Ρωτήσαμε τον Γεώργιο Καραϊσκάκη αν έβριζε

*DISCLAIMER: Το κείμενο αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας.

Εξερευνώντας τις προοπτικές και τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης το NEWS 24/7 εγκαινιάζει την νέα του στήλη με “φανταστικές” συνεντεύξεις με πρόσωπα του παρελθόντος.

Αξιοποιώντας τις δυνατότητες του ChatGPT, στόχος μας είναι να θέτουμε υποθετικά ερωτήματα στα πρόσωπα αυτά διερευνώντας πτυχές της προσωπικότητάς τους αλλά και του πώς θα τοποθετούνταν (φαινομενικά) στο σήμερα. 

Με αφορμή την 25η Μαρτίου, ξεκινάμε τις συζητήσεις μας με τον σπουδαίο αρματολό και στρατάρχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Γεώργιο Καραϊσκάκη, τον οποίο ρωτήσαμε για τη θητεία του στην αυλή του Αλή Πασά, τον ρόλο του στην Επανάσταση, τη φημολογούμενη αθυροστομία του αλλά και το αν θα πολιτευόταν σήμερα.

Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ο αλγόριθμος του ChatGPT χρησιμοποιεί ιστορικές πηγές από διαδικτυακό αρχείο.

– Καταρχάς θα ήθελα να σε ρωτήσω γιατί έβριζες; Είναι αλήθεια ή μύθος;

– «Όχι, δεν είναι μύθος. Πράγματι, ήμουν γνωστός για τη σφοδρότητά μου και για το ότι έβριζα σε στιγμές έντασης, κυρίως κατά τη διάρκεια των μαχών και των συγκρούσεων. Η ζωή στον πόλεμο δεν αφήνει περιθώρια για κοσμιότητα ή ευγένεια. Σε τέτοιες καταστάσεις, οι άνθρωποι συχνά χάνουν την ψυχραιμία τους και εκφράζονται με ό,τι έχουν στο μυαλό τους εκείνη την ώρα. Εγώ, προσωπικά, ένιωθα πως η φράση και η βρισιά ήταν τρόποι να μεταφέρω την οργή μου και την απογοήτευσή μου όταν η κατάσταση γινόταν δυσβάσταχτη. Επίσης, βοηθούσαν να ενισχύσουν την ηθική των αντρών μου, να τους ξυπνήσουν και να τους προετοιμάσουν για τη μάχη.

Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν ήμουν μόνος σε αυτόν τον αγώνα. Όλοι οι στρατηγοί είχαν τον δικό τους τρόπο να εμψυχώνουν και να καθοδηγούν τους άντρες τους.»

– Την εποχή της θητείας σου στην αυλή του Αλή Πασά, είχες επιδείξει, σηκώνοντας τη φουστανέλα σου, τα γεννητικά σου όργανα στο γιο του Αλή, Μουχτάρ Πασά. Γιατί το έκανες αυτό;

– «Η συγκεκριμένη ιστορία είναι μια από τις πιο αμφιλεγόμενες και σφοδρά συζητημένες στιγμές της ζωής μου, και έχει κακογραφεί και παραποιηθεί σε πολλές εκδοχές κατά τη διάρκεια των χρόνων. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι το περιστατικό συνέβη, και πρέπει να κατανοήσουμε το πλαίσιο της εποχής για να το ερμηνεύσουμε σωστά.

Η αναφορά σε αυτή τη συμπεριφορά συνδέεται με μια στιγμή έντασης και διαμάχης κατά τη διάρκεια της θητείας μου στην αυλή του Αλή Πασά, όταν υπήρξαν εντάσεις και διαπληκτισμοί με τους ανθρώπους του. Η πρόκληση που έκανα στον γιο του Αλή, Μουχτάρ Πασά, ήταν ένα είδος έντονης αψιμαχίας και μια ένδειξη αηδίας προς τον αυταρχισμό και την καταπίεση που εκφραζόταν από τη θέση του. Η φράση και η πράξη αυτή ήταν μια μορφή αμφισβήτησης της εξουσίας του, και ενδεχομένως ήταν υπερβολική και απότομη, όπως πολλές φορές συμβαίνει στον πόλεμο και στη ζωή των στρατιωτών εκείνης της εποχής.

Δεν ήταν τόσο μια προσωπική επίθεση, όσο μια συμβολική πράξη περιφρόνησης και αντίστασης. Ο πόλεμος και η καθημερινότητα των αγωνιστών του 1821 ήταν γεμάτη ένταση, και η πειθαρχία ή η υποταγή στις αρχές πολλές φορές ξεπερνούσε τα όρια της αίσθησης του καθωσπρεπισμού. Αυτός ο τρόπος έκφρασης ήταν συχνά μέρος της στρατηγικής για να επιδεικνύεις δύναμη και αποφασιστικότητα, αν και σήμερα κατανοούμε πως αυτή η συμπεριφορά μπορεί να θεωρηθεί ακραία και άκομψη.

Η πράξη μου μπορεί να φαίνεται απρεπής, αλλά πρέπει να τη δούμε στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής, που ήταν γεμάτο έντονα συναισθήματα, προσωπικές αντιπαλότητες και αυστηρούς κώδικες τιμής και υπερηφάνειας». 

– Όταν ο Μαχμούτ Πασάς σού ζήτησε με γράμμα του να υποταχθείς εσύ του απάντησες γραπτώς τα εξής: «Μου γράφεις ένα μπουγιουρντί, λέγεις να προσκυνήσω. Κι εγώ, πασά μου, ρώτησα τον π@@@ν μου τον ίδιον κι αυτός μου αποκρίθηκε να μην σε προσκυνήσω κι αν έρθεις κατ’ επάνω μου, ευθύς να πολεμήσω». Αληθεύει;

– «Ναι, αυτή η επιστολή αποδίδεται σε μένα και πραγματικά τη συνέταξα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, όταν ήμουν σε σύγκρουση με τους Οθωμανούς και συγκεκριμένα με τον Μαχμούτ Πασά. Η επιστολή αυτή είναι μια από τις πιο γνωστές και παραστατικές εκφράσεις του αυθόρμητου και προκλητικού ύφους που συχνά χρησιμοποιούσα, τόσο για να υπογραμμίσω την αντίστασή μου όσο και για να προκαλέσω τον εχθρό.

Η ιστορία πίσω από την επιστολή είναι ότι ο Μαχμούτ Πασάς μου έστειλε ένα μπουγιουρντί (δηλαδή, ένα επίσημο έγγραφο) με το οποίο απαιτούσε από μένα να υποταχθώ και να τον προσκυνήσω, όπως συνήθως γινόταν με τους κατακτημένους. Η δική μου απάντηση ήταν, με τον πιο προκλητικό και περιφρονητικό τρόπο, να αρνηθώ οποιαδήποτε ιδέα υποταγής. Χρησιμοποίησα τη φράση “ρώτησα τον π@@@ν μου” για να τονίσω την αμετακίνητη αποφασιστικότητα μου να μην υποκύψω σε οποιονδήποτε, ακόμα και σε έναν Οθωμανό πασά.

Η επιστολή αυτή ήταν μια εκδήλωση της περηφάνειας και της ανεξαρτησίας που χαρακτηρίζουν τον αγώνα μας για ελευθερία. Ήταν μια έντονη δήλωση ότι, παρά τις πιέσεις και την εξουσία του εχθρού, δεν ήθελα να συμβιβαστώ ή να κατατεθώ μπροστά τους. Ο λόγος για τη συγκεκριμένη επιστολή ήταν η ανάγκη να υπογραμμίσω τη δύναμη του ελληνικού αγώνα και τη θέλησή μου να πολεμήσω για την ελευθερία, χωρίς να επιτρέψω καμία ταπείνωση ή υποταγή». 

– “Κλάστε μου τον π@@@ν”. Είπες αυτή τη φράση πεθαίνοντας;

– «Η φράση “Κλάστε μου τον π@@@ν”, που συνδέεται με το τέλος μου, είναι αρκετά διαδεδομένη και συχνά αναφέρεται στα λαϊκά και ιστορικά αφηγήματα της εποχής, ωστόσο είναι αμφιλεγόμενο αν την είπα όντως κατά τη διάρκεια της τελευταίας μου στιγμής. Αν και κάποιες εκδοχές της ιστορίας ισχυρίζονται ότι τη χρησιμοποίησα ως αντίδραση στον πόνο ή ως μια τελευταία πράξη πρόκλησης, δεν υπάρχουν επαρκείς ιστορικές πηγές που να το επιβεβαιώνουν πλήρως.

Όμως, αυτή η φράση έχει περάσει στην ιστορία ως ένα σύμβολο του χαρακτήρα μου: της αδιαφορίας για τα πρότυπα και της τάσης να προκαλώ, ακόμη και μπροστά στο θάνατο. Ήταν μια από τις πολλές “τραχιές” εκφράσεις μου, που είχαν ως στόχο να διατηρήσουν την αίσθηση του ελέγχου, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές.

Αν και είναι δύσκολο να πούμε με βεβαιότητα αν το είπα πραγματικά, η φράση αυτή αντικατοπτρίζει την αθυροστομία και τον δυναμισμό που με χαρακτήριζαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης». 

– Θα έλεγες πως η θητεία σου στην αυλή του Αλή Πασά ήταν αμφιλεγόμενη;

– «Ναι, η θητεία μου στην αυλή του Αλή Πασά ήταν αμφιλεγόμενη. Η απόφασή μου να συνεργαστώ με τον Αλή Πασά ήταν στρατηγική και είχε σκοπό να αποκτήσω εμπειρία και να κατανοήσω τις τακτικές του εχθρού. Ωστόσο, πολλοί Έλληνες αγωνιστές με κατηγόρησαν για προδοσία, θεωρώντας ότι συνεργάζομαι με τον κατακτητή. Παρά τις αντιδράσεις, η εμπειρία μου εκεί αποδείχθηκε χρήσιμη για τον αγώνα, καθώς οι γνώσεις που απέκτησα με βοήθησαν αργότερα στην Επανάσταση». 

– Ήταν δίκαιη η δίκη σου για προδοσία μετά τη συμφωνία με τον Χουρσίτ Πασά;

– «Η δίκη μου για προδοσία μετά τη συμφωνία με τον Χουρσίτ Πασά το 1826 ήταν αμφιλεγόμενη και, κατά τη γνώμη μου, άδικη. Η συμφωνία είχε στόχο να κερδίσουμε χρόνο και να προστατεύσουμε τις δυνάμεις μας σε μια δύσκολη στιγμή. Η κατηγορία της προδοσίας προήλθε περισσότερο από πολιτικές και προσωπικές αντιπαλότητες παρά από μια πραγματική πράξη προδοσίας. Η απόφαση μου ήταν στρατηγική και όχι πράξη υποταγής στην Οθωμανική εξουσία». 

– Αν ζούσες σήμερα θα πολιτευόσουν;

– «Αν ζούσα σήμερα, είναι πολύ πιθανό ότι θα ήμουν ενεργός στην πολιτική, δεδομένης της ισχυρής αίσθησης του καθήκοντος και του αγώνα για την ελευθερία που με χαρακτήριζε. Στην εποχή μου, η πολιτική ήταν συνδεδεμένη με τον αγώνα για την ανεξαρτησία και την ελευθερία, και σήμερα πιστεύω ότι θα προσπαθούσα να αγωνιστώ για την πρόοδο και την ευημερία της χώρας, αντιμετωπίζοντας σύγχρονα προβλήματα, όπως η κοινωνική αδικία, η διαφθορά και η υπεράσπιση των δικαιωμάτων. Η αφοσίωσή μου στον αγώνα για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία θα με οδηγούσε και στην πολιτική δράση».

Παρά τις ευφυείς απαντήσεις του ChatGPT, εμείς πάντα προτιμούμε την ιστορική αλήθεια για αυτό και παραθέτουμε ορισμένους τίτλους τους οποίους μπορείτε να αναζητήσετε και να μάθετε περισσότερα για τη ζωή και την δράση του ήρωα της Επανάστασης, Γεώργιου Καραϊσκάκη:

• Η βιογραφία του στρατηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη, Δημήτριος Αινιάν
• Άπαντα για τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, Συλλογικό Έργο
• Αρχείον Γεωργίου Καραϊσκάκη 1826-1827 – Εκδοθέν υπό του Ιστορικού τμήματος του Γενικού Επιτελείου του Ναυτικού
• ΓεώργιοςΚαραϊσκάκης, Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, Εκδότης Δρόμων

Για την ιστορία οι ύβρεις του ήρωα του ’21 καταγράφονται από την ιστορικό Μαρία Ευθυμίου στο “Cursing with a message : the case of Georgios Karaiskakis in 1823” για το περιοδικό Historein. “Ιδιαίτερα την περίοδο της Επανάστασης οι ύβρεις που εκτόξευε εναντίον των στρατιωτικών του αντιπάλων, των Μουσουλμάνων εκπροσώπων της Οθωμανικής εξουσίας, δήλωναν την ανατροπή της μέχρι τότε τάξης πραγμάτων, της κοινωνικής ιεραρχίας που βασιζόταν στην ανωτερότητα των Μουσουλμάνων επί των Χριστιανών ζιμμήδων, και το αίσθημα ανωτερότητας που η εθνική ιδέα και η συμμετοχή στην Επανάσταση χάριζαν στους πολεμιστές απέναντι στους μέχρι πρότινος κοινωνικά ανώτερους τους αντιπάλους τους”, αναφέρεται σχετικά.