστε οικογενειακώς σε εστιατόριο, να φωνάζει «αγόρι» τον ηλικιωμένο, γκριζομάλλη σερβιτόρο, που ήταν μεγαλύτερος από τον ίδιο. Προφανώς, αυτή η σημασία της λέξης, είναι κατά λέξη μετάφραση του γαλλικού «γκαρσόν», που σημαίνει «αγόρι». Ευτυχώς σήμερα δεν το ακούς αυτό πολύ συχνά – ο κόσμος σέβεται περισσότερο τους σερβιτόρους, τουλάχιστον δεν χτυπάει παλαμάκια με το που θα κάτσει στο τραπέζι. Τέλος, το πως θα γράφετε και θα εννοείτε τη λέξη από’ δω κι εμπρός, με όμικρον ή με ωμέγα, είναι δικό σας θέμα- εγώ σας είπα ποιο είναι το ορθόν.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.