Είμαστε όλοι επώνυμοι: Μαρία

Το Δεκαπενταύγουστο μπορεί να πέρασε, αλλά ακόμα ανταλλάσσονται ευχές: τώρα οι εορτάζοντες και οι εοερτάζουσες ευχαριστούν, κυρίως με ηλεκτρονικά μηνύματα και αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όσες και όσους τους ευχήθηκαν για την ονομαστική τους εορτή. Η Παναγιώτα και ο Παναγιώτης, η Δέσποινα, και βέβαια η Μαρία…

Το πιο κοινό ελληνικό όνομα απ’ όλα, ανδρικά και γυναικεία, είναι το «Μαρία». Υπολογίζεται, σύμφωνα με μια στατιστική μελέτη, πως στην Ελλάδα, των δέκα εκατομμυρίων πολιτών, υπάρχουν πάνω από μισό εκατομμύριο Μαρίες. Βεβαίως, Μαρία λεγόταν η μητέρα του Ιησού Χριστού, η Παναγία, αλλά από πού παράγεται η λέξη;

Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας λέει πως προέρχεται από το εβραϊκό «Μαριάμ», του οποίου η πιθανή σημασία είναι «πικρή, ανυπότακτη». Ο λεξικογράφος δίνει και μια άλλη πιθανή ετυμολόγηση, ανάγοντας την προέλευση του ονόματος στη αιγυπτιακή ρίζα «mrh», που σημαίνει «δυνατός, εύφορος, γόνιμος».

Αυτά με την επίσημη γλωσσολογία. Από εδώ και πέρα, εάν βάλουμε και τη θρησκεία στη μέση, έρχεται το χάος: σύμφωνα λοιπόν με κάποιους θεοφόρους πατέρες, αλλά και σύγχρονους ευσεβείς μελετητές της Βίβλου, το όνομα «Μαρία» σημαίνει «πέλαγος», καθώς σαν θάλασσα η Παναγία δέχθηκε όλους τους ποταμούς των θεϊκών δωρεών. Σημαίνει επίσης και «μύρο της θάλασσας», ή «πριγκίπισσα των υδάτων», ή, εάν δεχθούμε πως το όνομα Μαρία έχει αρχαιοελληνική προέλευση, Μαρία είναι η ακτινοβολούσα, αυτή που λάμπει.

Όπως καταλαβαίνετε, εάν από την επιστήμη εξωκείλουμε στην πίστη, τα πάντα αποκτούν το νόημα που εμείς θέλουμε να τους δώσουμε, και εάν η ρημάδα η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τις απόψεις μας, τόσο το χειρότερο γι’ αυτήν, και όχι βέβαια για τις απόψεις ή τις πεποιθήσεις μας. Αυτό το ξέρει και η κουτσή Μαρία, που λένε.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.