Ελευσίνια Μυστήρια, Ιερά οδός και Θριάσιο Πεδίο

Μαζί με την Αθήνα, την Ολυμπία, τους Δελφούς και τη Δήλο, η Ελευσίνα ήταν μία από τις πέντε ιερές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Η πόλη έχει ταυτιστεί με τη λατρεία της Δήμητρας, της θεάς της γεωργίας, και της κόρης της, τής Περσεφόνης. Τα Ελευσίνια ήταν μυστηριακές τελετές που τελούνταν κάθε χρόνο το Σεπτέμβρη προς τιμήν των δύο θεαινών, και τα οποία να πούμε πως διήρκεσαν πάνω από 2000 χρόνια. Σύμφωνα με τον Όμηρο, στα Μυστήρια συμμετείχε «άπαν το ανθρώπινο γένος», δηλαδή γυναίκες και άνδρες ανεξαρτήτως φυλής, κοινωνικής τάξης ή χώρας καταγωγής.

Ετυμολογικά, το όνομα «Περσεφόνη» σημαίνει «αυτή που προσφέρει αφθονία», ενώ το «Δήμητρα» προέρχεται από το «δα» και το «μήτηρ» – η Μητέρα Γη. Ο μύθος της Περσεφόνης λειτουργούσε για τον αρχαίο κόσμο ως μεταφορά για την εναλλαγή των εποχών, τη μετάβαση και την αναγέννηση. Η Περσεφόνη βρίσκεται σε μία αέναη μετάβαση από τον κόσμο των ζωντανών στον κόσμο των νεκρών και αντίστροφα. Ταυτόχρονα, τα Μυστήρια ήταν η τελετή που μεταβίβαζε την εμπειρία της μετάβασης στο ανθρώπινο επίπεδο, που εκλαΐκευε, κατά κάποιον τρόπο, τη μεταφυσική εμπειρία.

Κατά τη διάρκεια των Μυστηρίων, ο άνθρωπος ενοποιούνταν με τη φύση, συμμετέχοντας στο ύστατο δρώμενο, το μυστήριο της ζωής και του θανάτου. Και, όταν τελείωναν, όταν ολοκληρώνονταν με την κάθαρση τα μυστήρια, ο άνθρωπος ξαναγύριζε στη δουλειά του, στις υποθέσεις του, πιο ήρεμος, πιο σοφός, πιο χαρούμενος, καθώς είχε συμφιλιωθεί με το γεγονός του θανάτου και της Αναγέννησης.

Πλέον, η καθημερινότητά του,  δεν ήταν απλώς μια εναλλαγή μέρας και νύχτας, ένα άσκοπο σούρσιμο από το ένα εικοσιτετράωρο στο άλλο, αλλά μια καθημερινή τελετουργία. Η ρουτίνα του, αυτού του αρχαίου ανθρώπου, γινόταν ευγενέστερη, αποκτώντας νόημα.

Η γνωστή Ιερά Οδός της Αθήνας ονομάστηκε έτσι γιατί ξεκινούσε από τη μεγάλη πύλη των μακρών τειχών της πόλης, δίπλα στο νεκροταφείο του Κεραμεικού, για να καταλήξει ακριβώς στο ιερό της Ελευσίνας. Η οποία βρίσκεται στο Θριάσιο Πεδίο, που για τους αρχαίους κατοίκους της Αττικής ήταν η πιο εύφορη πεδιάδα τους.

Το όνομα του Θριασίου Πεδίου σχετίζεται με τις Θρίες. Αυτές, σύμφωνα  με τη μυθολογία, ήταν φτερωτές Νύμφες, τροφοί του Απόλλωνα, που κατοικούσαν στον Παρνασσό και μπορούσαν να μαντέψουν το μέλλον από την κίνηση των χαλικιών μέσα στο νερό. Από αυτές, τα μικρά πετραδάκια που χρησιμοποιούνται στη μαντική ονομάζονται Θρίες…

Στο Θριάσιο για πρώτη φορά η θεά Δήμητρα δίδαξε στους ανθρώπους την τέχνη της γεωργίας, λέει ο μύθος. Τώρα, όποιος και να δίδαξε στους αρχαίους κατοίκους της Αττικής την τέχνη να καλλιεργούν τη γή, τους την έμαθε μια χαρά, μιας και το Θριάσιο παρήγε βασικά είδη διατροφής από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν άρχισε η βιομηχανοποίηση.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.